U lozničkom Muzeju Jadra otvorena je izložba “Obrazovne aktivnosti Radničkog univerziteta u Loznici”, koju je priredila Biljana Radičević, urednica obrazovnih programa u Centru za kulturu “Vuk Karadžić”. Izložba je rezultat dvogodišnjeg rada na sistematskom uređenju arhivskih dokumenata Radničkog univerziteta koji je bio preteča i pravni prethodnik sadašnjeg Centra za kulturu.
Prema rečima autorke, cilj izložbe je da se javnosti predstavi proces obrazovanja u drugoj polovini prošloga veka u Loznici i Srbiji, a Radnički univerzitet u Loznici trajao je tri decenije, od 1959. do 1989. godine.
Brojni kursevi
– Na dvadeset panoa predstavljeno je osnovno obrazovanje odraslih, srednje usmereno obrazovanje, školovanje radnika Viskoze, zatim obrazovanje na Visokoj poslovnoj školi i Mašinskom fakultetu, kao formalni vidovi obrazovanja. Osim njih, realizovane su i različite obuke kao neformalni vidovi obrazovanja, kursevi stranih jezika, šivenja, daktilografije, obrazovanja mladih poljoprivrednika. Loznički Radnički univerzitet najznačajniju saradnju imao je sa nekadašnjom HK Viskoza koja je zapošljavala oko 12.000 radnika na 2.100 različitih radnih mesta, ali i sa drugim preduzećima u Loznici. Tada su radnici mogli da se doškoluju, ukoliko nisu imali odgovarajuću stručnu spremu za potrebno radno mesto, pa su odlazili na dokvalifikacije i prekvalifikacije. To su uglavnom bile osobe od 20 do 50 godina, radnici koji su se obrazovali uz rad – kazala je Radičevićeva i istakla da se sva dokumenta, koja su korišćena prilikom pripreme izložbe, nalaze u arhivi Centra za kulturu.
Prema njenim rečima, u to vreme su u Srbiji organizovani Radnički univerziteti s ciljem da što veći broj stanovnika završi osnovnu školu i tada se krenulo sa opismenjavanjem i osnovnim obrazovanjem odraslih.
Otvoreno do kraja meseca
Autorka je objasnila da je 1989. godine, odlukom tadašnje Skupštine opštine Loznica, Radnički univerzitet, zajedno sa Vukovim domom kulture, prerastao u Kulturno-prosvetni centar kome je posle devet godina priključen i Muzej Jadra i tada je nastao današnji Centar za kulturu. Posetioci izložbe mogu tako saznati da su od 1965. do 1975. godine osnovno obrazovanje stekla 2.164 polaznika, a da je u toku samo jedne školske godine bilo oko 3.000 polaznika na teritoriji tadašnjeg Podrinjsko-kolubarskog regiona, a najviše u Loznici, Šapcu i Valjevu. Ova izložba se u Muzeju Jadra može pogledati svakog radnog dana do kraja meseca, od 8 do 19 časova.
Zasluženo priznanje
Loznički Radnički univerzitet dobio je 1974. godine za uspešan rad republičko priznanje Zlatno slovo ,koje je dodeljivano za obrazovne ustanove i pojedince koji su dali “značajan doprinos opismenjavanju stanovništva u Srbiji’. Inače, osim izložbe, urađena je i veb-stranica www.radnickiuniverzitet.rs, posvećena ovoj nekadašnjoj obrazovnoj ustanovi. Autorka izložbe je podsetila da je ovaj projekat podržalo Ministarstvo kulture na konkursu u oblasti kulturnog nasleđa u 2022. godini, a da je realizaciju pomogla lokalna samouprava.
Ugledne zvanice
Na otvaranju izložbe bili su Svetlana Stanković, vršilac dužnosti direktora Međuopštinskog istorijskog arhiva iz Šapca, i Radomir Petrović, viši arhivista, kao i članica Gradskog veća Milijana Sakić. Ona je, istovremeno, podsetila da se ono, što je nekada radio Radnički univerzitet, sada odvija kroz 19 lozničkih škola, kao i da OŠ “Sveti Sava” u Lipničkom Šoru i danas ima program za obrazovanje odraslih.
