Histeriju u glavnom gradu Bosne i Hercegovine izazvalo je predstavljanje filma “Heroji Halijarda” srpskog reditelja Radoša Bajića u okviru programa Sarajevo film festivala (SFF).
Za deo političara, novinara i aktivista ovaj potez organizatora je sraman jer su prikazali delove filma čija radnja govori o tome kako su američke pilote spasle četničke jedinice na teritoriji Srbije i BiH tokom Drugog svetskog rata. Iako film nije u celosti prikazan, već samo pojedini inserti, uz obraćanje producenta Nedeljka Bajića, to je bilo sasvim dovoljno za burne reakcije čija je suština da su “usred Sarajeva četnici prikazani kao pozitivci”.
Pretnje gradonačelnice
Osude su uglavnom usmerene prema organizatorima SFF-a koji, kako saznajemo, nisu uopšte znali šta je tema filma “Heroji Halijarda”, čija je promocija prikazana u okviru posebnog dela programa nazvanog “Cinelink Drama Shonjcase Telekoma Srbija”. Kada se ispostavilo da je reč o ratnoj drami koja se bavi akcijom “Vazdušni most” odnosno operacijom “Halijard” tokom koje je sa teritorije Jugoslavije, u režiji četnika, spaseno na stotine američkih pilota, nastao je pravi haos.
Gradonačelnica Sarajeva Benjamina Karić je rekla da je Draža Mihailović presuđeni ratni zločinac u Drugom svetskom ratu od 1941. do 1945. kao i Ratko Mladić i Radovan Karadžić tokom agresije 1992-1995. Pokušaji rehabilitacije Mihailovića i četničkog pokreta u Sarajevu su nedopustivi – navela je Karićeva, koja je čak organizatorima SFF-a zapretila i prekidom saradnje ukoliko ne bude utvrđeno ko je odgovoran za ovaj “propust”.
Odlikovanje u SAD
Njeno dovođenje u vezu Draže Mihailovića, komandanta Jugoslovenske vojske u otadžbini sa Mladićem i Karadžićem izazvalo je buru komentara na društvenim mrežama gde je gradonačelnici poručeno da ne “kopča” baš najbolje istorijske okolnosti uz podsetnik da je general Mihailović u međuvremenu rehabilitovan u Srbiji.
Ova situacija u Republici Srpskoj izazvala je uglavnom podsmeh, ali, kako se ističe, još jednom je dokazala koliko su u Sarajevu spremni da predano rade na reviziji istorije. Podsećaju da je za operaciju “Halijard” svojevremeno i američki predsednik posthumno odlikovao Mihailovića.
– Sarajevo treba da svoje stavove o četnicima razjasni i usaglasi sa američkom ambasadom. Neka im oni, pošto Srbima ne veruju, objasne šta je operacija “Halijard” i zašto je Draža odlikovan u Americi gde ima spomenike – poručio je predsednik parlamenta RS Nenad Stevandić.
Predstavljeni “Čuvari formule”
Sarajevo film festival je jedan od najvažnijih filmskih festivala u regionu, a već decenijama i gotovo svake godine u glavnom gradu BiH gostuju i filmadžije iz Srbije. Naročito je zastupljen Dragan Bjelogrlić koji je tamo promovisao film “Toma”, a ove godine se predstavio filmom “Čuvari formule” koji govori o poznatom nuklearnom akcidentu u Vinči 50-ih godina prošlog veka.
Istinit događaj
Film govori o stvarnom istorijskom događaju koji je toliko nekontroverzan da ga u Srbiji obeležavaju i ambasadori SAD u Beogradu. Spasavanje više od 500 savezničkih pilota, u organizaciji američke avijacije i u saradnji sa Jugoslovenskom vojskom u otadžbini četničkog generala Dragoljuba Draže Mihailovića, trajalo je od augusta do decembra 1944. Najveći broj pilota je evakuisan sa improvizovanog aerodroma u selu Pranjani.
Priča hrabrog naroda
Autor filma Radoš Bajić je ranije povodom filma rekao da je “tu priču izneo bosonogi srpski narod koji se u tom trenutku našao u najdramatičnijem periodu svoje istorije, ostavljen u beznađu”.
– U takvim uslovima srpski narod je pokazao humanost, čovekoljublje, dobročinstvo i herojstvo. Naš projekat zato nije spektakl radi spektakla, iako u njemu imamo i monumentalne sekvence koje odražavaju herojstvo – rekao je ranije Radoš Bajić.
