Nekad su đaci širom bivše Jugoslavije od Triglava do Đevđelije učili iz istih čitanki i bukvara. I udžbenici istorije bili su isti, ali sve se izmenilo početkom devedesetih godina kada se Jugoslavija raspala u krvavom ratu. Gumicom je obrisana dotadašnja istorija i to ne samo ona od početka devedesetih nego su prekrojeni podaci i iz Drugog svetskog rata, pa čak i Prvog svetskog rata.
Predsednik Srbije Aleksandar Vučić najavio je da će početkom nedelje podneti inicijativu da samo država može da pravi udžbenike srpskog jezika, istorije i geografije.
– Srpsku istoriju i geografiju pisaće samo država Srbija – podvukao je Vučić i kazao da zna da će zbog te inicijative biti napada od tajkuna i pojedinih ambasadora, koji će tvrditi da se narušava sloboda tržišta. Njima je poručio da mogu da se žale UN, EU i bilo kome drugom, ali da to neće promeniti odluku. On je ukazao da ne može više biti da se uči o Jasenovcu deset minuta na jednom času.
Nove udžbenike iz srpskog jezika, istorije i geografije srpski đaci će izučavati od septembra 2022. godine. Već sada prosvetari kažu da je ovo od izuzetnog značaja, jer u nekim udžbenicima nema pomena o Milunki Savić, legendarnim podvizima Živojina Mišića posvećeno je tek nekoliko rečenica, ali se zato mogu naći sramotne tvrdnje da je NATO sproveo bombardovanje jer je na to bio primoran. U nekim udžbenicima navedene su i sramotne tvrdnje da je danak u krvi u osmanlijsko vreme značio šansu za uspeh u životu dece.
Neprihvatljivo je, kažu prosvetni radnici, da je iz srednje škole izbačeno “Vreme smrti” Dobrice Ćosića. To delo o Prvom svetskom ratu je teško za shvatanje pogotovu današnjim mališanima, a kroz tu knjigu su mogli da dočaraju to vreme. Svi se slažu da bi delo “Jama” Ivana Gorana Kovačića apsolutno trebalo vratiti u program.
Jasna Janković, predsednica Unije prosvetnih radnika Srbije je obelodanila da đaci u gimnazijama imaju nedeljno tri do pet časova srpskog jezika, a u stručnim samo tri. To je najmanji fond časova maternjeg jezika u Evropi, istakla je ona.
Ako se osvrnemo šta mališani srpske nacionalnosti uče u okolnim zemljama situacija je dosta loša. U više od 35 udžbenika istorije koliko je štampano u Hrvatskoj od devedesetih godina prošlog veka do danas, Srbi i srpska istorija prikazani su krajnje negativno, a u gotovo svim dominira podela na “mi” i “oni”.
Prekrajanje istorije kod komšija je išlo čak u 19. vek koji se oslikava kao stvaranje ideje o “velikoj Srbiji”. Kraljevina Jugoslavija je predstavljena kao “tamnica naroda”, a Hrvati kao žrtve kralja Aleksandra Karađorđevića. Bombardovanje iskrivljenim istorijskim podacima bilo je naročito izraženo u vreme dok je na čelu Hrvatske demokratske zajednice bio Tomislav Karamenko.
U udžbeniku Ive Perića “Povjest za osmi razred” doslovce piše “Srbi su rušili bacačima, topovima, bombama, raketama iz vojnih zrakoplova cr, spomenike kulture, nolnice, škole, tvornice, stambene i upravne zgrade. Nastradala su i kola prve zdravstvene pomoći, iako su ta kola označena crvenim krstom. Za te necivilizovane napadače nisu vredeli nikakvi zaštitni znakovi, ni bilo kakvi obziri. Klali su streljali, vešali, masakrirali, pljačkali, palili, odvodili u brojne sabirne logore ne samo u Glini, Kninu, već i na područje Srbije.”
Situacija nije ništa bolja ni u Bosni i Hercegovini, jer su udžbenici postali najjače oružje za političku propagandu, širenje međunacionalne mržnje i dokazivanje krivice drugih naroda. Srpski đaci u Federaciji BiH nisu upoznati sa istorijom sopstvenog naroda. U poglavlju o početku rata u BiH naveli su “da je projekat Velike Srbije bio već uveliko gotov i samo je bilo pitanje dana kada će se pristupiti njegovoj realizaciji”. U udžbeniku za treći razred gimnazije bošnjačkih autora veliča se osmanska vlast.
– U vreme osmanske vlasti u BiH je bila prisutna verska tolerancija. Razlika između muslimana i ostalih odnosila se na određena prava i obaveze, ali su svi podjednako uživali u zaštiti države.
Tako je prekrajana istorija, a bake i deke širom bivše Jugoslavije u udžbenicima istorije svojih unuka ne prepoznaju skoro ništa. Zajedno sa bivšom domovinom nestala je i istorija iz starih udžbenika.
Napad na “Načertanije”
Srpski istoričari su primetili da je u prvom bošnjačkom udžbeniku za treći razred gimnazije navedeno da je “Načertanije” Ilije Garašanina nastalo zbog težnje Srba da “njihova mala i beznačajna država postane snažna”. Sve se tumači kao opsesija srpskog naroda, piše u tom udžbeniku.
Nezadovoljni roditelji
Udžbenik “Novog logosa” izazvao je nezadovoljstvo roditelja u Srbiji pre više od godinu dana, kada je utvrđeno da se na jednoj mapi u udžbeniku iz prirode i društva za četvrti razred, kao sused Raške, Vizantije i Bugarske u devetom veku pominje Hrvatska, koja tada nije ni postojala! Udžbenik je lane povučen iz prodaje.
