Dok mnoge zemlje planiraju nove misije na Mesec u ovoj deceniji, neke od njih sa ljudskom posadom, jedna od najvećih opasnosti za astronaute biće suočavanje sa svemirskom radijacijom, koja može da uzrokuje brojne zdravstvene probleme, od katarakti pa do kancera i neurodegenerativnih bolesti.
Uprkos tome što su misije Apolo tokom 60-ih i 70-ih godina dokazale da je bezbedno za ljude da provedu nekoliko dana na površini Meseca, Nasa nije merila tačni nivo radijacije koji bi pomogao naučnicima da izračunaju koliko tačno bi posade mogle da ostanu.
To pitanje razrešio je kinesko-nemački tim, objavivši u časopisu Sajens advenses (Science Advances) rezultate eksperimenta koji je sprovela kineska svemirska sonda „Čange 4“ 2019. godine.
– Radijacija na Mesecu je između dva i tri puta veća nego na Međunarodnoj svemirskoj stanici – napisao je koautor Robert Vimer Švajngruber, astrofizičar na Univerzitetu u Kilu.
Pojasnio je da to ograničava ljude da mogu na površini našeg satelita da provedu najviše dva meseca, kada se uračuna i nivo zračenja koji će ljudi pretrpeti tokom jednonedeljnog leta na Mesec i istog perioda povratka na Zemlju.
Postoji nekoliko izvora zračenja: galaktički kosmički zraci, sporadični solarni događaji (poput Sunčevih baklji) i neutronski i gama-zraci.
Nivo radijacije meren je u ekvivalentnim dozama, koje se izražavaju u sivertima.
Dve stotine puta veće zračenje nego na površini Zemlje
Međunarodni time utvrdio je da nivo radijacije na Mesecu iznosi 1.369 mikrosiverta po danu, što je oko 2,6 puta više nego na Međunarodnoj svemirskoj stanici.
Razlog za to jeste što je MSS delimično zaštićena Zemljinom magnetosferom, koja odbija veći deo radijacije iz svemira.
Zemljina atmosfera još više štiti ljude na tlu, ali što se više penjemo u visinu, izloženost radijaciji sve je veća.
„Nivo radijacije koji smo izmerili na Meseci je oko 200 puta veći nego na površini Zemlje i 5 do 10 puta veći nego na letu od Njujorka do Frankfurta“, istakao je Vimer Švajngruber.
Podzemna građevina jedino rešenje
Naučnici su takođe izračunali da bi podzemna građevina pokrivena sa najmanje 50 centimetara debelim slojem lunarnog zemljišta bila dovoljna da zaštiti buduće posade na istraživačkoj stanici na Meseci.
Bila bi potrebna i dublja odaja pokrivena sa deset metara vode, koja bi zaštitila posade od povremenih solarnih oluja, koje mogu da uzrokuju drastičan skok nivoa radijacije.
Između misija Apolo 16 i 17, Sunčeva baklja izazvala je visoko zračenje koje je moglo da uzrokuje radijacijsku bolest, povraćanje, pa čak i smrt astronauta da su se našli u svemiru tada.
Takva odaja morala bi da bude pristupačna jer bi svi u stanici morali do nje da mogu da dođu brzo, odnosno u roku od 30 minuta, koliko bi sateliti za detektovanje omogućili.
Nasa planira da misijom Artemida ponovo stavi ljude na Mesec, postoje planovi i za uspostavljanje trajnijeg prisustva.
