Na ovaj praznik, u srpskom narodu poznatom kao Mitrovdan, pominje se pogibija svetitelja koji je život okončao 306. godine u tamnici, u koju je bačen jer je otkazao poslušnost progoniteljima hrišćana. Prema predanju, svetitelj Dimitrije rođen je i živeo u Solunu, a car Maksimilijan (240-310) ga je postavio za vojvodu, nadajući se njegovoj odanosti u progonu hrišćana.
Dželati su ga, kako je zapisano, zatekli u molitvi i iz daljine gađali kopljima, jer nisu smeli da mu priđu. Hrišćani su telo krišom sahranili, a na grobu su se, po predanju, počela dešavati čuda i isceljenja, pa su odlučili da na tom mestu podignu crkvu. Solunski hram je podigao velikodostojnik Leontije, izlečivši se nad moštima svetitelja.
Lik na grbu Sremske MitroviceLik Svetog Dimitrija nalazi se od 1388. godine na grbu Sremske Mitrovice gde se, takođe, veoma poštuje ovaj svetitelj. Crkveni istoričari nisu saglasni oko toga da li život svetitelja treba vezati za Solun ili Sremsku Mitrovicu, jer je, prema zapisima iz osmog veka, pogubljen u Sirmijumu, a ostaci su mu preneti u Solun, nakon što su varvari osvojili Srem. |
Prema drevnim zapisima, Sveti Dimitrije se iz kivota javio caru Justinijanu (483-565), sprečivši ga da mu mošti prenese u Carigrad, pa je tako je ostao u Solunu, gde i danas počiva kao zaštitnik tog grada. Sveti Dimitrije predstavljen je na freskama srednjovekovnih manastira u redu svetih ratnika koji su propovedali i borili se za hrišćansku veru. Jedna od najlepših predstava Svetog Dimitrija nalazi se na Kosovu i Metohiji, u manastiru Dečani, čiji su ktitori Stefan Dečanski i car Dušan. Svetitelj je oslikan u ratničkoj opremi sa štitom i šlemom, pored Svetog Đorđa.
Svetog Dimitrija s velikim poštovanjem, pored Grka i Srba, slave i Rusi. Njegov kult je počeo da se širi u Rusij u 12. veku, a godine 1581. izabran je za zaštitnika Sibira. U Srpskoj crkvi je više od 120 hramova posvećeno svetom Dimitriju, među kojima je i nedavno sagrađena crkva u Novom Beogradu.
