U čast spasilaca i spasenih pilota

Žrtvovali sase za Amerikance: Oliver Antić i Gordon Dugejd o srpskim spasiocima

 

U prisustvu Gordona Dugejda, zamenika šefa Misije Američke ambasade u Beogradu, Olivera Antića, savetnika predsednika Srbije Tomislava Nikolića, predstavnika armija Srbije i Amerike i potomaka srpskih i američkih veterana iz Drugog svetskog rata, u Pranjanima kod Gornjeg Milanovca, na Galovića brdu, obeležena je 70. godišnjica spasilačke misije "Halijard"
( Vazdušni most), u kojoj je spaseno više od 500 savezničkih avijatičara oborenih iznad teritorije Srbije.
Akcija spasavanja izvedena je krajem leta i početkom jeseni 1944. godine po naredbi Draže Mihailovića i po obimu i broju spasenih savezničkih avijatičara jedna je od najvećih i najuspešnije izvedenih spasilačkih misija u toku Drugog svetskog rata. O ovom podvigu ljudi u čačanskom kraju dugo se ćutalo i sa američke i sa jugoslovenske strane.
Nakon polaganja venaca na spomen-ploču, koja je početkom prošle decenije postavljena na Galovića brdu, prisutnima su se obratili izaslanik predsednika Nikolića Oliver Antić i Gordon Dugejd i istakli značaj spasilačke misije.
– Ovaj skup je posvećen vrlinama, dobronamernosti i požrtvovanju koji srpski narod neguje i to su Srbi mnogo puta pokazali savezništvom, a za Srbe je savezništvo nešto za šta se daje i život – naglasio je u svom obraćanju Oliver Antić.
Govoreći o savezništvu Srba i Amerikanaca, Gordon Dugejt je podvukao da se u Americi na Srbiju i Srbe gleda kao na saveznike.
– To savezništvo je dokazano i u toku Drugog svetskog rata kada su meštani ovog kraja spasli na stotine savezničkih pilota. Danas evociramo uspomene na ta vremena i na "zaboravljenih 500", koji su spaseni samo zahvaljujući generalu Dragoslavu Mihailoviću i narodu. Ti piloti su preživeli samo zahvaljujući požrtvovanju tih ljudi i osećaju za savezništvo – rekao je Dugejd.
Nakon polaganja venaca i obraćanja potomcima američkih pilota i meštana koji su učestvovali u izgradnji improvizovanog aerodroma, Oliver Antić i predstavnici američke ambasade su razgovarali sa potomcima Pranjanaca koji su gradili aerodrom na Galovića brdu i krili i hranili savezničke pilote. Aerodrom na Galovića brdu je izgrađen danonoćnim radom meštana Pranjana gde se nalazio i sabirni centar za oborene avijatičare sa teritorije cele Srbije i bolnica u kojoj su lečeni povređeni piloti.
Avionima C-47 do Barija u Italiji iz Pranjana je evakuisano 500 savezničkih pilota koji nisu zaboravili gostoprimstvo naroda pranjanskog kraja i na čiji je predlog 1948. godine američki predsednik Hari Truman posthumno odlikovao generala Dragoslava Dražu Mihailovića najvišim ordenom ove države Legijom za zasluge koji je tek 60 godina kasnije uručen Dražinoj ćerki.