Predanja se još spore da li je manastir Grnčarica kod Kragujevca podignut kao zadužbina kralja Dragutina s kraja 13. veka ili je reč o mlađoj svetinji koju su osnovali majstori grnčari iz okoline Svrljiške Banje. Takođe se veruje da je prvobitno sagrađen na obližnjem brdu Čukari. Posle Kosovskog boja crkva je srušena i od njene građe podignuta je nova Grnčarica na mestu skrivenom od osvajača. Manastir je posvećen Svetom Nikoli.
Prema natpisu iznad ulaznih vrata, koji je postojao i na ranijoj crkvi, manastir “sazda se i popisa se” za vreme turskog sultana Sulejmana Veličanstvenog, trudom igumana Maksima, u 16. veku, posle obnove Pećke patrijaršije. Manastir nije očuvan u prvobitnom obliku.
Za vreme austrijsko-turskih ratova polovinom 18. veka i za vreme Kočine krajine nekoliko puta je bio rušen i paljen. Oživeo je tek početkom 19. veka. Godine 1869. crkva i zapadni konak su iz temelja podignuti, a kamenim zidom ograđen ceo manastirski kompleks.
Tokom Prvog svetskog rata Grnčarici su opljačkana arhiva i zvona, a u narednom ratu, Nemci su prognali monahe i zgrade zapalili. Od 1946. Grnčarica je ženski manastir. Iz druge polovine 20. veka potiče i novi živopis, zadužbina prvog episkopa šumadijskog Valerijana (Stefanovića).
Zlatni polileji
Kragujevački profesor Josif Veselić je 1862. posetio manastire u Srbiji. Opisujući Grnčaricu, rekao je da su zidovi bili mnogo oštećeni, ali da su stare freske očuvane. Tada je manastir imao dva pozlaćena polileja, a amvon, podijum ispred ikonostasa, napravljen je od studeničkog belog i plavog mermera.
Od metoha su navedena dva manastirska zdanja, dva šljivara, kazandžinica, ambar za kukuruz, staja za stoku, peć za hleb, školska zgrada, livaca, vinograd i nešto obradive zemlje. Grnčarica je tada imala i lepu baštu, kao i nov ribnjak s nekoliko vrsta riba i rakovima.
