Kako su budisti gradili Beograd
U vreme dok je Beograd bio, čini se, veća metropola nego u 21. veku, na njegovoj teritoriji sagrađen je prvi budistički hram u Evropi.
Priča o ovom hramu ujedno je i priča o nevoljama, pomoći, novom domu, prihvatanju i odbacivanju. Kako je pre više od 10 godina pisao nedeljnik "Vreme"
pozivajući se na knjigu "Kalmici u Srbiji 1920-1944" istoričara dr Tome Milenkovića, ovaj zapadno-mongolski narod u Beograd je, nakon Prvog svetskog rata, stigao iz ruskih oblasti.
U to vreme prestonica Kraljevine oporavljala se od strašnih razaranja koje je tokom rata preživela. Kalmici su bežali zbog Oktobarske revolucije.
U gradu, na potezu od Višnjice do Cvetkove pijace, postojale su ciglane i crepane, u kojima su, između ostalih, posao dobili i pripadnici zajednice Kalmika.
Vlasnik jedne od ciglana, industrijalac Miloš Jaćimović, u znak zahvalnosti za pomoć koju su nesebično pružili Beogradu, poklonio je svojim radnicima zemljište u blizini svojih ciglana, ali i crep i ciglu, tako da je u delovima grada koje danas znamo kao Učiteljsko naselje i Mali Mokri Lug, niklo čitavo jedno kalmičko naselje.
Sa "Kinezima", kako su ih zvali stanovnici ovih naselja, u Srbiju je stiglo i nekoliko njihovih sveštenika. Najstariji po godinama i svešteničkom činu bio je bakša Gavi Džimba (Mančuda) Borinov. Svoju prvu bogomolju u Beogradu Kalmici su uspostavili u septembru 1923. u dve iznajmljene sobe u ulici Vojislava Ilića 47. U tim prostorijama hram se nalazio do kraja 1925. godine kada je premešten u Metohijsku ulicu 51, a aprila 1928. godine formiraju Kalmičku koloniju. Za predsednika je izabran bivši pukovnik ruske vojske Abuša Aleksejev, koji će zajedno sa budističkim starešinom bakšom Mančuda Borinovim pokrenuti akciju za izgradnju budističkog hrama u Beogradu.
Ćutanje zbog nacista
Jedan od razloga zbog kojeg se o Kalmicima u Srbiji ne priča puno je i uloga velikog dela ovog naroda u Drugom svetskom ratu. Premda ih je bilo u Crvenoj armiji, dobar deo je ratovao u nacističkoj uniformi. Razlog je bio njihovo ideološko neslaganje s komunistima još od Oktobarske revolucije.
Na zemljištu koje im je dao Jaćimović, Kalmici su izgradili budistički hram. Svečano osvećenje hrama, prvog i jedinog takve vrste u Evropi, obavljeno je 12. decembra 1929.
U borbama za oslobođenje Beograda, u okviru "Beogradske operacije" 1944. godine, delimično je porušen gornji deo kalmičkog hrama. Beogradska kolonija Kalmika je prestala da postoji iste godine, kada su njeni članovi izbegli u Nemačku, a kasnije u SAD.
Nakon rata, nove vlasti su smatrale da je beogradski budistički hram izgubio razlog za postojanje jer je ostao bez vernika i bez relikvija, pa su 1950. srušili kupolu hrama, a prizemlje pretvorili u Dom kulture. Kasnije je u toj zgradi prostorije imao Socijalistički savez radnog naroda. Na kraju je zgradu preuzela radna organizacija Budućnost koja je hram porušila, a na njegovim temeljima podigla dvospratnu zgradu u koju je uselila svoj servis za hlađenje. Danas u Beogradu više ne postoji kalmička zajednica niti budistički hram. Ulica u kojoj je bio hram zove se Budvanska.
Kip stigao iz Tokija
Kalmička princeza Nirdžidma Torgutska je posetila u septembru beogradski hram. Preko poslanika Japana u Bukureštu iz Tokija stigao veliki bronzani kip Bude, čije je osvećenje izvršeno 25. marta 1934. Pola godine potom beogradski budisti su održali pomen kralju Aleksandru, ubijenom u atentatu u Marselju.
