U Vasojevićima, posebno u Andrijevici i selu Kraljima, vlada tvrdo uverenje da su Karađorđevići baš odavde odselili u Šumadiju i o tome se ne govori kao o predanju nego kao o nepobitnoj činjenici koju potvrđuje jedna stara kuća u Kraljima i spomen-ploča na njoj, kao i spomenik voždu Karađorđu, podignut u centru sela.
Tajna misija
Iza svega stoji i živa, veoma zanimljiva priča. Osamdesetih godina 19. veka jedan Srbin je u strogoj tajnosti dolazio u Crnu Goru i posećivao Cetinje. Presvlačio se, kažu, u putujućeg trgovca i kiridžiju, putovao čak i sa karavanima Cigana, samo da zaturi tragove i neopaženo dođe do drevne crnogorske prestonice pod Orlovim kršem, gde su mu potom ukazivane počasti dolične budućem zetu crnogorske vladarske kuće. Bio je to knez Petar Karađorđević, 40-godišnji sin svrgnutog srpskog kralja Aleksandra Karađorđevića, prognanik iz Srbije, proslavljeni
vojskovođa iz bosanskohercegovačkog ustanka 1875. godine pod imenom Petar Mrkonjić. On će pre ravno 111 godina, 1903, nakon poznatog krvavog Majskog prevrata, sesti na srpski tron i staviti na glavu kraljevsku krunu preotetu od Obrenovića. Petra Karađorđevića su na Cetinje mamile oči prelepe Zorke, najstarije od devet ćerki crnogorskog knjaza Nikole Prvog Petrovića. Ljubav sa 20 godina mlađom crnogorskom princezom, obojena računima i dinastičkim interesima, nakon mnogih peripetija i političkih kalkulacija ipak je krunisana brakom 20 godina pre nego što je Petar postao kralj. Za sedam godina braka Zorka je izrodila petoro dece, ćerke Jelenu i Milenu i sinove Đorđa, Aleksandra i Andriju, a onda iznenada, pod do danas nerazjašnjenim okolnostima, umrla u 27. godini života. Na jednom od tih svojih tajnovitih putovanja na Cetinje, neposredno pre ženidbe u proleće 1883. godine, Petar Karađorđević se obreo u Kraljima, selu kod Andrijevice, i nekako doznao da se njegov prapredak, seleći se iz Crne Gore, neko vreme i tu zadržao. Saznao je i u kojoj je kući živeo i zaputio se tamo na konak. Pokucao na vrata sirotinjske potleušice u kojoj su tada živela tri brata Đurkovića. Oni su neznanca
rado primili i ugostili koliko su mogli i kako su umeli, a on ujutro izvadio šaku dukata i pružio najstarijem bratu Jovanu: Evo novaca da na ovom mestu podignete kuću sa 12 soba, koliko je meseci u godini, i sa troja vrata, pošto ste trojica braće, pa da se jetrve ne sretaju na jednim vratima… Đurkovići se nećkali – kako da prime toliko blago od čoveka koji im je prvi put prag prekročio i o kojem ne znaju ni ko je ni otkud je, ali on bio uporan: Uzmite i učinite kako rekoh, a doći će vreme da saznate i ko sam, i kako smo svoji. Đurkovići su zaista podigli kuću kako je neznanac tražio, a tek kasnije, kad se pročulo za koga se udala najstarija crnogorska princeza i s kim se crnogorski gospodar sprijateljio i orodio, doznali su ko je bio darodavac i dobrotvor i šta ga je navelo da tako postupi. Kralj Petar je, kažu, i posle krunisanja dolazio u Andrijevicu, ali se ne zna da li je svraćao u Kralje da poseti svoje rođake i prijatelje Đurkoviće i vidi njihovu novu kuću. Ona je, međutim, odolela zubu vremena i pretrajala do danas, a tek pre dvadesetak godina je na njoj postavljena spomen-ploča na kojoj piše: "Na putu za Cetinje, maja 1883. godine, knez Petar Prvi Karađorđević je za tri brata Đurkovića – pretke svoje loze, dao novac za izgradnju ove kuće." Zanimljivo je, inače, da ni sam knjaz Nikola, izgleda, nije znao tačno poreklo Karađorđevo pa je u tom smislu, navodno, nešto prigovorio i Petru kad je došao da prosi knjeginju Zorku. Petar mu je odgovorio: Daj mi ćerku, pa posle gledaj ko će mi biti stari svat i lako ćeš zaključiti ko sam i odakle mi je koren. A kad se potom u svatovima kao stari svat pojavio jedan od najglasovitijih Vasojevića, vojvoda Miljan Vukov, kralj Nikola upitao novopečenog zeta otkud baš njega da izabere. Ovaj mu odgovorio: "Izabrah ga i po junaštvu i po rođaštvu…" Izvesno je svakako da se ime Petar ponavljalo u bratstvu Petrovića, možda u svakom drugom ili trećem kolenu, odnosno da je Karađorđev otac nosio ime nekoga od svojih predaka. A da li je neki od njih baš živeo, i koliko, i u Dragovoljićima, teško je sa sigurnošću reći.
