Danas Srpska pravoslavna crkva proslavlja Svetog Savu. Sveti Sava se smatra ocem srpske državotvornosti, on je prvi srpski arhiepiskop, prosvetitelj, utemeljivač srpske diplomatije, prosvete, literature, zakonodavstva, zdravstva.
Negove mošti su iz bugarske prestonice Trnovo, gde je umro na povratku iz Jerusalima u Srbiju, prenete i sahranjene u manastiru Mileševa 6. maja 1237, jer je bugarski car Ivan Asen Drugi jedva pristao na zahtev Savinog sinovca kralja Vladislava da ih prenese u otadžbinu. I Asen i Trnovljani su smatrali počivanje Savinog tela kod njih za veliku milost Božiju.
Najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje, rođen kao Rastko Nemanjić, otišao je oko 1192. na Svetu Goru i zamonašio se u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon, a posle očeve smrti 1200. vodio je državnu politiku sa bratom – kraljem Stefanom Prvovenčanim.
U Nikeji je 1219. od romejskog (vizantijskog) cara Teodora Prvog Laskarisa i vaseljenskog patrijarha Manojla Prvog Haritopula izdejstvovao autokefalnost (samostalnost) Srpske crkve i srpsku arhiepiskopiju, za čije je sedište odredio manastir Žiču.
Srpske zemlje je podelio na deset episkopija i za episkope je postavljao samo Srbe. U Raškoj je bilo osam episkopija – Žiča, Ras, Toplica, Moravica, Dabar, Budimlje, Hvosno i Prizren, jedna u Zeti (na Miholjskoj Prevlaci u Bokokotorskom zalivu) i jedna u Zahumlju (Ston na Pelješcu). Arhiepiskopija i posebno najzapadnije episkopije na Prevlaci i u Stonu bile su glavna brana agresivnom papstvu, koje se učvrstilo na Balkanskom poluostrvu posle Četvrtog krstaškog rata od 1202. do 1204.
S putovanja po Bliskom istoku doneo je velike svetinje – delove časnog krsta, deo Hristovog trnovog venca, igumansko žezlo koje mu je proročanstvom ostavio Sveti Sava Osvećeni iz Palestine, ikonu Bogorodice Trojeručice, nošenu u bojevima ispred vojske do propasti srpske srednjovekovne države.
Veoma obrazovan, napisao je manastirske tipike (monaški ustavi) – Karejski, Hilandarski i Studenički. Kapitalni značaj imao je njegov prevod sa grčkog “Šeste novele” Svetog cara Justinijana Velikog – koju je očistio od kasnijih nepravoslavnih dodataka. To je osnovni pravoslavni politički i državno-pravni dokument u kojem je objašnjena ideja simfonije (saglasje) crkve i države.
“Šesta novela” (Zakonopravilo ili Krmčija, od reči krma – upravljanje) sa srpskog je prevedena na jezike ostalih pravoslavnih naroda. Simbol simfonije je dvoglavi orao i prvi srpski dvoglavi orao predstavljao je Svetog Savu i njegovog brata Svetog kralja Stefana Prvovenčanog (Sveti Simon).
U pravoslavnoj crkvi Svetog Savu nazivaju i Ravnoapostolni (ravan apostolima) i Mirotvorac, jer je 1208. u manastiru Studenica nad mrtvim očevim telom koje je preneo sa Svete Gore izmirio braću Vukana i Stefana i tako zaustavio građanski rat koji je pod pritiskom Rimokatoličke crkve započeo Vukan, a diplomatskim misijama unosio je mir i među balkanske narode.
Njegov kult je veoma snažan kod svih pravoslavnih naroda Balkana i u Rusiji. U delu “Život gospodina Nemanje” (Sveti Simeon) opisao je očev život. Zajedno s ocem, u junu 1198. od romejskog cara Aleksija Trećeg Anđela izdejstvovao je hrisovulju na osnovu koje je podigao manastir Hilandar, učinivši ga centrom srpskog crkvenog i književnog života.
