U selu Raće u Kučima smrt je u nedelju po podne iznenadila Momira Bulatovića (63), bivšeg predsednika Crne Gore i premijera Savezne Republike Jugoslavije, čoveka koji je politički obeležio burne godine poslednje decenije 20. veka i prve godine novog milenijuma na crnogorskoj i jugoslovenskoj političkoj sceni.
Kao oficirsko dete, rođen je u Beogradu, srednjoškolsko obrazovanje stekao u Zadru, Ekonomski fakultet i magistarske studije završio u ondašnjem Titogradu, a doktorat iz oblasti menadžmenta je odbranio na Evropskom univerzitetu u Beogradu, gde je izabran i do smrti radio kao redovni profesor.
U politiku je ušao na velika vrata u decembru 1988. godine, kada je kao sekretar Univerzitetskog komiteta Saveza komunista na sastanku sa crnogorskim partijskim vrhom izgovorio tu gromovitu rečenicu: “Potrebno je samo da vi odete”, koja je označila početak kraja stare vlasti u Crnoj Gori, odnosno početak takozvane Antibirokratske revolucije.
Nakon pada starog rukovodstva, Bulatović je najpre izabran za prvog čoveka partije, a potom za predsednika Crne Gore, na čijem je čelu bio sve do 1988. godine, kada ga je u drugom krugu izbora pod do danas sumnjivim okolnostima svrgao sa trona njegov prvi i najprisniji partijski drug Milo Đukanović. On je, za razliku od Bulatovića, stao uz skut zapadnih moćnika i usprotivio se, ne samo politici Slobodana Miloševića, nego i opstanku Jugoslavije, odnosno državne zajednice Srbije i Crne Gore.
Raskol u Demokratskoj partiji socijalista, čiji je osnivač bio upravo Momir Bulatović, doveo je do stvaranja nove, sada opozicione stranke – Socijalističke narodne partije sa Momirom Bulatovićem na čelu. On će potom prihvatiti ponudu Slobodana Miloševića da formira kabinet savezne vlade.
Kraj NATO-američke agresije na Jugoslaviju i potpisivanje Kumanovskog sporazuma, odnosno pad Slobodana Miloševića, označili su i kraj političke karijere Momira Bulatovića. On se najpre povukao iz Socijalističke narodne partije nakon sukoba sa prvim saradnicima oko buduće koncepcije i delovanja stranke, a neuspešno je okončan i njegov pokušaj da formira novu, treću partiju – Narodnu socijalističku stranku, koja je već na prvim izborima ostala na margini političkih zbivanja i uticaja.
U sećanjima i političkih istomišljenika i oponenata Momir Bulatović je ostao zapamćen kao čovek, koji zbog svojih političkih uverenja, prvenstveno zbog svog nepokolebljivog uverenja da treba dosledno služiti istini i pravdi, verovati u ljude čak i kad su ti politički protivnici, “nije bio za politiku”. Nije bio čovek bez obzira, niti umeo da gazi preko leševa i gleda prvenstveno lični interes. Možda je zato, u tom smislu, najbolje citirati njegovog nekadašnjeg žestokog političkog protivnika, Nebojšu Medojevića, lidera Pokreta za promjene, koji je na vest o smrti Momira Bulatovića, pored ostalog rekao i ovo:
– Otišao je dobar čovek, pošten i principijelan političar i državnik, koji nikoga nije mrzeo, svima želeo najbolje i koji u ovim teškim i tragičnim vremenima punim izazova, nikoga nije izdao niti prodao – rekao je Medojević i dodao da je Bulatović u relativno kratkom životu doživeo i slavu i čast i vlast, ali i progone i muke, da su ga “izdavali i prodavali mnogi”, da je popio “i čašu meda, ali i čašu žuči”, a on uvek nalazio snage da prašta čak i kad mnogi drugi to ne bi mogli.
Lična tragedija
Pored svega sa čim se u buri života sudarao i nosio, Momir Bulatović je doživeo i veliku ličnu, porodičnu tragediju. Iznenadna i neizlečiva bolest je u cvetu mladosti pokosila njegovog sina jedinca Boška.
Gubitnik i dobitnik
Ko je uspeo, Momir ili Milo? Ovo pitanje je na vest o smrti Momira Bulatovića postavio lider Prave Crne Gore Marko Milačić.
– To je kao da pitate da li je bolje biti dobar ili zao. Ako su uspeh nepismenost, neobrazovanje, laži, izdaje, krađe i kriminal, onda je Momir gubitnik. A ako su uspeh principi, istina, obrazovanost, borba za prave vrednosti, čast i obraz, onda je Momir pobednik – uveren je Milačić.
Pravila ćutanja
Iza Momira Bulatovića su ostale desetine naučnih radova i studija iz oblasti ekonomije i nekoliko veoma zapaženih knjiga. Najzanimljivija je, svakako, “Pravila ćutanja” – verodostojno svedočanstvo o političkim burama i potresima u Crnoj Gori i na prostorima bivše Jugoslavije krajem 20. i početkom 21. veka.