– Ono što je neporecivo – veli Milivoje – Šaja Dendić – jesu činjenice da se jedan zaselak ovđe u Dragovoljićima i danas zove Petrovo Polje, da se jedna velika stena u njemu zove Karađorđev val – tu se i danas nazire zidina za koju mještani vjeruju da je kućište Karađorđevih predaka – a i jednu kamenicu, udubljenje u obližnjoj stijeni u kojem se skuplja i zadržava kišnica, zovu Karađorđeva kamenica… I poznata porodica Blaznavac, koja je svojevremeno igrala veoma važnu ulogu u srpskoj istoriji, potiče iz Dragovoljića, od bratstva Markovića, ogranka čuvene popovske loze Popovića. Svakako najpoznatiji Blaznavac bio je Milivoje, koji je u jednom trenutku, kao namesnik maloletnom knezu Milanu Obrenoviću, bio i čelni čovek u Srbiji. On će jedno vreme rukovoditi i Ministarskim savetom. Po dosta živom predanju, rodonačelnici ove porodice bili su glasiti arhimandrit Grigorije (bio dugo starešina manastira Blagoveštenje na Rudniku) i njegov ne manje znani brat Risto. Navodno, u rudnički kraj se prvo doselio arhimandrit Grigorije, a nedugo potom i Risto koji se nastanio u selu Blaznavi. Kako su i oni sa očevine utekli iz straha od osvete turske – Risto je, po toj legendi, ubio nekog viđenog Turčina da bi osvetio brata – nisu zadržali staro prezime već se, da bi zameli tragove, prekrstili u Blaznavce. A pomenuti Milivoje Blaznavac bio je unuk Ristov…
Čuvene porodice
Iz Dragovoljića poreklo vodi i znamenita kneževska porodica Grbović iz valjevskog sela Mratišić. Najpoznatiji od njih, Grbo, bio je knez u valjevskoj Kolubari, a iz Dragovoljića je izgleda doselio još početkom 18. veka. Iz ovog korena su, kako piše Miloš Vasović, kasnije ponikli ugledni bratsvenički prvaci, vojvode i kneževi – Nikola, Luka, Stevan i drugi, a Grbovićima se trag nije zatro ni u Dragovoljićima gde se i danas nalazi Grbovo kućište i Grbova njiva. I Petar Šobajić tvrdi da od Nikšića, najčešće baš iz Dragovoljića, koren vuku mnogobrojne porodice i znamenite ličnosti iz srpske istorije. Pored starih kneževskih porodica Blaznavac i Grbović, on dokazuje da od ovog plemena potiče i Ilija Birčanin, Hadži Ruvim, vojvoda Petar Moler, Pavle Danilović (bio sekretar kneza Miloša), zatim vladika šabački Melentije Nikšić, pa čuveni dobrotvor Miša Anastasijević, porodica Jovana Skerlića, knjeginje Ljubice, sve do kraljice Drage Mašin.
|
Amanet kaluđerice Meštani Dragovoljića misle da bi se o istoriji i sudbini njihovog sela danas znalo mnogo više da nije bilo nekakve zagonetne kaluđerice koja je nekoć ovde u njihovoj drevnoj crkvi stolovala i Bogu se molila. Na samrti je, navodno, ostavila amanet i prokletstvo – da se sve njene stvari, među kojima i knjige i važni spisi vezani za istoriju sela, pohrane uz nju, i da je proklet svako ko bi narušio mir njenih seni. Amanet joj ispunjen, a do danas se niko nije usudio da dirne njenu bezimenu nadgrobnu ploču koja se jedva nazire u travi na desetak koraka od ulaza u crkvu.
Poreklo Kapetan Miše Da od Nikšića potiče i Miša Anastasijević iz Poreča, oblasti u Istočnoj Srbiji, potvrđuje i Mihailo Blečić, koji se pri tom poziva na više poznatih istoričara i istraživača. Ovaj trgovac iz vremena kneza Miloša Obrenovića, koji se obogatio trgujući solju, i u ortakluku sa samim knezom, dobio je nadimak Kapetan Miša zato što ga je upravo knez Miloš postavio za "kapetana dunavskog", a posebno će se proslaviti time što će 1863. godine "svom otečestvu", a za potrebe Velike škole, pokloniti zgradu u današnjoj Vasinoj ulici u Beogradu, buduće sedište Rektorata Beogradskog univerziteta – poznato Kapetan Mišino zdanje. |
