Grupa autora sa nekoliko međunarodnih univerziteta nedavno je objavila studiju pod nazivom “Selection of endurance capabilities and the trade-off between pressure and volume in the evolution of the human heart” (Izbor sposobnosti za izdržljivost i kompromis između pritiska i zapremine u evoluciji ljudskog srca), koja pokazuje da su ljudska srca optimizovana za izdržljivost.
Koliko su izdržljiva, zavisi od toga da li trčimo, radimo na polju ili preferiramo sedenje ili ležanje.
Kako bi došli do “srca” problema, istraživači su ultrazvukom snimali srca više od 160 odraslih muškaraca iz četiri grupe – trkači na duge staze, odrasli ljudi koji mnogo vremena provode u sedećem položaju, profesionalni fudbaleri i pripadnici Tarahumara, indijanskih poljoprivrednika poznatih po svojim sposobnostima trčanja. Poređenja radi, oni su takođe pogledali srca 43 odrasla mužjaka šimpanze, koji je jedan od naših najbližih evolutivnih rođaka.
Kada su istraživači upoređivali najdeblju od četiri srčane komore – levu, koja pumpa krv i ima oblik jagode – uočili su jasne razlike. Trkači na duge staze i farmeri imali su veće, izdužene komore sa tankim zidovima – svojstva koja pomažu u pumpanju velikih količina krvi na duge staze. Fudbaleri, kao i ovi koji vole da sede ili leže, imali su kraće i šire komore sa debljim zidovima. Šimpanze, čije su glavne aktivnosti borbe ili penjanje, imali su najkraće i najdeblje komore.
Pošto aktivnost visokog intenziteta uzrokuje porast krvnog pritiska u arterijama za veoma kratko vreme, takva mala zapremina komore, debeli zidovi i zaobljeni oblici, korisni su za sportiste, u ovom slučaju fudbalere, i šimpanze, kažu istraživači, jer tako osiguravaju da dovoljno krvi i dalje teče do mozga za održavanje svesti. Čak i bez tih evolutivnih pritisaka, čini se da je način života onih koji preferiraju krevet (tzv. couch potato na engleskom jeziku) rezultirao istom vrstom zadebljanja.
Istraživači veruju da su tzv. adaptacije za izdržljivost najverovatnije pomogle ranim društvima lovaca-sakupljača i farmera. Ali one bi takođe dovele do slabije adaptacije za probleme poput visokog krvnog pritiska i kardiovaskularnih bolesti, koji su u široko rasprostranjeni u današnjim društvima.
Istraživači sugerišu da su te rane adaptacije za izdržljivst današnjem stanovništvu otežale borbu sa hipertenzivnom bolešću srca. Ni couch potato ne bi trebalo da budu slomljenog srca zbog ovog saznanja – naime, promena oblika srca je moguća sa promenom načina života. Dakle, više trčanja i plivanja, i zdravo srce je tu, iza ćoška.
