Prema podacima hrvatskog Ministarstva nauke i obrazovanje u predstojećoj školskoj 2023/24. osnovnu školu pohađaće oko 300.300 učenika, dok će u srednjim školama biti ukupno oko 145.500 učenika, što je osetan pad broja učenika, iako podaci još nisu potpuno precizni.
Podaci su, prema pisanju Al Džazire Balkans neprecizni s obzirom na to da se još događaju odlasci ili novi upisi, ali je osetan pad broja učenika vidljiv što samo govori o demografskim problemima s kojima se suočava Hrvatska, a koji su sve dublji i sve teži.
U prilog tome govori i okvirna brojka Ministarstva nauka i obrazovanja o 35.000 upisanih prvaka u osnovne škole širom Hrvatske. Primera radi, dostupna statstika kaže da je u prošloj godini bilo upisano 35.794 pravaka što ukazuje na dalji demografski pad. Za poređenje, u školskoj godini 2016/17. bilo je upisano 42.217 prvaka što je najveći broj učenika prvih razreda upisanih u proteklih deset godina, odnosno otkako je Hrvatska postala članica Europske unije.
Od te, 2013. godine pa do danas svake godine u Hrvatskoj beleži pad broja upisanih prvaka s tim da je prvi put u prošloj školskoj godini ta brojka pala ispod 36.000.
Prema službenim podacima, prošle školske godine bilo je ukupno 453.605 osnovaca i srednjoškolaca što je za čak 55.600 učenika manje nego pre deset godina.
U procentima, Hrvatska je u deset godina zabeležila pad broja učenika od 11 posto. Službeni podaci Školskog e-Rudnika, aplikacije Ministarstva nauke i obrazovanja, kažu da je najveći pad broja učenika imala Vukovarsko-sremska županija. U deset godina najistočnija hrvatska županija izgubila je 29 posto školaraca, odnosno njih 6.824.
Poslije nje, na popisu s najvećim padom broja učenika slede još dve slavonske županije, Brodsko-posavska i Požeško-slavonska koje imaju pad broja učenika od 28 posto. Potom slede Sisačko-moslavačka županija sa 24 posto manje učenika i Osječko-baranjska koja ima danas 20 posto manje učenika nego pre deset godina.
Jedino pozitivan višegodišnji trend ima Istarska županija koja beleži porast od 2,47 posto učenika više i Grad Zagreb koji ima dva posto više učenika nego pre deset godina.
– To jednostavno život i naša realnost koja treba sve da zabrine. Osnovna škola ‘Antun i Stjepan Radić’ iz Gunje je pre rata imala redovito više od hiljadu učenika. Početkom ‘80-ih godina prošlog veka škola je imala oko 1.300 učenika. Danas ta ista škola, koja pokriva isto područje, ima manje od 200 učenika – kaže Ante Gutić, načelnik Opštine Gunja.
Kao razloge za to navodi Domovinski rat, posleratno razdoblje kada su, kako kaže, ruralna područja iz godine u godinu bili sve prazniji. Potom, dodaje, Hrvatska je ušla u EU sa čime su otvorene granice za radnike iz Hrvatske, a deo meštana otišao je i nakon poplave koja je pogodila to područje 2014. godine.
Slična je situacija u školama širom Hrvatske u kojima je broj učenika više nego prepolovljen. Primera radi, nekadašnja OŠ “Bratstvo i jedinstvo” iz Vukovara, danas OŠ “Blago Zadro”, pre rata brojala je više od 1000 učenika. Imala je osam razreda sa po četiri odeljenja s oko 30 učenika. Danas ta ista škola broji 200-ak učenika.
O stanju u hrvatskim školama govori i službeni podatak Ministarstva po kojem je u deset godina ugašeno 158 škola – 38 matičnih i 120 područnih. Najbrojnije matične škole u Hrvatskoj su one koje imaju između 301 i 500 učenika, a takvih je u prošloj školskoj godini bilo 365, odnosno 28 posto.
