Zurof i Nikolić: Nemačka treba da izrazi kajanje zbog zločina počinjenih nad Srbima

Privatna arhiva

Međunarodno renomirani časopis Džeruzalem post (Jerusalem Post) objavio je danas tekst o selektivnoj istorijskog odgovornosti Nemačke, pod naslovom Nemačka treba da izrazi kajanje zbog zločina počinjenih nad Srbima – “Germany should express remorse over the crimes committed against Serbs” (https://www.jpost.com/opinion/article-815122).

Reč je o zajedničkom članku istoričara Holokausta dr Efraima Zurofa, glavnog lovca na naciste Centra Simon Vizental i direktor njegove kancelarije za Izrael i istočnoevropske poslove i Aleksandra Nikolića, počasnog konzula Republike Srbije u Izraelu.

Autori podsećaju da je pre nešto više od dva meseca, Generalna skupština Ujedinjenih nacija donela rezoluciju koju nije podržala većina država članica (84 su glasale za; ali je 68 zemalja bilo uzdržano; 19 je glasalo protiv, a 22, uključujući Izrael, nisu bile prisutne na glasanju). Usvojila je rezoluciju kojom se 11. jul proglašava „Međunarodnim danom promišljanja i sećanja na genocid u Srebrenici 1995. godine“, osudivši negiranje genocida, kao i veličanje ratnih zločinaca.

U daljem tekstu autori postavljaju pitanje zašto je baš ovaj gnusni ratni zločin izabran od tolikog broja masakara počinjenih tokom moderne ere da bude označen kao slučaj genocida? Generalna skupština Ujedinjenih nacija je to učinila, uprkos činjenici da ogromnu većinu Bošnjaka koji su prebegli u Srebrenicu, koja je zvanično proglašena za sigurno područje za bosanske muslimane, nisu životno ugrozile snage Republike Srpske. Zapravo, sve žene, deca i starci, koji su činili ogromnu većinu od 25.000 izbeglica, pušteni su nepovređeni.

Zurof i Nikolić navode da bi se ovakva apsurdna odluka teško mogla okvalifikovati neoubičajenom u Ujedinjenim nacijama, gde je politika naziv igre, a određeni politički savezi uživaju apriori većinu. U ovakvim okolnostima Srbija nije imala šanse da spreči donošenje ove rezolucije. Izraelci mogu da saosećaju sa Srbijom, jer je i Izrael bio žrtva očigledno politički motivisanih rezolucija i nepravednih kritika, donetih u Generalnoj skupštini. Najpoznatija i najčuvenija od kojih je bila rezolucija „Cionizam je rasizam“.

Dok Srbiju može donekle utešiti činjenica da je većina članova Generalne skupštine odbila da podrži rezoluciju, jedan od najiritantnijih njenih aspekata jeste činjenica da je rezoluciju predložila i susponzorisala Nemačka. Autori konstatuju da dok je nemačka odgovornost za stravično „konačno rešenje“ koje su sproveli nacisti u nameri potpunog uništenja evropskog Jevrejstva opšte poznata, malo ljudi van bivše Jugoslavije je svesno opsega i nivoa okrutnosti nacističkih zločina nad Srbima tokom Drugog svetskog rata.

Zurof i Nikolić izdvajaju da je nacistička brutalnost bila vidljiva već od prvog dana invazije na Jugoslaviju u aprilu 1941. godine, kada su izvršili ubilački napad zapaljivim bombama na Beograd, tokom kojeg je Narodna biblioteka i njena dragocena zbirka knjiga, od kojih su neke čak i iz 12. veka, u potpunosti uništena. Nakon toga na područjima pod nemačkom vojnom okupacijom usledilo je podizanje zloglasnih nacističkih koncentracionih logora, poput Banjice u Beogradu i Crvenog krsta u Nišu, pri čemu je samo kroz njih ubijeno oko četrnaest hiljada nevinih, uglavnom Srba. Ovo je bilo praćeno masovnim represalijama nad srpskim civilnim stanovništvom, koje su bile daleko drastičnije od mera preduzetih u drugim okupiranim zemljama (100 civila, u nekim slučajevima i dece, za ubijenog nemačkog vojnika, a 50 za ranjenog ). Najozloglašenije streljanje nevinih dogodilo se u Kragujevcu u prikladno nazvanom „Crnom oktobru“ 1941. godine.

Značajan broj Folksdojčea, stanovnika Jugoslavije, delovao je kao peta kolona tokom godina koje su prethodile ratu, a zatim su se pridružile nacističkim osvajačima, mnogi dobrovoljno u SS 7. dobrovoljačku brdsku diviziju “Princ Eugen“.

Autori dalje navode da su u anektiranim područjima Jugoslavije, saveznici Nemaca počinili jezive zločine nad srpskim civilima uz punu dozvolu i podršku nacista. Najgori počinioci u tom pogledu bile su hrvatske ustaše, koje su pokrenule genocidnu kampanju nad Srbima, tokom koje su masovno klani u ruralnim sredinama i u koncentracionim logorima koje su izgradili širom Nezavisne Države Hrvatske, koju su Nemci i stvorili nakon okupacije Jugoslavije. Srbi, Jevreji, Romi i Hrvati antifašisti su mučeni na najstrašnije načine, a na kraju i ubijani u Jasenovcu, logoru koji je postao simbol ustaške svireposti i izopačenosti. Čak je i Edmund Glez fon Horstenau, nemački vojni izaslanik u Zagrebu, oštro kritikovao strašna ustaška zverstva, upozoravajući da će ona izazvati ustanak lokalnog srpskog stanovništva. Nacistička Nemačka je i za njih imala krovnu odgovornost. Ne samo da je stvorila preduslove, već je i osmislila NDH. Nacistička Nemačka nikada nije pokušala da obuzda kampanje ustaškog genocida koje je pokrenuo diktator NDH Ante Pavelić. Naprotiv, Hitler mu je rekao da ako NDH želi da bude stabilna, netolerantna nacionalistička politika mora da se vodi 50 godina, jer prevelika tolerancija može samo stvarati probleme.

Zurof i Nikolić su se na kraju osvrnuli i na reči šefa spoljnopolitičkog odbora nemačkog Bundestaga Mihaela Rota, koji je pozivajući se na negativne reakcije Beograda na donošenje rezolucije o Srebrenici, nazvao ih „sramnim i razočaravajućim“. Rot je dodao da sugerisanje da se kao odgovor donese slična rezolucija o Jasenovcu izgleda kao pokušaj da se skrene pažnja. „Poenta nije u tome da jedni upiru prstom u druge”. Autori teksta u Džeruzalem postu pojašnjavaju, da i pored razumevanja šta je Rot hteo da kaže, neprihvatljiv je nedostatak elementarnog izraza žaljenja i kajanja. Ne radi se svakako o odsustvu odavanja počasti žrtvama kao takvim, već odsustvo posebne percepcije njihove sudbine, koje se očekuje od Nemačke, koja je imala odgovornost i za Jasenovac. Međutim, ni do danas nema na Balkanu osećaja da je Nemačka ikada izrazila kajanje ili žaljenje za počinjene zločine nad Srbima. Umesto toga, iz političkih razloga, prečesto je stajala na strani onih koji su delovali na štetu Srbije.

Nemačka je među najznačajnijim investitorima i spoljnotrgovinskim partnerima Srbije. Ona je svakako jedna od centralnih zemalja Evropske unije, toliko važna i za Srbiju. Upravo zbog toga, bilo bi prirodno očekivati izraz istorijske odgovornosti prema srpskom narodu i pijeteta prema njegovim žrtvama.