Golub S. Janić, bivši trgovac i rentijer iz Beograda, sin Sofije i Samuila Janića, veliki je srpski zadužbinar.
Savremenici su ga upamtili kao čoveka blage i otmene naravi, izrazito patriotskog opredeljenja, upornog borca koji je radio na buđenju nacionalne svesti i zaštiti našeg čoveka. Rođen je 1853. u selu Mavrovu, srezu Gostivarskom, u današnjoj Severnoj Makedoniji – zabeležio je Slavko Vejinović.
Duhovni vođa
Golubov otac Samuilo Janić rodio se, takođe, u Mavrovu 1830. Samuilo se doselio u Beograd 1845. i počeo da radi u trgovini, koju je ranije u glavnom gradu otvorio njegov otac Jane.
Posle očeve smrti, Samuilo je nastavio da se bavi trgovinom. Bio je veoma štedljiv i sposoban preduzetnik, i u Beogradu je stekao veliku imovinu. U poznim godinama materijalno je pomagao mnoge vredne, a siromašne ljude.
Bilo je zapaženo njegovo učešće i u odbrani Beograda 1862, u kome je umro 1903, ostavivši iza sebe sina Goluba i šest ćerki.
Golub, posle očeve smrti samostalno vodi radnju, i sve druge poslove. I Golub je pokazivao vrline koje su krasile mnoge Južnosrbijance: vrednoća, marljivost, otresitost, čestitost; bili su ljudi od reči, skloni odricanju od mnogih životnih radosti, sposobni da zarade i da stečeno sačuvaju.
Posle smrti roditelja, Golub se postepeno povlači iz trgovine i intenzivnije da se bavi rentijerstvom. Sve više vremena posvećuje humanitarnom radu i raznim dobrotvornim aktivnostima, a posebno poslovima na ostvarivanju nacionalnih prava srpskog naroda pod turskom vlašću u Južnoj Srbiji. Oženio se Bosiljkom Cincar-Janković, ćerkom Jelene i Đorđa Cincar-Jankovića, pomoćnika načelstva i sina Cincar Janka Popovića, poznatog požarevačkog vojvode iz Karađorđevog vremena.
U knjizi “Zadužbine i fondovi”, koju je Srpska kraljevska akademija objavila 1938, stoji ocena da je u pretkumanovskoj Srbiji Golub bio jedan od najistaknutijih duhovnih vođa naše borbe za oslobođenje južnih krajeva. Za njegovo ime tesno su vezani počeci organizovanja četničkih akcija u Južnoj Srbiji. S još nekim istaknutim emigrantima iz Južne Srbije, on najpre stvara nacionalističko Udruženje Starosrbijanaca, čiji je i predsednik bio godinama.
Pašićev gost
Golub je zajedno sa poznatim borcima za nacionalna prava srpskog naroda, kakvi su bili, na primer, bivši ministar Ljuba Jovanović i Josif Studić, osnovao društvo Srpska braća. Kao predsednik ovog društva oduševljeno je pomagao razvijanje četničke akcije u Južnoj Srbiji, uvek gotov da učini najveće duhovne napore i materijalne žrtve za postignuće njenih ciljeva, piše Vejinović. Pored toga, Golub je davao i veliku novčanu pomoć mnogim kulturnim i nacionalnim organizacijama koje su bile angažovane u borbi za slobodu, nacionalna prava i napredak srpskog življa u južnoj Srbiji.
Nikola Pašić je redovno pozivao Janića i s njime se konsultovao o svakom krupnijem
pitanju i pravcu aktivnosti koje je nameravao da sprovede prema tamošnjem srpskom
življu. Biran je za narodnog poslanika i učestvovao u srpsko-turskim ratovima od 1876.
do 1878. godine. Umro je u tek oslobođenom Beogradu 1918, u 65. godini.
Darovi Mavrovu
Bosiljka G. Janić je testamentom odredila i da je Srpska kraljevska akademija dužna da, od godišnjeg prihoda od njenih imanja (više od 540.000 dinara), u srezu Gostivarskom, u kome se nalazi selo Mavrovo u kome je rođen njen muž Golub – podižu svake godine u jednoj seoskoj opštini zgrada za osnovnu školu i stanovi za zaposlene, kao i da se to uradi u ostalim srezovima okruga Tetovskog, a zatim po celoj južnoj Srbiji. Zaveštala je i osnivanje Fonda Sofije (Golubove majke), Samuila i Goluba S. Janića, koji je imao cilj da pomaže odevanje dece na područjima južne Srbije, i to prvenstveno u mestima koji su oslobođeni od Turaka posle savezničkih ratova 1912-1913.
Sredstva za ovaj Fond trebalo je da se obezbede od prodaje porodične kuće Janića, na Terazijama, a čija je vrednost bila procenjena na oko 1.500.000 dinara. Posle Drugog svetskog rata zgrada je porušena i na tom mestu, uključujući i neke susedne placeve podignuta je nova građevina u kojoj se sada nalazi Privredna komora Srbije.
Hotel “Balkan”
Bosiljka Janić, supruga Golubova, posle muževljeve smrti nastavila je s aktivnostima koje su krasile njenog supruga, kao poznatog nacionalnog radnika. Nesebično je pomagala sirotinju kroz ceo radni vek. Izdašno je pomagala i sve akcije koje su bile usmerene na dobro srpstva. Dodeljivala je obilne priloge i darove našim crkvama i manastirima. Osnovala je 1929. Zadužbinu Samuila i Goluba S. Janića pri Filozofskom fakultetu i Učiteljskoj školi u Skoplju, podarivši joj sumu od 50.000. Namera joj je bila da se iz tih sredstava isplaćuju po dve nagrade na dan Svetog Save, i to redovnim učenicima Filozofskog fakulteta u Skoplju, rođenim u Južnoj Srbiji, za najboqe radove iz istorije i etnografije. Umrla je 2. februara 1936. u Beogradu, u 67. godini.
Testamentom koji je sastavila 1936, darovala je Srpskoj kraljevskoj akademiji 3.100.000 dinara gotovog novca kao i imanje u Kralja Milana ul. br. 18 i Prizrenskoj br. 2 na kome se
nalazi hotel Balkan, s celokupnim zemljištem, zgradama i ogradama. Uslov je bio da se formira Zadužbina Samuila i Goluba Janića iz Mavrova. Na mestu starog hotela Balkan na imanju Goluba i Bosiljke Janić, iz sredine XIX veka, koji je srušen 1935. Srpska kraljevska
akademija podigla je novi istoimeni hotel 1938-1939. Na prvom spratu, na pročelju zgrade
prema hotelu Moskva, postavljene su bronzane biste Samuila i Goluba Janića.
