Nakon sedam nedelja Časnog posta, pravoslavni vernici širom planete proslavljaju najveći od svih praznika – Vaskrs. Pasha ili Vaskrs je glavni, prvi i najstariji od svih hrišćanskih praznika, osnova i vrhunac hrišćanske crkvene godine, veza sa praznicima Staroga zaveta i centar pokretnih praznika.
Sveti Grigorije Bogoslov naziva Pashu: “Carica dana, praznik nad praznicima i slavlje nad slavljima koje prevazilazi kao sunce zvezde ne samo čovečanske i zemljaske praznike, no i praznike u čast Hrista.”
Vaskrsenje Hristovo u svetu, osim srpske, slave i Ruska, Grčka, Bugarska i Etiopska crkva, kao i jedan broj Eskima koji žive na Aljasci, ali i pravoslavni vernici u Egiptu. Lazar Mirković u knjizi “Heortologija – istorijski razvitak i bogosluženje praznika pravoslavne istočne crkve” navodi da se Uskrs zove i Pasha prema starozavetnom prazniku Pashe od jevrejske reči pesach što znači prelazak “jer je Gospod prošao mimo kuća jevrejskih i tako ih izbavio od smrti i ropstva egipatskog”:
“Isto tako i hrišćanska pasha znači prelaz sa Hristom iz smrti u život, i od zemlje ka nebu u večni blaženi život.”
Na prvom vaseljenskom saboru koji je 325. godine u Nikeji sazvao car Konstantin Veliki, doneta je odluka da se Vaskrs slavi u prvoj nedelji Punog meseca posle prolećne ravnodnevice i obavezno posle jevrejske Pashe. Zato se Vaskrs naziva i “pokretnim praznikom” jer se po julijanskom kalendaru proslavlja najranije 4. aprila, a najkasnije 8. maja, dok je po gregorijanskom kalendaru proslava moguća u periodu između 22. marta i 25. aprila.
U temi broja, “Vesti” o značaju najvećeg hrišćanskog praznika govore najeminentniji teolozi Srpske pravoslavne crkve.
Dekan Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta, protoprezviter prof. dr Zoran Ranković poručuje da je Vaskrs najznačajniji hrišćanski praznik, “praznik nad praznicima” koji se slavi u spomen na pobede Gospoda Isusa Hrista nad smrću vaskrsenjem.
– Vaskrsenje Hristovo objavili su anđeli i žene mironosice, pronašavši grob prazan tri dana pošto je Isus raspet i umro na krstu na brdu Golgota iznad Jerusalima. Ovaj praznik nazivamo i Pashom, što na jevrejskom znači “prelaženje”, jer, kako svedoči jedan bogoslužbeni tekst na pashalnom jutrenju, to je dan u kojem je Bog u početku priveo svet iz nepostojanja u postojanje; tog istog dana preveo je izrailjski narod preko Crvenog mora i tako ga istrgao iz faraonovih ruku; istog tog dana sišao je s neba, uselio se u utrobu Djeve. Na ovaj dan vaskrsli Gospod je istrgao sav ljudski rod iz ada, izveo na nebo i priveo u prvobitno dostojanstvo nepropadljivosti one koji su hteli da poveruju u Njega. Bogočovek je vaskrsao kao Novi Adam, kao rodonačelnik koji vaskrslu silu božanskog večnog života prenosi na svu ljudsku prirodu, stvara novo čovečanstvo: čovečanstvo vaskrsenja, čovečanstvo vaskrslo, čovečanstvo koje je pobedilo smrt i đavola. Hristos je vaskrsao, jer smrti nije bilo moguće da ga drži u svojoj vlasti. A što Ga je držala tri dana, držala Ga je po dopuštenju samog Gospoda Hrista. Ujedno s tim ovde je izražena misao, kako ističe Sveti Justin Ćelijski, da je On tako vaskrsao i da već više neće umreti – poručuje prof. dr Zoran Ranković.
Hodite, primite svetlost!
Arhimandrit Metodije (Marković), iguman manastira Prohor Pčinjski, jedne od najstarijih srpskih svetinja koja je ove godine dobila najveće državno priznanje – Sretenjski orden prvog stepena, citira deo iz stihire – pasthalnog (vaskršnjeg) jutrenja:
“Hodite primite svetlost,
od nezalazne svetlosti,
i proslavite Hrista
vaskrslog iz mrtvih”!
Večni život
– Vaskrsenje Hristovo donelo je najveću radost rodu ljudskome. Zato je ono “praznik nad praznicima i slavlje nad slavljima”. Ono što je rod ljudski izgubio Adamovim padom u greh, to je uvaskrslom Spasitelju Hristu dobio. Apostol Pavle piše u Poslanici Korinćanima: “Jer kao što po Adamu svi umiru, tako će i po Hristu svi oživeti” (1Kor. 15,22). Dostignuće večnog života verujući ostvaruju preko Crkve – Tela Hristovog. Vaskrsenje Hristovo je najveći događaj u istoriji. Po njemu se hrišćanstvo razlikuje od svih ostalih religija. Osnivači svih drugih religija su smrtnici, dok je Glava Crkve vaskrsli Hristos – ističe arhimandrit Metodije.
