U subotu, 20. juna 2020. godine, u 19 časova u Kripti Hrama Svetog Save na Vračaru biće otvorena izložba “Srbi Livanjskog polja – Tragovi kroz vekove”. Pored toga, tokom večeri biće prikazan i film o životu i stradanju livanjskih Srba, sa čitanjem odlomka iz knjige Ognjena Marija livanjska autora Buda Simonovića.
U umetničkom delu programa učestvuju: Nataša Ninković, prvakinja drame Narodnog pozorišta u Beogradu, pojci Hrama Svetog Save, kao i Darija i Glorija Ilić.
O livanjskim Srbima, njihovoj duhovnoj i kulturnoj zaostavštini, kao i sećanju na žrtve govoriće: Gordana Dostanić i đakon Radomir Vrućinić.
Voditelj programa je Vesna Radeta.
Prof dr Veljko Đurić Mišina i dr Radovan Pilipović autori su izložbe o livanjskim Srbima, koja je pripremljena sa ciljem očuvanja svesti o mestu porekla i vekovnom životu Srba u ovom delu Bosne. Izložba je i prikaz vekovne borbe Srba za očuvanje verske i nacionalne pripadnosti kroz spomenike značajne kulturne vrednosti i svojevrsni doprinos državnim istitucijama i profesionalcima u očuvanju istine, odnosno borbi protiv prikrivanja i falsifikovanja podataka i prekrajanja istorije na bivšim jugoslovenskim prostorima.
Knjiga Buda Simonovića, Ognjena Marija livanjska prikazuje ustaške pokolje nad Srbima na području Livna, počinjene u proleće i leto 1941. godine. To je svojevrsna zbirka sećanja preživečih na stradanje 1587 žrtava, sa velikim brojem dece, mučenih i pobijenih na gubilištima u okolini Livna. Kazivanje preživelih o strahotama svojevremeno je inspirisalo i Ivana Gorana Kovačića da napiše svoju glasovitu poemu „Jama”, a manje je poznato da su ustaški zločini nad livanjskim Srbima, počinjeni u šumi Koprivnici na Kupreškim vratima, motivisali i Lordana Zafranovića za scene u filmu „Okupacija u 26 slika”.
Prvo izdanje knjige izašlo je iz štampe 1991. godine i to je bio poslednji trenutak da se makar deo istine o zločinima otme od zaborava i sačuva kao velika opomena. Autor sam zaključuje da zločini u Livnu i selima rubom Livanskog polja nisu karakteristični po broju žrtava, ali da oni svakako nadmašuju ostale po zverstvima i ispoljenoj mržnji i nemilosrdnosti ustaša.
Tokom večeri, biće prikazan i kraći dokumentarni film o životu livanjskih Srba koji je snimio đakon Radomir Vrućinić.
