Navršilo se 27 godina od hrvatske akcije “Oluja” koja je za posledicu imala progon više od 220.000 krajiških Srba sa prostora Severne Dalmacije, Like, Banije i Korduna, kao i nekoliko hiljada ubijenih, od čega se trećina i danas vode kao nestali!
Državna manifestacija posvećena sećanju na sve stradale i prognane Srbe ove godine organizovana je u Novom Sadu na Trgu slobode s parastosom svim žrtvama, koji služi Njegova svetost patrijarh srpski gospodin Porfirije i prigodnim umetničkim programom u znak sećanja na golgotu koju su prošli prognani Krajišnici. Samo dan kasnije, 5. avgusta, Hrvatska tradicionalno slavi “Oluju” u Kninu.
Predsednik DIC Veritas Savo Štrbac kaže da Hrvatska ne odustaje od slavljenja akcije etničkog čišćenja i masovnih zločina.
– To je definicija koja je izrečena u prvostepenim presudama hrvatskim generalima i to je ono što se dogodilo avgusta 1995. godine. Nažalost, proslavljanje “Oluje” iz godine u godinu pretvara se u veličanje ustaštva i izlive mržnje prema Srbima – naglašava Štrbac.
Većina žrtava civili
U evidenciji Veritasa nalaze se imena 1.881 poginulog i nestalog Srbina tokom i posle ove akcije. Čak 66 procenata od njih bili su civili, a dve trećine stariji od 60 godina.
– Gotovo svaka treća žrtva u hrvatskoj akciji “Oluja” bila je žena i to u najviše slučajeva starija od 60 godina, što predstavlja jedan od crnih rekorda građanskog rata u bivšoj SFRJ – naglašava Štrbac.
On ističe da posebno zabrinjava što je za ovih 27 godina od ukupnog broja žrtava rasvetljena sudbina tek 1.227 Srba, dok se na evidenciji nestalih nalazi još 654, što je 35 odsto od svih žrtava iz te akcije. Od ovog broja, 76 procenata, najviše čine civili, a polovina su žene. Zato Štrbac ukazuje da je “Oluja” imala sve elemente etničkog čišćenja, što je i navedeno u prvostepenoj presudi hrvatskim generalima u Haškom tribunalu.
Muk na Zapadu
I pored toga što su hrvatski zvaničnici prilikom ulaska u EU obećali da će učiniti sve da zaštite manjinska nacionalna prava, kaže Štrbac, srpska zajednica je postala još minornija, obespravljenija i napadanija.
– Međunarodna zajednica, ali i NATO i EU na sve to ćute, kao što su i pre 27 godina. Tom i takvom slavljenju “Oluje”, na sramotu svih prognanih Krajišnika i većine Srba koji su ostali ili su se vratili u Hrvatsku, 2020. godine pridružili su se i predstavnici ostataka Srba u Hrvatskoj okupljenih oko SDSS kao koalicionog partnera u vlasti s HDZ, pod čijom vlašću je i izvedena “Oluja” – zaključuje predsednik DIC Veritas Savo Štrbac.
Narod na žrtveniku
Savo Štrbac podseća da je pre dve godine Piter Galbrajt, ambasador SAD u Hrvatskoj 1995, obelodanio da je on lično u Ženevi Hrvatima dao zeleno svetlo da krenu u napad.
– Zbog procene SAD da se Srbi iz RS i RSK spremaju da napadnu zaštićenu enklavu u Bihaću, Amerikanci su birali između dve zone pod zaštitom UN. Kao “manje zlo” žrtvovali su Srbe u Krajini zarad muslimana u Bihaću – podseća Štrbac.
NATO saučesnik
Štrbac kaže da je Sektore Sever i Jug pod zaštitom UN, odnosno prostor tadašnje RS Krajina, napalo 138.000 pripadnika Hrvatske vojske, MUP-a, Hrvatskog veća odbrane iz BiH, ali i Armije BiH i NATO.
– Agresora je bilo više nego stanovnika u Krajini, a odnos snaga bio je najmanje sedam prema jedan u korist agresora – slikovito objašnjava Štrbac.
