Sećanje na junake Negotinske Krajine
Punih 45 godina meštani krajinskih sela Štubika i Malajnice s ponosom obeležavaju datume iz srpske istorije prema kojima je u junu 1807. godine bila čuvena bitka za oslobođenje Krajine od turskog zuluma. U bici kod Štubika i Malajnice protiv osmanlija ratovali su Karađorđe, Hajduk Veljko Petrović i vojvode Milenko Stojković i Petar Dobrnjac.
Iako za neke događaje i junake zaborava nema, brigom meštana pomenutih sela, koju je pre skoro pola veka kao veoma značajnu i važnu, prihvatila opština Negotin sa svojim ustanovama kulture, nastala je manifestacija izvornog narodnog stvaralaštva nazvana Krajinski običaji.
Ona danas predstavlja jednu od okosnica brojnih smotri i manifestacija koje se priređuju u okrilju Doma kulture "Stevan Mokranjac" iako je zvanično mesto njenog održavanja selo Štubik, kod Negotina. Tako je bilo i ovog juna.
Zahvalnost
U ime opštine Negotin, zahvaljujem svima koji su svojim učešćem obeležili 210 godina od čuvene bitke na Štubiku i Malajnici - istakla je na zatvaranju 45. Krajinskih običaja u Štubiku kod Negotina Tatjana Panić. Ona je u Opštinskom veću zadužena za kulturu, turizam i informisanje.
Čuvari kulturnog blaga
Ovogodišnje Krajinske običaje po već uobičajenom scenariju u večernjim satima 18. juna otvorili su najmlađi učesnici, učenici OŠ "Hajduk Veljko" iz Štubika, ali i kulturno umetnička društva iz sela domaćina i susednih mesta. Učesnici su bili članovi KUD-a "Dimitrije Belivakić" iz Bukovča, "Voja Čurić" iz Kobišnice, "Živojin Petrović Dudić" iz Jasenice i domaćeg "Prerast" iz Štubika.
Najmlađi čuvari bogatog kulturnog nasleđa Krajine pokazali su da čuvaju tradiciju od zaborava i da su dobra igra i pesma oduvek predstavljali jedan od stubova identiteta na širem području istoka Srbije. Pobednik 45. Krajinskih običaja je izvorna grupa iz Krivelja u opštini Bor.
Drugi dan Krajinskih običaja počeo je tradicionalnim defileom dečjih izvornih grupa, polaganjem venaca i cveća na spomen obeležje palim ratnicima u srpsko-turskom boju, kao i istorijskim osvrtom na 210 godina od odigravanja bitke na Štubiku i Malajnici, koji je za tu priliku pripremio Nenad Vojinović, direktor Istorijskog arhiva u Negotinu. Posle ovih dešavanja, publika je s velikom pažnjom pratila takmičenje mlađih folklornih grupa, organizovano u prepodnevnim satima. Odlukom žirija, među nekoliko u jakoj konkurenciji, za najuspešniju je proglašena izvorna grupa iz Jabukovca.
Nagrade
Po veoma užarenom danu na velikoj sceni u Štubiku nadmetale su se izvorne grupe iz Krivelja, Gamzigrada, Rečke, Jabukovca, Valakonja, Karbulova, Malog Izvora, kao i sela domaćina - Štubika. U revijalnom delu programa nastupili su Dečija grupa, prvi ansambl i Etno grupa KUD-a "Stevan Mokranjac" iz Negotina.
- Veliki broj posetilaca i članovi žirija pažljivo su pratili nastupe izvornih grupa i na kraju su ocenili da je najuspešniji nastup imala izvorna grupa iz Krivelja. Njima je, pored diploma, dodeljeno i tradicionalno priznanje manifestacije, Pastirica. Za najbolje izvođenje narodne melodije nagrada je pripala Stefanu Radovanoviću iz Gamzigrada. Grupa pevača iz Rečke nagrađena je za najbolje izvođenje izvorne pesme, a KUD-u Floričika iz Jabukovca pripale su nagrade za najbolje izvođenje igara i najuspešniji prikaz običaja. Članovi Izvorne grupe iz Malog Izvora nosili su najautentičniju nošnju, pa su zbog toga dobili priznanje, baš kao i Vlasta Bačilović iz Krivelja, koji je nagrađen za najbolje kazivanje umotvorine - istakla je Renata Đurđević Stanković, v.d. direktora Doma kulture "Stevan Mokranjac" u Negotinu, ustanove koja Krajinske običaje organizuje u saradnji sa štubičkom osnovnom školom "Hajduk Veljko", Mesnom zajednicom Štubik i KUD-om Prerast iz Štubika, pod pokroviteljstvom negotinske opštine.
Nadmetanja u veštinama i lepoti
Četrdeset petoj smotri izvornog narodnog stvaralaštva u Štubiku posebnu draž je dao i izbor za najlepšu čobanicu. Titulu je ponela Helena Mihajlović iz Štubika. Njoj je pripala lenta namenjena najlepšoj čobanici 45. Krajinskih običaja. Za prvu i drugu pratilju proglašene su Jovana Marković iz Karbulova i Maja Živić iz Valakonja.
Krajinskim običajima već decenijama poseban pečat daju i druga nadmetanja. Na primer, u narodnom višeboju, koji se obično održava u udarnom delu dana, posle takmičenja mlađih i priprema za nastup starijih folklornih grupa. Ove godine narodni višeboj je imao pedesetak prijavljenih takmičara u šest disciplina: skok u dalj, bacanje kamena s ramena, potezanje čobanskog štapa, nadvlačenje konopca, brzo upredanje vune i pripremanje kačamaka.
Goran Marinković iz Štubika dokazao je i ove godine da mu nema ravnog u potezanju čobanskog štapa, a za šampiona u disciplini bacanja kamena s ramena proglašen je Ivica Čeferjanović iz Valakonja. Miljan Micelarević je bio najbolji u disciplini skok udalj. U ekipnom takmičenju učesnici iz Valakonja pokazala su najviše spretnosti u nadvlačenju konopca savladavši drugoplasirane takmičare iz Jabukovca. Gorica Rakić iz Štubika bila je najspretnija u brzom upredanju vune, a Jelica Ducić, takođe iz Štubika u pripremanju kačamaka.
Pomogli Rusi
Čuvena bitka kod Štubika i Malajnice trajala je između 25. aprila i 19. juna 1807. godine. Izvojevana je i uz pomoć Rusa, koji su 17. juna prešli Dunav, Srbi su savladali Mula Pašu, koji je ranjen pobegao u Vidin u Bugarsku.
U spomen na tu bitku, koja predstavlja prvu uspešnu vojnu saradnju Srba i Rusa, u Štubiku se od 1972. godine, svakog 18. i 19. juna tradicionalno održava manifestacija Krajinski običaji.
