Sedamdesetih godina XX veka, posle višegodišnje pauze izazvane ratovima, ponovo je oživelo interesovawe za zadužbine, fondacije i fondove. Pravi zamah nastao je donošenjem Zakona o zadužbinama, fondacijama i fondovima (1972), a kasnije i donošenjem novijeg Zakona o zadužbinama, fondacijama i fondovima iz 1989.
Time zadužbinarstvo dobija potvrdu svog velikog društvenog značaja i uloge u kulturi, obrazovanju, nauci i društvu u celini. Ovim zakonskim aktima su uređena osnovna pitanja organizovanosti i rada zadužbina: ko ih osniva, kako se sa njima upravlja, kako se koriste sredstva zadužbinara i dr, takođe, uređena su i pitanja registracije zadužbina, nadzora nad zakonitošću i javnosti njihovog rada. Zakonom su definisani status i rad zadužbina, a njihova imovina dobila je karakter društvene svojine.
Pisci u prvom planu
Zakonom o zadužbinama, fondacijama i fondovima iz 1989. utvrđeni su uslovi za osnivanje zadužbine, fondacije i fonda; ciljevi radi kojih se oni osnivaju, upravljanje zadužbinom, fondacijom i fondom i uslovi i način prestanka njihovog postojanja. Izrčito je bilo određeno da se zadužbina, fondacija i fond osnivaju radi pomaganja stvaralaštva i ostvarivanja humanitarnih i drugih društveno korisnih ciljeva. Utvrđeno je, takođe, da zadužbinu, odnosno fond osnivaju fizička lica, dok fondaciju i fond osnivaju pravna lica. Bila je data i mogućnost da više osnivača mogu osnovati zadužbinu, fondaciju ili fond.
Kraj XX veka obogatio nas je jednim posebnim vidom zadužbina, koje su doprinele razvoju književnosti i publicistike – zapisao je Slavko Vejinović, posle višegodišnjih istraživanja. Osnovane su zadužbine velikih srpskih pisaca, čiji rad umnogome utiče na kretanj u oblasti kulture, književnosti i publicistike. Takve su zadužbine Ive Andrića, Miloša Crnjanskog, Branka Ćopića i Desanke Maksimović, fondacija Dragojla Dudića, Fond Borislava Pekića i Njegoševa fondacija.
Osnivanjem Vukove zadužbine 1987. godine, koja je po svojoj formi fondacija, dat je poseban podstrek mnogim organizacijama i pojedincima, plemenitim ljudima, zadužbinarima i dobrotvorima da osnivanjem novih zadužbina i razvojem zadužbinarstva čine dobra dela, dobra radi.
Pod lupom javnosti
Skupština Srbije usvojila je 23. novembra 2010. godine Zakon o zadužbinama i fondacijama, kojim se uređuju osnivanje i pravni položaj zadužbina i fondacija, imovina, unutrašnja organizacija, upis i brisanje iz registra, delatnost, statusne promene, nadzor nad radom zadužbina i fondacija, prestanak rada i druga pitanja od značaja za njihovu aktivnost.
Zadužbine i fondacije su određene kao neprofitne nevladine organizacije, koje se osnivaju dobrovoljno i koje su samostalne u utvđivanju svojih ciljeva. Pored toga, zadužbina je definisana kao pravno lice kojem je osnivač namenio imovinu, najmanje 30.000 evra u dinarskoj protivvrednosti, radi ostvarivanja opštekorisnog cilja ili privatnog interesa. Pod fondacijom se podrazumeva pravno lice bez osnovne imovine, a ona se, takođe, osniva radi ostvarivanja opštekorisnog cilja. U zakonu je jasno istaknuto da ciljevi i delovanje zadužbina i fondacija ne smeju biti u suprotnosti sa pravnim poretkom, i ne smeju biti usmereni na ostvarivanje posebnih interesa političkih stranaka.
Na sredstva koja stiču (dobrovoljni prilozi, pokloni, donacije, finansijske subvencije, zaostavština i sl.) zadužbine i fondacije ne plaćaju porez, ali imaju obavezu da njihovi godišnji izveštaji o radu budu dostupni javnosti. Za očekivati je, kako je istražio Slavko Vejinović, da je tim novim zakonom olakšano građanima i pravnim licima da osnivaju zadužbine i fondacije, a velika je pogodnost i to što nema nikakvih dodatnih troškova za postojeće zadužbine, fondacije i fondove, građane ili privredu.
Savremena čitanka
Vukova zadužbina publikuje Srpski narodni ilustrovani kalendar – zabavnik “Danicu” već 18 godina, u duhu najboqih tradicija Vukovog istoimenog kalendara – zabavnika, koji je izlazio u Beču početkom XIX veka (1826-1829. i 1834) u svojoj “Danici” Vuk je objavio najlepše stranice o Prvom srpskom ustanku, žitije junaka i najviđenijih ljudi u tim prelomnim istorijskim događajima. Opis ustaničke Srbije i života naroda bogato je ilustrovao narodnim pesmama i pričama, u kojima je otkrivao suštinu i svu lepotu srpskog narodnog jezika.
Rođendanski poklon
Vukova zadužbina obnovila je rad kao nevladina, samostalna narodna ustanova koja se bavi svim oblastima narodnog života i stvaralaštva, u duhu trajnih vrednosti Vukovog dela. Njeni osnivači su 16. jula 1987. potpisali i poseban Sporazum o osnivanju Vukove zadužbine. Vukova zadužbina je 2007. godine obeležila značajan jubilej: dvadeset godina od obnavljanja rada (1987-2007). Inicijativa za obnavljanje rada Zadužbine potekla je od odbora za obeležavanje 200. godišnjice rođenja Vuka Stefanovića Karadžića, koji su činili predstavnici Srpske akademije nauka i umetnosti i drugih najznačajnijih naučnih, obrazovnih i kulturnih organizacija i institucija u Srbiji. Svi su oni kasnije postali i osnivači Vukove zadužbine. Prva sednica Skupštine Vukove zadužbine održana je 6. novembra 1987. godine na Kolarčevom narodnom univerzitetu u Beogradu. U radu Skupštine učestvovalo je više od 500 osnivača i suosnivača, poverenika, zadužbinara, predstavnika mnogih udruženja, ustanova i gostiju Zadužbine.
