Freska Turčina
Manastir Piva je osnovan u srednjovekovnoj župi istog imena i području potonjeg plemena Piva u Crnoj Gori. Pivski manastir je sagrađen ubrzo pošto je 1557. godine patrijarh Makarije Sokolović obnovio Pećku patrijaršiju uz pomoć svog rođaka velikog vezira Mehmed-paše, a crkvu, posvećenu Bogorodici, dozidao je oko 1586. godine mitropolit hercegovački, a kasniji patrijarh Savatije Sokolović.
Manastir je pomeren 1982. godine zbog izgradnje hidrocentrale na reci Pivi, ali prvobitna okolina manastira, teško pristupačna, govori o teškim danima kada je svetinju trebalo sakriti od turskih očiju, pa je takva, neupadljiva, i spoljna arhitektura Pive.
Pri gradnji su korišćeni i stećci, nadgobni kamenovi, a prozori podsećaju na puškarnice. Međutim, freske u Pivi predstavljaju jednu od najznačajnijih kompozicija zidnog slikarstava nastalog po obnovi Pećke patrijaršije. Iguman pivski kir Simeon odlazio je u Svetu goru, i slao tamo svoje kaluđere da prepisuju knjige za manastir.
Ovaj preduzimljivi i učeni kaluđer, za čije vreme je u Pivi radila prepisivačka radionica, bio je dobro upoznat sa onim temama kojima su freskopisci ukrašavali zidove manastira u Svetoj gori, pa je dobar deo toga preneo u Pivu.
Posebno mesto među freskama u priprati zauzima Himna Bogorodičinog akatista prikazana u 24 scene. I patrijarh Savatije je naručio brojne ikone od Longina, jerođakona Pećke patrijaršije i tadašnjeg najboljeg slikara.
Uz ktitora Savatija nalazi se i freska muškarca u turskoj odeći. Freska Turčina sa sedom bradom, u svilenoj anteriji, sa smerno položenom levom rukom na prsima, dok desnom rukom dodaje nacrt manastira patrijarhu usred pravoslavnog hrama, jedinstvena je pojava u našoj kulturnoj istoriji i evropskom zidnom slikarstvu. Pošto je natpis obrisan, pretpostavlja se da je u pitanju Mehmed-paša Sokolović.
Riznica svetitelja
Riznica manastira Pive jedna je od najbogatijih i najbolje sačuvanih i proučenih riznica kod Srba. Imala je tajne stepenice koje su vodile u odaju za sklanjanje dragocenosti pred opasnostima. U njoj se još čuvaju bogoslužbeni predmeti koje je još staroj crkvi poklonio Savatije 1568. godine, među njim i Psaltir štampan u Crnojevića štampariji 1493. godine, prvoj na Balkanu. U Pivi se čuvaju ruka kralja Uroša Prvog Nemanjića, delovi moštiju poznatih i nepoznatih svetitelja. Takođe, u manastiru se nalazi i deo Časnog krsta.
