Na gradskim bedemima, tamo gde su ustanici pod komandom vojvode Antonija – Ante Bogićevića branili grad od Turaka svečano je obeleženo 210 godina od Boja na Loznici, jedne od najznačajnijih pobeda u Prvom srpskom ustanku.
Pored kapele u kojoj počiva vojvoda Bogićević parastos palim junacima, “čuvarima Loznice”, služio je episkop šabački Lavrentije sa lozničkim sveštenstvom, a pored Crkve Pokrova Presvete Bogorodice upriličena je izložba posvećena slavnom boju. Pored topa urađenog od divljeg trešnjinog drveta, kakav su imali i branioci, izveden je dramsko-muzički program u kojem su učestvovali glumci Gorica Popović, Zoran Ćosić, Marko Gvero, Marija Stokić, hor ‘Nokturno i loznički guslar Milutin Đuričić.
Vladika Lavrentije podsetio je na junaštvo vojvode Bogićevića i njegovih boraca koji su danima odolevali nadmoćnijem neprijatelju rekavši da se tada “kalila naša sloboda koju smo otkupljivali najskupljim darom, životima naših predaka”.
– Danas smo ovde da se setimo velikih viteških dana i naše napaćene junačke prošlosti. Kako je pesnik zapisao “Naglo Turci na grad navaljuju, rukama se za bedem hvataju, zemlja ječi, vedro nebo zveči, ko će turskoj sili odoleti”, baš u takvim danima branila se naša sloboda. Loznica je bila krvlju natopljena, a šta su sve bedemi oko grada zapamtili to je nama danas teško zamisliti – kazao je vladika šabački zahvalivši se precima koji su ovde branili slobodu.
Ljubinko Đokić, pomoćnik gradonačelnika, podsetio da je istorija zabeležila surova događanja u jadarskom kraju, od Boja na Čokešini 1804, do Boja na lozničkom šancu 1810. godine, kao i da je posle oslobođenja Loznice 1807. Anta Bogićević postavljen za podrinjskog vojvodu. Tada je Jakov Nenadović i naredio gradnju lozničkog šanca
– Bojevima na Loznici i Mišaru ispisivane su zapadne granice Srbije. Danas se umesto oružjem, diplomatijom borimo da ispišemo južne granice naše zemlje, a u Loznici da omogućimo što bolji život njenih građana – kazao je Đokić.
Obeležavanje velikog jubileja organizovali su Grad Loznica, Crkvena opština staroloznička i Centar za kulturu “Vuk Karadžić”.
Karađorđe stigao u pomoć
Autor izložbe “Boj na Loznici”, istoričar Goran Vilić govorio je o tom događaju. Plan uporišta nepravilnog pravougaonog oblika, 120 sa 105 metara, uradio je ruski majorski inženjer Gramberg u proleće 1808. godine, u njemu se nalazilo pet topovskih mesta i devet zgrada, a bio je okrenut ka Drini odakle su napadali Turci.
– Važan datum za ishod boja je 4. oktobar po starom kalendaru kada u pomoć stiže Karađorđe sa oko 10.000 vojnika. Loznicu je, inače, napao Ali-paša Vidajić sa po nekima 40.000, po drugima nešto manje vojnika dok je Loznicu branilo 1.200 ustanika. Opsada je trajala dvanaest dana, ali su branioci odoleli. Najznačajnija bitka vođena je 5. i 6. oktobra na Tičar polju, Srbi su izgubili 121 vojnika i imali 178 ranjenih, a Turci, prema mom istraživanju, oko 500 poginulih i malo više od 700 ranjenih. Karađorđe je kazao da “veće batalije do tada u Srbiji nije bilo”. Odjek pobede u Loznici čuo se i van granica tadašnje Srbije i ona spada u red najvećih ustaničkih pobeda – kazao je Vilić.
Filip Višnjić opevao bitku
Na slavni boj danas u Loznici podsećaju ostaci gradskih bedema pored stare crkve i kapela u kojoj se nalazi grob vojvode Ante Bogićevića. Pored hrama je spomenik guslaru Filipu Višnjiću koji se u vreme opsade zatekao u opkoljenom šancu. On je u pesmi “Boj na Loznici” opevao taj događaj, a nekoliko njenih stihova nalazi se na crkvi gde su postavljeni povodom obeležavanja stogodišnjice boja.
