Situacija na ivici eskalacije između SAD i Kine u Južnom kineskom moru

EPA/Francis Malasig

Američki i kineski vojni brodovi u Južnom kineskom moru bili su na ivici incidenta, prenosi Radio slobodna Evropa.

RSE prenosi pisanje svetskih medija o tvrdnjama Kine da je proterala američki razarač što SAD negiraju.

Američki vojni brodovi su ove nedelje izveli dve operacije “slobodne plovidbe” kako bi osporili pretenzije Kine u vodama Južnog kineskog mora, javio je CNN ističući da je to druga takva operacija u poslednjih nekoliko dana u blizini ostrva koja prema, optužbama SAD, Peking sve više militarizuje.

Operacije su usledile usred pojačane napetosti između Vašingtona i Pekinga zbog rukovođenja prilikom izbijanja i širenja koronavirusa u Vuhanu i nakon što je američki državni sekretar Majk Pompeo optužio Kinu da zloupotrebljava svetsku pažnju u suzbijanju pandemije “maltretirajući” susede u Južnom kineskom moru.

Američka krstarica s projektilima na navođenje “Banker Hil” u sredu i raketni razarač “Beri” u utorak izveli su misije slobodne plovidbe u oblastima Južnog kineskog mora gde više zemalja polaže teritorijalno pravo.

Kineska vojska optužila je SAD za ozbiljno kršenje međunarodnog prava, i kao i suvereniteta i bezbednosnih interesa Kine “provokativnim aktima”, tvrdeći da je u utorak proterala brod američke mornarice koji je plovio Južnim kineskim morem, ističe Njuzvik.

S druge strane, portparol američke mornarice demantovao je tvrdnju rekavši da su “sve interakcije bile u skladu s pomorskim normama”, navodi Njuzvik i objašnjava da Vašington osporava velik deo pretenzija Pekinga u spornim vodama.

Iako SAD negiraju da je došlo do sukoba u Južnom kineskom moru između brodova američke ratne mornarice i kineskih vojnih brodova, činjenica da je Peking saopštio da je napao plovilo doprineće strahovima da uporedo s povećanjem tenzija sa SAD raste i kineska vojna agresivnost, ocenjuje Tajms.

Filipini, Vijetnam, Malezija, Brunej i Tajvan takođe tvrde da neki od stotina grebena i malih ostrva u Južnom kineskom moru pripadaju njima, ali je od 2014. Peking pojačao svoje tvrdnje da polaže pravo nad gotovo svim ostrvima, betonirajući grebene za izgradnju vojnih aerodroma opremljenih radarima, projektila i aviona.

Kako bi osporio kineske tvrdnje, Vašington redovno šalje svoje ratne brodove u, kako navodi, “operacije slobodne plovidbe” namenjene garantovanju prava na slobodan prolaz u međunarodnim vodama.

Ambasadorka SAD: Kina će i dalje pokušavati da sakrije svoju odgovornost za propust u zaustavljanju virusa

Iako nije jasno šta se zaista dogodilo između američkog razarača i kineskih ratnih brodova, incident podvlači opasan trend: Peking je odlučan da iskoristi odsustvo američkog rukovodstva i preokupaciju sveta koronavirusom da pokaže mišiće na globalnoj sceni, ocenjuje Tajms.

List dodaje da Kina agresivno podvlači svoje geopolitičke interese u Južnom kineskom moru istovremeno nastojeći da proširi svoj uticaj na vlade i multilateralne institucije poput Svetske zdravstvene organizacije iz koje su se SAD povukle.

Kina će i dalje pokušavati da sakrije svoju odgovornost za propust u zaustavljanju virusa koji je izbio u Vuhanu i koji ubija stotine hiljada ljudi širom sveta, ali prevara o virusu nije najgora opasnost koju predstavlja kineski komunizam – to je samo njen najočitiji simptom, napisala je u komentaru za Vašington post bivša ambasadorka SAD u Ujedinjenim nacijama Niki Hejli.

Kina je u proteklih mesec dana hrabro proširila svoje domete, ističe Hejli navodeći da su u Hongkongu uhapšeni vodeći prodemokratski aktivisti i da su intenzivirane kineske akcije u Južnom kineskom moru kroz koje prolazi jedna trećina svetskih brodskih isporuka, dok je Stejt department izrazio zabrinutosti zbog kineskog testiranja nuklearnog oružja suprotno Ugovoru o sveobuhvatnoj zabrani nuklearnog ispitivanja.

Kina beleži “višegodišnji uspeh u brutalnosti i agresiji”, ističe bivša američka ambasadorka u UN, navodeći da je ta zemlja stvorila orvelovsku državu za nadgledanje i prisilila više od milion pripadnika manjina na kampove za “ponovnu edukaciju”.

Uz ocenu da je Kina opasno drugačija sila jer se “nepokolebljivo zalaže za komunističku ideologiju i koja svoj sistem smatra superiornim”, Hejli dodaje da je usredsređivanje na ponižavajuće postupke Kine u pandemiji neophodno, ali da je virus samo mali deo pretnji koje Kina predstavlja, zbog čega se slobodne zemlje moraju ujediniti da bi je zaustavile.