– Prošle godine i u prva tri meseca 2010. niko se nije vratio. Došlo je 25 osoba samo da bi obišli svoja imanja ili uradili neke administrativne poslove. Našeg naroda u dogledno vreme ovde verovatno više neće biti – kaže za "Vesti" Tišma.
Koliko je Srba nekad bilo u Kninu i okolnim selima, a koliko ih je danas?
– Pre rata je bivša opština Knin imala 42.000 stanovnika od čega je na Srbe otpadalo 36.500, ili 87 odsto. Našeg naroda je prema popisu stanovništva iz 2001. godine, od ukupno 30.000 stanovnika bilo 25 odsto, a sada nas je na području bivše opštine Knin 16 odsto. U samom gradu Kninu nas je samo pet odsto.
Prepolovljen broj povratnika– Broj Srba povratnika se poslednjih 10 godina gotovo prepolovio. U selu Ivoševci, od 450 stanovnika, koliko ih se vratilo iz izbeglištva, danas ih je samo 250. U selu Tišme bilo je do 70 povratnika, a sada ih je tamo 25. U selu Plavno, gde je pre rata živelo 2.500 Srba, vratilo se 324, a danas ih je samo 130. |
Često upotrebljavate termin "bivša opština"?
– Kada bih rekao "sadašnja opština" onda bi statistika za nas Srbe bila još gora. Jer kninska opština je tako "prekrojena" da su iz nje izbačena najveća srpska sela čime je "otpao" i najveći broj ovdašnjih Srba kao stanovnika opštine. Od pojedinih većih sela napravljene su srpske opštine. Tako je urađeno i sa Vukovarom. Velika srpska sela su isključena iz nekadašnje opštine Vukovar verovatno i zbog toga da bi sama opština imala što manje Srba. Nekada su u samom gradu Vukovaru Hrvati imali relativnu većinu, a na opštinskom nivou Srbi su bili većina.
Koje su to nove opštine koje su nekada pripadale Kninu? Kakav je njihov nacionalni sastav?
– To su Kistanje, Biskupija, Ervenik, Civljane i Kijevo. Svuda su Srbi većinsko stanovništvo, osim u Kijevu. Prema popisu stanovništva iz 2001. godine najviše nas je bilo u opštini Kistanje, oko 3.000, zatim u Biskupiji oko 1.200, u Erveniku između 700 i 800. U Civljanima između 500 i 600. U sadašnjoj opštini Knin, oko koje se nalazi dosta srpskih sela, Srba je tada bilo oko 2.500. Bez obzira na to što je zbog velikog mortaliteta taj broj smanjen, Srbi su i dalje ubedljiva većina u tim opštinama.
Prevara sa stanovima– Stambeno zbrinjavanje bivših nosilaca stanarskog prava ovde se odvija sa šipkom u džepu. Mada je od 301 odobrenog stana dodeljena samo polovina, Zagrebu i međunarodnim organizacijama je rečeno da su svi stanovi dobili stanare. I ja sam dobio takav zamenski stan. Ali on nije ni senka mog bivšeg stana u Kninu. Da bih u njemu uopšte mogao stanovati morao sam za njegovo uređenje platiti oko 3.000 evra, mada je to bila obaveza države. |
U Civljanima živi 85 odsto Srba, a načelnik opštine je iz HDZ-a?
– Naši ljudi koji tamo žive sa tim čovekom su jednostavno našli zajednički jezik. Verovatno je i on sam našao način da im se nametne. Ali ni među njima samima nije bilo nekog ko bi se politički afirmisao. Najvažnije je ipak da ta kombinacija dobro funkcioniše.
Kakva je perspektiva mlađih ljudi?
– Kako sada stvari stoje, nikakva. Bez obzira na to radilo se o Srbima ili Hrvatima. Knin je jedan od retkih većih hrvatskih gradova koji još nema poslovnu zonu. Ovde je nemoguće dobiti posao.
Mlađi ljudi, povratnici u Ivoševcu, osnovali su organizaciju "Korak". Obrazovani su, do sada je, koliko mi je poznato, prihvaćeno sedam njihovih projekata vezanih za turizam i poljoprivredu koji će biti finansirani iz evropskih fondova. Ko zna, možda upravo ovakvi projekti jednog dana potaknu novi talas povratka Srba.
