Nevoljno pod Nemcima

Godina 1645: Zemlja Venda na mapi Germanije

 

Najvažniji gradovi u Vendlandu biće Julin, Jomsburg i Skurg – potonji Dancig. Kod Skurga, ili Pomerelije – kako je glasio vendski naziv grada ovog , počinjala je zapadna Pomeranija, sa dva važna trgovačka centra -Šćećinom i Volgastom. Ova dva vojvodstva prvo će biti ustupljena Šveđanima, a potom Prusima.
Interesantno je da poljski hroničar Boguhval, u zapisima za godinu 1253. godinu, pleme sarmatskih Kašuba naziva germanskim Vendima ili Srbima. Germanski Vendi bi trebalo da budu srpska plemena koja su, polovinom 10. veka, nevoljno priznala vlast Nemaca.
Ime Srba, koje se javlja uporedo sa imenom Venda, iz Prusije se dalje širilo na jug – kao opšte ime za sva slovenska plemena, i na sever, sve do obala Baltičkog mora i granica sa Finskom.

Dva vojvodstva Srba

O tome piše A. Bastijani u "Etnološkom vodiču":
"Srpskim imenom su se nazivala sva ona plemena Srba što se nastaniše u Pruskoj, ono je služilo i kao opšteslovensko ime za Slovene i Vende na severu, takođe u upotrebi kod Finaca i Estonaca, naseljenih na obalama Baltika."
Vendske zemlje razoriće građanski ratovi između hrišćana i pagana, kao i stalni sukobi sa Germanima. Pogubno za njih bilo je i to što će vladarske loze dva vojvodstva Srba, Pomeranije i Pomerelije, usled niza nesrećnih okolnosti, uključujući bolesti i atentate, izumreti.
Na kraju, Pomerelija – u koju će hrišćanstvo prevladati tek 1124. godine – okupirala je Poljska, 1294. godine.
Pomeranija, koja će od 1807. godine biti u Dancigu, uspostaviće u vojvodstvu republikansko uređenje.
Princ od Pomerelije, vojvoda Subislav, osnovaće opatiju u Maslenici, u kojoj će, od 1170. godine, biti sahranjivani vladari Pomeranije.
Već pomenuti sveštenik iz Slavonske Požege Ivan Švera daje dragocene podatke o Staroj zemlji Venda, Vindeliciji:
Vindelicija je – piše Švear – "nemački jezik većom stranom poprimila, a uzrok tome je što su svi krajevi slavinskog naroda duge i strašne ratove istrpeli; 400 do 500 godina posle Hrista, pobedili su Rimsko Carstvo i sa velikim vojskama se razišli na tri strane sveta i posle još toliko godina bez svojih kraljevstva ostadoše."

Osvajači Rimskog carstva

O Getima i Vandalima, Švear će zapisati:
"Na jednu stranu Geti su, pod vojvodom Alarićem (to je, razume se, Alarih), osvojili Rim i zemlju latinsku; Vandali, pod vojvodom Genserićem (Genzerih), prvo Španiju, pa potom i Afriku zadobiše. Na treću stranu odoše Markomani, zvani Merovinge; pod vojvodom Markomirom, osvojiše celu Nemačku i Galiju i tu utvrdiše svoje kraljevine…
Kada se Merovinsko kraljevstvo zatrlo, Karlo Veliki je osvojio Zapadno rimsko carstvo. Da su Franci prispeli vekovima nakon Venda u ove krajeve tj. pet stoleća posle Hrista, pogledaj u knjigu Georga Hibnera" Frankonija, Saksonija i Tiringija" (De Franconia et Saxonia et Thüringia)."

Vazali: POklonjenje Karlu Velikom

 

Nakon rata sa Markomanima, deo Venda napustio je svoja staništa, skrasivši se na teritoriji današnje Moldavije. Markomani, naseljeni u Bohemiji, napuštaju ovu zemlju pošto su ih proterali Srbi iz karpatske Bukovine, znani kao Bojke ili Boji.
Bojke, Boji, zajedno sa Galima, doći će u Italiju 589. godine. O sarmatskim Vendima i njihovom dolasku na teritoriju Rimskog Carstva, malo svedočanstvo je ostavio imperator Valentijan Drugi, preminuo 391. godine. Jedno od vendskih plemena, kako rekosmo, bili su i Vandali, čiji je manji deo bio privremeno naseljen u Panoniji od godine 337. do 411.

Ko su bili Sorabi

Dubrovački istoriograf Mavro Orbini, u "Kraljevstvu Slovena" smatra Srbe-Vende ili Vandale Slovenima i negira njihovo tevtonsko poreklo, na čemu insistiraju neki germanski analisti. Protiv tevtonskog porekla Vandala svedoče jezik i pismo Venda u kojima nema osobenosti karakterističnih za germanske.
Zabuna dolazi otuda što su Vandali često uzimali germanska imena, a Germani vandalska. Oslanjajući se na starije izvore, prevashodno "Istoriju Vandala" Alberta Krancija, Orbini piše:
"Vandali i Sloveni su jedan narod, nazivani tako po reci gde su živeli. Preci Slovena raselili su se po čitavoj Evropi. Vandali nisu imali jedno već nekoliko različitih imena i to: Vandali, Venedi, Vendi, Heneti, Veneti, Viniti, Srbi-Sloveni i, najzad, Vali."
Od slovenskih vođa Orbini navodi Radogosta (Radigasta), Rajmira, Sankoa, Odoakara (Odokara) i druge, čiji su podvizi opisani u raznim knjigama.
Započinjući kazivanje o vandalskom gradu Mišnu (Majsenu), Fabricijus veli da je osnovan u zemlji zvanoj Dalemincija. Daleminciju su, po Kozmi Praškom, Česi nazivali Sirbijom.
O poreklu stanovnika oblasti Majsen piše i Renerijus koji Mišane naziva Masaeos, Mdžsos, Misenenses, trvdeći da su stigli sa istoka. Pominjući Vandale u Misniji, Kozma kaže da su nazivani Sorabima:
"Ovi Vandali iz Mišna osobito srpsko ime nose."

Pristigli iz Azije

Renerijus zna da je ime Soraba tek jedna od derivacija srpskog imena, upućujući čitaoca na Ptolemeja: "Srbi koje Ptolemej, po sećanju, u azijske Sarmate svrstava." Oslanjajući se na Ptolemejeve podatke o vendskim Srbima, Renerijus – objašnjava da su se oni kretali smerom od istoka prema Dunavu, a onda još dalje, ka Germaniji, pri čemu spominje sukob Srba sa Tiberijem (14. do 17. godine nove ere).
Srbe u Mišnu naziva Serbos, Serios. Seri, navodi u fusnoti, bili su deo srpskog naroda. Po Srbima su, u oblasti Majsena, nazvani sledeći gradovi: Seruestum, Sorbecum, Sorauia… Majsen je, po Renerijusu, nazvan po Meziji na Crnom moru.
Bugenhagijus, kada piše o Sarmatima i Vendima u Germaniji, njihovu prvobitnu otadžbinu nalazi na Donu i Dunavu odakle su, napredujući prema zapadu, zauzeli prostor sve do reke Labe i baltičkih obala. Od Sarmata, veli Bugenhagijus, nastala su dva naroda: Srbi i Vinedi. Joan Simon, pišući o Vandalima i Mišanima, kaže da su oni vendski narod pristigao iz Azije i da su svoj život organizovali po župama.