Milorad Gligorijević
Podaci iz turskog popisa stanovništva iz 1485. godine svedoče da je Đakovica, u to vreme selo, brojala 67 porodica, a sva popisana lična imena su isključivo srpska. Ako se izuzmu četiri starice od kojih su dve monahinje i žive u obnovljenom manastiru Uspenja Presvete Bogorodice, koji danonoćno čuva policija, danas u tom metohijskom gradu nema nijedne srpske duše a živi 130. 000 Albanaca. Poslednjih desetak hiljada Srba odatle je proterano juna 1999.
Đakovica je ime dobila po malo poznatom gospodaru i vazalu Vuka Brankovića-Jakovu, koji je ovde imao svoj posed. Sačuvan je njegov novac sa natpisom "Iakov".
U grad se razvila u srednjem veku, a njen geografski položaj je bio veoma pogodan za razvoj zanatstva i trgovine. Od 16. veka, od doba obnovljene Pećke patrijaršije, u Đakovici je postojala crkva Uspenja Presvete Bogorodice, kao metoh manastira Visoki Dečani, čiji je ktitor Stefan Uroš III Dečanski. Ta crkva je spaljena i do temelja uništena u pogromu albanskih terorista marta 2004. godine. Tek prošle godine, angažovanjem Eparhije raško-prizrenske i vladike Teodosija, obnovljena je i preimenovana u manastir, čija je igumanija mati Teoktista.
|
Znamenite ličnosti
FK "Dečanski" |
Nalazi se u samom centru grada, u naselju stotinama godina poznatom kao Srpska ulica. Upravo o tom, po mnogo čemu znamenitom delu grada, nedavno je vrednu monografiju objavio ekonomista Milorad Milo Gligorijević, starosedelac Đakovice, koji danas živi u Čajetini na Zlatiboru. Reč je o čoveku koji se zalagao za sprečavanje iseljavanja Srba iz tog grada 80-ih godina, i koji je sve vreme prikupljao vrednu dokumentaciju i fotografije, obilazio arhive i zapisivao kazivanja starijih sugrađana. Sve to je pretočio u knjigu "Srpska mala (mahala) u Đakovici".
U 19. veku Srpska ulica je bila esnafski organizovana, sa voskarima, bojadžijama, kalafatima, dunđerima, gajtandžijama, opančarima, kovačima, samardžijama, lončarima. Sa početka i kraja ulice bile su velike drvene kapije, gvožđem okovane, koje su se noću zatvarale, a zorom otvarale. Po nekom pravilu, čovek koji ih je zatvarao i otvarao je bio katolik. Kapije su sklonjene tek 1912, dolaskom srpske vojske.
Srpska ulica sa 100 domaćinstava bila je ispresecena sokacima koji su sačinjavali kvart. Tako je uglavnom i danas, iako u njoj više nema Srba. U srpske kuće bespravno su se uselili Albanci, mahom sa sela, ili pak pridošlice iz Albanije i u njima žive. Niko ih u tome ne ometa. Trećina srpskih kuća je spaljena. Zanimljivo je da iako postoje ponude, više od 90 odsto raseljenih iz Srpske ulice koji žive u centralnoj Srbiji i Crnoj Gori, ne želi da otuđi imovinu.
Da ne veruju da će se to u skorije vreme i dogoditi, verovatno bi imovinu otuđili.
