Vukova Zadužbina, zajedno sa svojim ograncima širom sveta, radi na očuvanju i zaštiti srpskog jezika i pisma, uz puno uvažavanje njegove teritorijalne i stilske razuđenosti – pomaže filološka i lingvistička istraživanja na srpskom govornom području, kao i istraživanja života i običaja srpskog naroda. Unapređuje saradnju sa srodnim organizacijama u zemlji i svetu u kojima se izučava srpski jezik i književnost.
Jačanje veza
Zadužbina pomaže izdavanje dela Vuka Stefanovića Karadžića, nagrađuje književno stvaralaštvo i naučne radove iz oblasti kojima se Vuk bavio (istorija, književnost, filologija, lingvistika, etnologija, etnografija, narodna muzička tradicija…). Takođe, pomaže zaštitu i čuvanje spomenika, spomen-obeležja i kulturnih dobara vezanih za život i delo Vuka Karadžića…
Vukova zadužbina osnovala je svoje ogranke u zemlji, zagraničju i dijaspori i oni predstavljaju veoma važan oblik njenog rada. Šireći mrežu ogranaka na celom srpskom kulturnom prostoru, Zadužbina doprinosi boljem međusobnom upoznavanju i povezivanju srpskog naroda na zajedničkim i važnim zadacima, kojima se štiti i čuva njegov kulturni i duhovni identitet. To danas ima poseban značaj, imajući u vidu izvesnu rascepkanost i međusobno udaljavanje pojedinih delova srpskog naroda.
U vreme objavljivanja knjige “Zadužbinarstvo kod Srba” bilo je osnovano četrdesetak ogranaka u Srbiji, Crnoj Gori, Republici Srpskoj, Sloveniji, Mađarskoj, Nemačkoj, SAD, Kanadi, Australiji… Ogranci organizuju takmičenja učenika osnovnih i srednjih škola, kojima je cilj očuvanje srpskog jezika i pisma. Beleže i sakupljaju bogatu narodnu baštinu i imaju razvijenu izdavačku delatnost. Vukova zadužbina objavila je i fototipska izdanja svih pet godišta Vukove “Danice” (1827, 1828, 1829. i 1834). Od 1988. izdaje svoj list “Zadužbinu”, publikaciju prepoznatljivog izgleda i sadržaja, koja izlazi tri puta godišnje (svetosavski broj u januaru, vidovdanski broj u junu i saborski broj u oktobru).
Dragocena svedočanstva
Prema rečima upravnika “Vukove zadužbine” Slavka Vejinovića, list prati najvažnija zbivanja u kulturi, nauci, prosveti, umetnosti, narodnoj književnosti, istoriji i beleži sve značajne događaje iz života naroda i narodnog stvaralaštva. U njemu sarađuju mnogi poznati poslenici iz oblasti kulture, nauke, umetnosti i javne reči iz zemlje i sveta.
Tokom 2005. godine, Vukova zadužbina počela je organizovanje naučnih skupova o slojevima kultura na pojedinim našim područjima. Namera je da se, u obliku naučne sinteze, prikažu svi razvojni kulturni tokovi na tim prostorima.
Prvi naučni skup održan je 2005. godine u Beočinu. Objavljen je i zbornik “Srem kroz vekove”. U “Slojevima kulture Fruške gore i Srema”. Data je celovita sinteza naučnih saznanja o slojevima kulture na prostoru Fruške gore i Srema.
Obuhvaćen je period od praistorije i seobe naroda, pa sve do vremena posle Drugog svetskog rata i stradanja (ponovnog) fruškogorskih manastira. Među zbornicima objavljenim posle naučnih rasprava je i : “Banat kroz vekove”.
U okviru bogate izdavačke delatnosti, Vukova zadužbina objavila je i izuzetno vrednu monografiju, autora Sime Ćirkovića, Desanke Kovačević- Kojić i Ruže Ćuk, pod nazivom “Staro-srpsko rudarstvo”, u kojoj je obuhvaćen razvoj rudarstva u Srbiji od antike i slovenskog nasleđa, pa sve do zamiranja srednjovekovnog rudarstva kod nas.
Zajedno sa Zavodom za udžbenike i Maticom srpskom, Zadužbina je pokrenula ediciju Studije o Srbima, u okviru koje se objavljuju knjige poznatih naučnika iz sveta. One su, prevashodno, posvećene srpskom jeziku, književnosti, našoj kulturi i istoriji.
Cilj ove edicije je da se domaćoj javnosti približe naučni radovi slavista iz sveta i da se ta saznanja uvrste u naučni fond.
“Pesniče naroda mog”
Vukova zadužbina svake godine, počev od 1990, dodeljuje nagrade za negovanje, podsticanje i unapređivanje književnog i umetničkog stvaralaštva, naučnih i istraživačkih projekata, koji zastupaju pouke i poruke Vuka Stefanovića Karadžića.
Nagrada za umetnost dodeljuje se jednom autoru za originalno umetničko delo nastalo u Srbiji, Crnoj Gori ili inostranstvu, odnosno za književno delo objavljeno na srpskom jeziku.
Nagrada za nauku dodeljuje se jednom autoru za naučno delo, objavljenom na srpskom jeziku, iz naučnih oblasti kojima se bavio Vuk Karadžić (književnost, istorija, lingvistika, folkloristika, etnologija, etno grafija, etnomuzikologija, geografija).
Nagrađuje učenike osnovnih i srednjih škola i pokrovitelj je mnogih manifestacija koje doprinose unapređivanju obrazovanja i vaspitanja mladih, očuvanju srpskog jezika i ćirilice i razvoju narodnog prosvećivanja.
Zadužbina je, u okviru Đačkog Vukovog sabora, pokrovitelj Republičkog takmičenja učenika osnovnih i srednjih škola iz srpskog jezika i jezičke kulture u Tršiću. Nagrađuje pobednike na Republičkoj smotri recitatora “Pesniče naroda mog” (mlađi, srednji i stariji učenički uzrast), pobednike na manifestaciji “Dani ćirilice” u Bavaništu, kao i pobednike na republičkom takmičenju učenika srednjih škola u besedništvu. Zajedno sa društvom za srpski jezik i književnost Srbije i Minitarstvom prosvete, nagrađuju najbolje lingvističke sekcije osnovnih i srednjih škola u Srbiji.
Tradicionalni sabor
U okviru Vukovog sabora, najstarije i najmasovnije manifestacije u Srbiji, Vukova zadužbina od 1999. godine organizuje Saborske dane. Program traje u toku saborske nedelje, u septembru, i odvija se na više mesta u Loznici, kada se predstavljaju ogranci Vukove zadužbine.
Za to vreme, u domu Vukove zadužbine u beogradu održavaju se okrugli stolovi o aktuelnim i važnim društvenim temama.
