Dve velike ratarske sveće upaljene su na Veliki četvrtak u Crkvi Vavedenja Presvete Bogorodice u manastiru Tronoša, ispred ikone Isusa Hrista i Presvete Bogorodice gde će se nalaziti narednih godinu dana. Sveće su uskršnji prilog parohijana iz okolnih sela koji ih po tradiciji svake godine donose u svetinju koja postoji duže od 700 godina.
Prethodne dve godine okupilo se manje ljudi zbog pandemije korona virusa, ali je ove godine atmosfera bila kao i u godinama pre virusa. Kod česme Devet Jugovića okupili su se meštani okolnih sela, ali i Lozničani koji su došli da prisustvuju jedinstvenom običaju na ovim prostorima. Sveća koju su izlili parohijani iz Tršića i Korenite čekala je kod česme da kroz šume, iz sedam kilometara udaljene Zajače, stigne druga koja je prilog žitelja tog rudarskog naselja, Paskovca i Gornje Borine.
Sveću je čekao i Branislav Stevanović iz Korenite.
– U izlivanju ratarske sveće učestvujem duže od četiri i po decenije. Sada mi je 82. godina i paljenje sveća sam propustio samo prošle godine i to zbog korone. Znaš, kada dođe dan da treba izlivati sveću, nema te sile koja će me zadržati da to ne uradim! Ovo je mnogo lep običaj koji dugo traje i raduje me što se ponovo okupilo dosta sveta. Verujem da će nas stare naslediti mladi i da će nastaviti da čuvaju naše velike sveće i pale ih na Veliki četvrtak uoči Vaskrsa – kazao je on dok je osluškivao da li stiže druga sveća.
Kada se, nešto posle 16 sati, iz šume pojavila grupa ljudi sa svećom koju su nosili, to je bio znak da će obe kod česme biti ubrzo ukrašene cvećem i bršljanom, a onda u litiji odnete do obližnjeg manastira. Posle jednog kruga, koji povorka obiđe oko manastirske crkve uz zvuke crkvenih zvona, sveće su unete u manastir i tu će se do sledeće godine paliti nedeljom i na liturgijama, za velike pravoslavne praznike. Ovaj jedinstven običaj poštuje se bez obzira na vremenske uslove, a nije izostajao ni za vreme ratova, samo što su tada izlivane manje sveće.
Veza crkve i naroda
U manastiru Tronoša kažu da je ovo star običaj, a ratarske sveće simbolizuju vezu između crkve i naroda koji veruje da je davanje priloga za sveće dobro za zdravlje ukućana kao i da one pomažu da se letina sačuva od nepogoda i da dobar rod. One se zovu ratarske ili oračke jer ih liju ratari, a običaj izlivanja i paljenja ratarskih sveća se od pre jedne decenije nalazi na listi nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.
Teške po 50 kilograma
Obe sveće su izlivene od čistog voska, a svaka je teška po 50 kilograma. Od svake uvek ostane nekoliko kilograma voska koji se pretapa sa novim tako da u novoj sveći uvek ostane deo prethodne.
