Vojska Osmanlijskog carstva je 1521. osvojila Beograd od Ugara, i u početku ga vodila samo kao provincijski ratni logor. Odatle su turske čete slobodno pustošile na sve strane od Dunava. Hrišćani su odvođeni u ropstvo ili su sami odlazili, a preostali su živeli u bedi, pod bedemima grada.
Bez zaštite i mogućnosti da trguju i bave se zanatima, oni su služili novim gospodarima kao besplatna radna snaga na oranicama i za gajenje stoke.
Već sedamdesetih godina 16. veka Beogradu je preokrenut i izgled i značaj. Vladao je mir. Turski preduzetnici su ojačavali, vratili su se Dubrovčani, jevrejski trgovci su osnovali koloniju, a bilo je mesta i za srpske trgovce stokom. Drvene zgrade su zamenjene kamenim, a središte privrednog života su postale čaršije i bazari.
Dva bezistana, kako opisuju evropski hroničari, “sagrađena u obliku katedrale, koji liče na staru londonsku berzu, i u kojima se prodaje najskupocenija roba”. Podizani su hanovi za strance, česme i terazije, hamami (kupatila), javna kuhinja. Bila su tu i tri ogromna saraja (palate) i uz njih desetine manjih, pa džamije, mahale za stanovanje, zadužbine, osnovne i više škole, medrese.
Kuće, načičkane jedna iznad druge, turski putnik Evlija Čelebi je opisao kao gospodske, sa dvokrilnim kapijama i divnim vrtovima. Beograd je postao rasadnik islamske kulture, i u njemu su živeli osmanski pisci, pesnici i naučnici.
Ipak, kako je Tursko carstvo i u novom veku podređeno vojnom ustrojstvu, svi muškarci su bili vojna ili poluvojna lica, uključujući činovnike, sveštenike, preduzetnike, čak i profesore škola.
Podignuto je brodogradilište, a Beogradska tvrđava je obnovljena za stalnu posadu od preko 40.000 janičara, spahija, raznih vojničkih redova, pa i hrišćanskih, koji su služili u konjici, ili kao graničari, tobdžije i mornari. Oni nisu, kao u doba srpske despotovine, bili u odbrani grada prema dužnosti, nego za platu.
Rajsko vrelo
U doba turske uprave, u Beogradu je sagrađen vodovod, čiji je krak išao i do Gornjeg grada. Tu još stoji česma iz 16. veka, zadužbina Mehmed-paše Sokolovića, poturčenog Srbina iz Bosne koji se popeo do titule velikog vezira, najviše u Osmanlijskom carstvu. Ova građevina je uz most na Višegradu jedina sačuvana od mnogih zadužbina čuvenog savetnika Selima Drugog. Na česmi je, navodi putopisac Čelebi, stajao natpis: “Dođi, beže, ako želiš, da na ovom svetu piješ s rajskog vrela.”
