I ove godine se Srbi širom sveta sa tugom sećaju više od 220.000 prognanih i više hiljada ubijenih u oružanoj akciji “Oluja” koju je početkom avgusta 1995. izvela Hrvatska.
Dok Hrvatska ovaj događaj slavi kao Dan pobede i domovinske zahvalnosti i Dan hrvatskih branitelja, parastosi nevinim žrtvama služe se gde god ima srpskih hramova i gde god su rasuti proterani Srbi. Srbija i Republika Srpska svakog 4. avgusta organizuju centralnu manifestaciju – Dan sećanja na sve stradale i prognane Srbe u “Oluji”.
Savo Štrbac, direktor Dokumentaciono-informativnog centra Veritas, kaže da Hrvatska drži neslavan – crni rekord po činjenici da su tokom vojno-policijske operacije “Oluja” najveći broj ubijenih bili civili, stariji od 60 godina.
– Od oko 3.200 starih i nemoćnih koji su ostali u svojim domovima, na evidenciji Veritasa je 1.893 poginulih i nestalih. Od ovog broja 65 odsto su bili civili, a tri četvrtine stariji od 60 godina. Među žrtvama koje su mahom ubijane u svojim kućama je gotovo trećina žena, njih 5.577, a gotovo najveći broj njih je bio stariji od 60 godina. Upravo po ovoj činjenici “Oluja” drži neslavan crni rekord u odnosu na sve građanske ratove na prostoru bivše Jugoslavije. Jedan od neslavnih rezultata “Oluje” je i taj što povratka prethodnih dvadesetak godina gotovo da nema. Vraćali su se mahom starci, da umru na svome – kaže Štrbac.
Ono što je za našeg sagovornika poražavajuće jeste da se ni danas, 28 godina od ove akcije i kraja rata u Hrvatskoj, i dalje ne zna sudbina 631 osobe.
– Čak 75 odsto od tog broja bili su civili, a među njima 242 žene – navodi direktor Veritasa.
Za zločine nad Srbima tokom i posle “Oluje” do sada je procesuirano samo nekoliko pripadnika hrvatskih oružanih snaga. Štrbac kaže da je najveća ironija u tome što niko od osuđenih nije hrvatske nacionalnosti.
– Hrvatski sudovi su do sada za ratne zločine u “Oluji” pravosnažno osudili jednog Albanca u procesu “Prukljan i Mandić” i jednog Srbina za slučaj “Kijani”. I to je sve. Ni pravosuđe u BiH nije bilo efikasnije jer su osudili samo jednog pripadnika Petog korpusa tzv. Armije RBiH, Šefika Alića, i to za ubistvo četvorice pripadnika VRSK koje je izvršio mudžahedin iz njegove jedinice. Najporaznije je što je Haški tribunal u prvostepenim presudama dvojici hrvatskih generala nedvosmisleno utvrdio da je reč o etničkom čišćenju i da je taj udruženi zločinački poduhvat predvodio Franjo Tuđman.
Žalbeno veće je tesnom većinom ne samo poništilo tu presudu, već je hrvatske generale oslobodilo odgovornosti po svim tačkama optužnice – navodi Štrbac.
U kolonama patili i mališani
U kilometarskim kolonama Krajišnika najstravičnije su bile slike mališana: od beba u naručju izbezumljenih majki, čopora preplašene dece oko skuta baba, do dečaka koji voze traktore i automobile.
– Ne postoje tačni podaci koliko je u “Oluji” izbeglo dece, odnosno mlađih i starijih maloletnika, do 14 i 18 godina. Procenjujemo da najmanje trećina ljudi u koloni nije bila punoletna. “Deca Oluje” su danas odrasli ljudi, od kojih dobar broj već ima svoju decu, a raštrkani su od Kanade do Australije – ističe Štrbac.
Odnos snaga 7:1
Vojno-policijska akcija “Oluja” počela je u ranim jutarnjim satima 4. avgusta granatiranjem najvećih gradova tadašnje Republike Srpske Krajine, tačnije područja SAO Krajine koji je bio pod zaštitom UN.
– Reč je o prostoru severne Dalmacije, Like, Korduna i Banije koje su bile podeljene u dva sektora: Sever i Jug. Oba sektora je napalo 138.500 pripadnika HV, MUP i HVO. Ako se tome dodaju snage tzv. Armije BiH i NATO, agresora je bilo više nego stanovnika u Krajini, a proporcija broja vojnika bila je najmanje 7:1 u korist agresora – ističe Štrbac.
Tuđmanovo obećanje
Štrbac ističe da je većina Srba, koji su stradali, ostala u svojim domovima zato što je poverovala tadašnjem predsedniku Hrvatske Franji Tuđmanu koji se obratio porukom emitovanom na svim radio-stanicama i garantovao život, imovinu i građanska prava.