Ubijali decu i trudnice
Štrbac ukazuje da je Međunarodni sud kroz obrazloženje presude iz februara 2015. operaciju “Oluja” kvalifikovao kao akciju etničkog čišćenja navodeći da su “Hrvati hteli srpsku teritoriju bez Srba, očekujući da oni sami odu, a ne da ih unište u celosti ili delimično”. A da bi ih naterali da napuste svoja vekovna ognjišta granatirali su njihove gradove i izbegličke kolone, ubijali i fizički i psihički zlostavljali zaostale civile i vojnike i sprečavali im povratak.
– Ali ni to sve skupa, po oceni suda, nije doseglo nivo genocida, jer je “nedostajala genocidna namera” – ističe Štrbac i dodaje da je neslavni rekord i to da za zločine koji su počinjeni tokom i posle “Oluje” niko nije odgovarao ni pred sudovima u Hrvatskoj.
Pritom, Štrbac podseća da je poslednju histeriju u Hrvatskoj proizvelo potvrđivanje optužnice Specijalnog suda u Beogradu protiv četvorice visokih oficira Hrvatske vojske optuženih za bombardovanje izbegličkih kolona na Petrovačkoj i Prijedorskoj cesti 7. i 8. avgusta 1995. godine. U tim vazdušnim napadima ubijeno je 13 civila, među kojima trudnica i četvoro dece, dok ih je najmanje 24 ranjeno, uključujući i devetoro dece.
– I kad je prestao svaki otpor Srpske vojske Krajine, agresor je ubijao ljude koji nisu hteli ili mogli da odu sa svojih vekovnih imanja, ali i one u izbegličkim kolonama do Une i preko Une, duboko u teritoriju RS – navodi Štrbac.
Srbija svima majka
Komesarijat za izbeglice Srbije saopštio je da za počinjene zločine nad civilima u “Oluji” niko nije odgovarao, da je ostala klima neprijateljstva, a ostvarivanje prava Srba iz Hrvatske gotovo onemogućeno.
“U Hrvatsku se vraćaju retki, i to najčešće oni koji žele da život završe na rodnoj zemlji. Proteranim Srbima i dalje ne priznaju imovinska i druga prava, nije im obnovljena uništena imovina, niti vraćeno oduzeto poljoprivredno zemljište. Takođe, Hrvatska nije sprovela ni Ustavni zakon o pravima nacionalnih manjina kojim se Srbima garantuje proporcionalna zastupljenost i zapošljavanje u organima državne uprave, policiji, pravosuđu i drugim javnim institucijama, nisu isplaćene penzije…”, kaže se u saopštenju.
Komesarijat ističe da je Srbija do sada stambeno zbrinula 25.048 porodica sredstvima iz budžeta i donatora. Takođe, iz budžeta su pomognute 22.262 porodice da započnu sopstveni posao.
“Još oko 10.000 izbegličkih porodica nema obezbeđen krov nad glavom, što uz 16.000 porodica interno raseljenih s KiM predstavlja značajan broj”, ističe se u saopštenju i dodaje da će Komesarijat nastaviti da rešava stambene i druge potrebe ove ranjive populacije.
Taktika spržene zemlje
Savo Štrbac kaže da je akcija “Oluja” sprovedena uz odobrenje SAD i podršku NATO, a u sadejstvu sa snagama Hrvatskog vijeća odbrane i Armije BiH.
– “Oluja” se po svojoj formi nimalo nije razlikovala od svih onih koje su joj prethodile: Miljavački plato, Maslenica, Medački džep i “Bljesak”. To je bila taktika spržene zemlje, to je polovinom novembra 1995. godine doseglo razmere potpunog zatiranja srpske zajednice u Krajini. Umesto bilo kakve kazne za izvršioce, Savet bezbednosti UN je doneo rezoluciju u kojoj “snažno osuđuje hrvatsku vojnu ofanzivu velikih razmera” podseća Štrbac.
On navodi da je oko 1.500 pripadnika Srpske vojske Krajine preživelo zarobljavanje, ali da su mnogi od njih osuđeni na dugogodišnje kazne zbog navodnog ratnog zločina.
– Istovremeno, oko 3.200 starih i nemoćnih koji nisu hteli ili nisu mogli napustiti ognjišta na silu su internirani u logore za civile. Krajina je opustela, opljačkana, pa porušena i zapaljena. Nisu bili pošteđeni ni crkveni, kulturni, istorijski, kao ni antifašistički ili bilo koji drugi srpski spomenici. Ni za to niko nikad nije odgovarao – precizira Štrbac.
