Reč je o izuzetno važnoj operaciji spasavanja srpske vojske u zimu 1915-1916, nakon prodora austrougarske vojske, tokom koje je tadašnja italijanska mornarica uz pomoć Francuza i Engleza, prevezla 260.895 srpskih vojnika i izbeglica, srpsku vladu i kraljevsku porodicu.
Ovaj događaj, primer jedne od najvećih spasilačkih operacija u istoriji čovečanstva, simbol italijansko-srpskog prijateljstva, zaboravljen je tokom čitavog jednog veka. Priču je od zaborava otrgla Mila Mihajlović, koja je svoje izdanje predstavila prvo na svečanosti u Rimu, kojom je počelo obeležavanje 100-godišnjice od početka Velikog rata i počasti hrabroj srpskoj vojsci.
Na otvaranju izložbe u Beogradu, nakon uvodne reči ambasadora Italije Đuzepea Mancoa, prisutnima su se obratili i Dejan Ristić, državni sekretar Ministarstva kulture Srbije, i prof. dr Momčilo Pavlović, direktor Instituta za savremenu istoriju, koji je naglasio da je ova izložba opomena na stradanje i spasavanje, na solidarnost i humanost, ali i podsetnik na savezništvo dva naroda i dve države, Srba i Italijana, odnosno Srbije i Italije.
Spomen-pločaItalija je odala počast svojim vojnicima koji su stradali u Velikom ratu – u Beogradu, gradu u kome na Vojnom groblju počivaju tela 1.063 italijanska vojnika. U znak sećanja na italijanske pale borce, održana je komemoracija, a zatim su premijer Aleksandar Vučić i ambasador Italije Đuzepe Manco otkrili spomen-ploču 100-godišnjice Prvog svetskog rata. |
– Koliko je bila spektakularna epopeja organizovanog povlačenja srpske vojske i civila, toliko je bila veličanstvena i akcija njihovog spasavanja. Žrtava na srpskoj strani nije bilo, a potopljena su tri italijanska broda – rekao je dr Pavlović.
Za reprint izdanje vojnog svedočanstva o operaciji spasavanja srpske vojske Mila Mihajlović je nagrađena na Salonu knjiga u Torinu.
– Svoj rad vidim kao izraz zahvalnosti i dug potomaka prema svojim precima – istakla je Mila.
Ona je podsetila posebno na evakuaciju poslednje grupe od 1.500 srpskih ranjenika, koja je obavljena u dramatičnim okolnostima, pod silovitim udarima brojnijih austrougarskih snaga kojima se žilavo opirala malobrojna italijanska pešadija.
– U borbama prsa u prsa tada je izginulo 800 italijanskih vojnika. Devetog februara se završila evakuacija Srba iz Drača i Nikola Pašić je odmah poslao poruku zahvalnosti italijanskoj vladi – rekla je Mila Mihajlović.
Izložbi su prisustvovali prestolonaslednik Aleksandar Drugi Karađorđević i princeza Katarina, vladika slavonski Jovan Ćulibrk, prof. dr Dragoljub Živojinović, predstavnici diplomatskog kora, vojnog vrha, kao i italijanski gardisti koji su nosili uniforme svoje vojske iz Prvog svetskog rata.
Pred Oltarom otadžbineČetvrti novembar je Dan nacionalnog ujedinjenja i Dan oružanih snaga Italije, obeležava se kao dan sećanja na proboj fronta na Soči i kapitulaciju Austrougarske 1918. godine . |
