Reagovanja na izjavu Kolinde Grabar Kitarović: Istina je samo jedna

EPA/Valda Kalnina

Iako su Srbi navikli da od hrvatskih političara čuju raznorazne istorijske falsifikate, nisu ostali ravnodušni na poslednju izjavu predsednice Republike Hrvatske Kolinde Grabar Kitarović da je “hrvatski narod srazmerno broju stanovnika najviše doprineo antifašističkoj borbi u Evropi”.

– Reč je o bezočnoj i skandaloznoj izjavi. Vrlo dobro znamo da je NDH bila desna ruka nemačkog Rajha i Musolinijeve fašističke Italije. Znamo i koliko je Srba u NDH izgubilo živote, kao i to da je partizanski pokret u Hrvatskoj počeo kao brana ustaškom teroru. Takođe je poznato da su sve do leta 1943. godine, do pada Italije, Srbi na teritoriji današnje Republike Hrvatske, činili 90 odsto pripadnika partizanskog pokreta – komentariše za “Vesti” Sanda Rašković Ivić, potpredsednica Narodne stranke.

Gospođa Ivić, inače Srpkinja rodom iz Hrvatske, konstatuje da su se Nemci, za razliku od Hrvata, suočili sa svojom prošlošću i zločinima i sa ulogom koju su odigrali u Drugom svetskom ratu.

–  Hrvatska je nažalost podeljena zemlja. Antifašisti su malobrojni i medijski skrajnuti, dok je predsednica Hrvatske vezana za branitelje i najdesniji deo katoličke crkve koja rehabilituje ustaštvo, dok u inostranstvu glume antifašiste – konstatuje Sanda Rašković Ivić.

Ristić: Istoričari ne smeju da ćute

Za pojedine istoričare koje smo kontaktirali, tvrdnja hrvatske predsednice je neozbiljna i na nju treba samo odmahnuti rukom jer, “zna se ko je činio većinu u partizanskom pokretu”
“Stvari se ne podrazumevaju”, uzvraća istoričar Dejan Ristić, ukazujući na to da sve češće prisustvujemo institucionalnom zaboravu koji je mnogo opasniji od onog pojedinačnog, ljudskog, i na koji istoričari moraju da odreaguju.

Ristić naglašava da je ovde reč o izjavi šefa države koja je u periodu Drugog svetskog rata postojala kao zvanična i potpuno lojalna saveznica Trećeg rajha.

– U NDH su odmah uspostavljeni nacistički ratni zakoni kojim su ozakonjeni zločini nad civilima nehrvatskog porekla. Za četiri godine postojanja ove zločinačke tvorevine stradao je ogroman broj civila, pre svega Srba, Jevreja, Roma, kao i pripadnika drugih naroda, ali i hrvatskih antifašista. Kao istoričari koji se rukovode samo činjenicama moramo da istaknemo da je bilo antifašista među Hrvatima, ali da su oni, nažalost,  činili manjinu u hrvatskom društvu tog vremena – kaže Ristić.

Odmahivanje rukom na trend revizije istorije i posmatranje događaja iz prošlosti kroz naočari sadašnjih odnosa među državama, dovelo je i do one sramne slike sa obeležavanja stogodišnjice Versajskog mira kada je predsednik Srbije, kao predstavnik najstradalnije države u Prvom svetskom ratu sedeo u zadnjim redovima, dok je udarno mesto svetskih lidera dobio jedan Hašim Tači.

Nešto slično se ponovilo se i u Poljskoj u koju predsednik Srbije, koja baštini nasleđe Jugoslavije, nije bio ni pozvan.

Istoričar Srđan Cvetković otud konstatuje da je pravi skandal što Poljska nije pozvala predstavnike Srbije na obeležavanju godišnjice od napada na njihovu zemlju, čime je pre osam decenija otpočeo Drugi svetski rat.

– Srbi su kroz, najmanje dva antifašistička pokreta i nebrojane žrtve u Drugom svetskom ratu, od svih balkanskih naroda možda najviše zaslužili  taj poziv – kaže istoričar.

On ne spori da je antifašista bilo u svim jugoslovenskim narodima, ali da je nesporno da  su udarnu pesnicu, i  procentalno i nominalno, činili Srbi i u pokretu otpora preko Drine, u tadašnjoj NDH, kao i u monarhističom ravnogorskom pokretu u okupiranoj Srbiji.

– Tačno se zna gde su dizani ustanci, ko ih je podizao i činio, gde su bile prve oslobođene teritorije – kaže Cvetković.

Oni koji su sumnjičavi prema nepristrasnosti istoričara koji dolaze iz srpskog naroda, mogu da pogledaju filmski zapis dobrodošlice sa bacanjem cveća prilikom ulaska Hitlerove soldateske u Zagreb i uporede sa ulaskom okupatora u razrušeni Beograd 1941. godine.

Laž od 180 stepeni

Izjavu hrvatske predsednice, Dejan Ristić vidi kao potpuni atak na istorijske činjenice.

– Imamo situaciju da se jedna istorijska realnost za 180 stepeni izokreće i da se država od saveznice Hitlerove Nemačke, preokrene u saveznicu antifašističke kaoalicije – upozorava ugledni istoričar.