Nekoliko stotina pripadnika “poglavnikove tijelesne bojne” iz Zagreba, uz pomoć lokalnih Hrvata i fratra Tomislava Filipovića, 7. februara 1942. godine izvršili su pokolj više od 2.315 Srba iz tri banjalučka sela Drakulić, Šargovac, Motike, kao i rudnika Rakovac.
“Vesti” , koristeći se istorijskom građom Muzeja žrtava genocida iz Beograda, u kojoj je najviše dokumenata Nezavisne države Hrvatske, pokušavaju da osvetle ovaj događaj novim saznanjima. Prenosimo i izjave svedoka tih događaja koje su date još 1942. godine, ali su prvi put objavljene nedavno u zborniku “Akcija rimokatoličke crkve – saslušanje srpskih izbeglica” u kome je opisan i ovaj događaj,
U izveštaju Eugena Kvaternika, ravnatelja za javni red i sigurnost NDH od 14. februara 1942, zavedeno pod brojem “1532” navodi se da je “zapovjedništvo ustaške nadzorne službe primilo tajnu krugovalnu brzojavku iz Banjaluke u kojoj kaže da je satnija ustaške bojne pod zapovjedništvom natporučnika Josipa Kišlova u pratnji župnika Filipovića zaposjeo rudnik Rakovac. Tom prilikom poubijali su krampom 37 radnika grčko-istočnjaka. Poslije toga nastavili su sa ubijanjem grčkoistočnjaka muškaraca, žena i djece u selu Motike gdje je ubijeno oko 715 osoba. U selima Drakulić, Šarkovac ubijeno je oko 1.500 osoba.”
Tajni izveštaj o zverstvima
O ovom zločinu svedoči i drugi – tajni dokument Vrhovnog oružničkog zapovedništva od 18. februara 1942. godine zavedeno pod brojem “431/Tajno” koji je potpisao general Milan Mizler, a dostavljeno je Anti Paveliću, ministarstvu unutrašnjih poslova, Glavnom stožeru i Eugenu Kvaterniku.
“Dne 7. veljače 1942. došlo je u selo Motike, Drakulići i Šargovac, kotara Banjaluka, oko 100 ustaša Poglavnikove tjelesne bojne pod vodstvom dvaju ustaških častnika sa kojima je bio Franjevac Filipović iz Franjevačkog samostana u Petričevcu, kotara Banjaluka, preobučen u ustaškoj odori i Stipe Golub iz Šargovca sa još dvojicom rimokatolika nepoznatih imena koji su bili kao vodiči i pokazivali ustašama koje su kuće grčko-istočnjaka, te su ustaše u navedenim selima poubijali i to: U selu Motikama koje je brojilo 90 grko-istočnjačkih domova sve je poubijano. U selu Drakulić i rudniku Rakovac ubijeno je 60 radnika. U selu Šarkovcu od 18 domova sa 124 osobe, poubijano je 114 osoba, a odsustvom od kuće i bjegstvom spasilo se je 10 osoba. Ubijanje se vršilo u sva tri sela istovremeno da je u roku od 3-4 sata bilo sve svršeno. Ubijanje vršeno je sjekirama, krampovima i noževima”, stoji u izveštaju koji je potpisao general Milan Mizler.
U zborniku “Akcija rimokatoličke crkve – saslušanje srpskih izbeglica” koju čine izjave Srba date Komesarijatu za izbeglice i preseljenike koji je oformljen u Nedićevoj vladi, u okupiranoj Srbiji, nalazi se izjava Dobrile Martinović, učiteljice u Šipragama. U izjavi koju je dala 5. marta 1942. godine u Beogradu, nakon što je uspela da pobegne iz Banjaluke ona je opisala da je krvavi ustaški pir započeo u rudniku kod srpskog sela Rakovica, ali je ipak mnogo detaljnije svedočila desetinu godina kasnije Lazaru Lukajiću autoru knjige “Fratri i ustaše kolju – zločini i svedoci”.
Sotona glumio Hrista
“U učionicu je iznenada za vreme časa ušao fratar Miroslav Filipović (kasnije dobio nadimak Sotona, p. a.) sa 12 svojih ustaša, oponašajući Isusa Hrista i njegovih 12 apostola. Njega sam odranije dobro poznavala. Poznavala su ga i deca, jer je fratar često prolazio kroz Drakulić, Šargovac i Motike. Bio je obučen u novu ustašku uniformu. Ustaše su stale pored katedre i školske table, okrenuti prema klupama i deci…”, svedočila je Dobrila Martinović.
Zatim je fra Filipović zamolio učiteljicu da izvede iz klupe jedno srpsko dete. Učiteljica, ne sluteći šta će biti, izvela je lepuškastu i urednu devojčicu Radojku Glamočanin, kćerku uglednog domaćina Đure Glamočanina, koji je tada bio u zarobljeništvu u Nemačkoj i na taj način preživeo rat.
“Fratar je nežno prihvatio dete, podigao ga na katedru i onda počeo polako, natenane, da ga kolje pred ostalom decom, učiteljicom i ustašama. U učionici je nastala panika. Užasnuta deca su vrištala i skakala. A Filipović se smireno i jezuitski dostojanstveno obratio svojim ustašama: ‘Ustaše, ovo ja u ime Boga pokrštavam ove izrode, a vi sledite moj put. Ja prvi primam sav greh na moju dušu, a vas ću da ispovedim i razrešim svih greha.”
Ubistvo vladike Platona
Dobrila Martinović je Komesarijatu za izbeglice i preseljenike ispričala da su maja 1941. godine ustaše upale u stan banjalučkog vladike Platona i odveli ga u zatvor Crna kuća, a zatim, zajedno sa sveštenikom iz Bosanske Gradiške u selo Brbanju, tri kilometra udaljeno od Banjaluke gde su ih ubili, a njihova tela bacili u Vrbanju.
“Ova ubistva izvršena su posle pijanke Gutića i njegovog krvnika Đelića. Posle toga nastalo je hapšenje i odvođenje Srba. U mesecu julu 1941 god. uhapšeni su i odvedeni u logor u Gospić: Tešanović Đorđe, stolar, bivši sreski načelnik u Kotor Varošu, te mnogi drugi Srbi, čijih se imena više ne sećam. O njihovoj se sudbini do sada ništa ne zna. Ustaše su takođe u masama hapsile Srbe težake iz srpskih sela u okolici Banjaluke i zatvarali ih u zatvor zvani Kastel u Banjaluci. Pričaju, da su mnogi Srbi u ovom zatvoru ubijeni i bačeni u reku Vrbas, ali ja ne mogu navesti imena ubijenih.”
Osuda zločina
Prvi rimokatolički sveštenik koji je javno govorio o pokoljima Srba u Banjaluci i Krajini bio je banjalučki biskup austrijskog porekla Alfred Pihler, koji je u Božićnoj poslanici 1963. godine, između ostalog, rekao:
“U ovoj zemlji su u prošlom ratu naša braća pravoslavne vere poginula zato što su pravoslavni. Oni koji su ih ubijali imali su u džepu katolički krsni list. Zvali su se katolici. I ti kršćani ubijali su druge ljude, takođe kršćane, zato što nisu Hrvati i katolici. Mi bolno priznajemo ovu strašnu zabludu tih zalutalih ljudi i molimo braću pravoslavne vere da nam oproste kao što je Krist oprostio svima.”
