Dokumentarna izložba “Uloga Radničkog univerziteta u opismenjavanju i obrazovanju stanovništva Loznice u drugoj polovini 20. veka” otvorena je u Stalnoj postavci slika Miće Popovića i Vere Božičković Popović u glavnoj lozničkoj ulici.
Autorka izložbe je Biljana Radičević, urednica obrazovnih programa u Centru za kulturu “Vuk Karadžić”. Ona je na 26 panoa predstavila deo dokumentacije iz tridesetogodišnjeg delovanja Radničkog univerziteta, koji je tokom postojanja realizovao više stotina obrazovnih programa, osnovno, srednje i visokoškolsko obrazovanje, kurseve, redovne prekvalifikacije, zanatsku obuku.
Radnički univerzitet u Loznici osnovan 1959. godine, delovao je samostalno sve do osnivanja Kulturno-prosvetnog centra 1989. koji devet godina kasnije, 1998, poneo današnji naziv Centar za kulturu “Vuk Karadžić”, podsetila je Snežana Nešković Simić, direktorka ove ustanove.
– Sva arhivska građa od vremena osnivanja Radničkog univerziteta ostala je u vlasništvu Centra za kulturu. Nju je istraživala Biljana Radičević, došla je na ideju da priredimo izložbu koja će biti važan prilog istorijatu našeg grada – rekla je Nešković Simićeva.
Prema rečima Radičevićeve poznato je da su radi opismenjavanja i obrazovanja što većeg broja ljudi, pre svega odraslih, u bivšoj Jugoslaviji osnivani radnički i narodni univerziteti. Programe je verifikovala država, a shodno tome i priznavala diplome.
– Među izloženim dokumentima mogu se videti prijave ispita, spiskovi učenika, indeksi, a starijim Lozničanima biće zanimljivo da vide i dokumenta o tadašnjim ustanovama i radnim organizacijama poput “Viskoze”, “Drine”, “Jadra” i drugih, kao i o onima koji su bili polaznici različitih obrazovnih programa – rekla je autorka izložbe podsećajući da je Radnički univerzitet svojevremeno sarađivao sa Mašinskim fakultetom u Beogradu kao i Tekstilnim školskim centrom iz Zagreba.
U okviru Radničkog univerziteta organizovani su različiti oblici obrazovanja uz rad. Tako je realizovana nastava za brojna zanimanja različite stručne spreme pa se mogla pohađati nastava da neko postane zidar-fasader, betonirac, armirač, montažer, izolater-asfalter, perač posuđa, pomoćni točilac pića, pomoćni ćevabdžija, pomoćni poslastičar, kantinjer, ali i pomoćnik izrađivača celuloze i hemijskih vlakana. Broj polaznika koji su se tako obrazovali u toku jedne školske godine kretao se oko tri hiljade na području tadašnjeg Podrinjsko-kolubarskog regiona, a najviše ih je bilo u najvećim mestima, Loznici, Šapcu i Valjevu.
Skenirana dokumentacija
Zahvaljujući Ministarstvu kulture i informisanja i gradskoj upravi deo dokumentacije Radničkog univerziteta u Loznici je prošle godine sistematizovan i skeniran, a rezultat je ova izložba.
Kako se nekada učilo i radilo Lozničani mogu da vide u narednih mesec i po dana do kraja februara, a pošto će biti nastavljeno istraživanje i skeniranje dokumenata Radničkog univerziteta neće biti iznenađenje ukoliko Centar za kulturu priredi još neku sličnu izložbu i podseti na prohujala, sasvim drugačija vremena.
Od Univerziteta do Centra za kulturu
Radnički univerzitet u Loznici osnovao je Opštinski narodni odbor 1959. godine i delovao je sve do 1989. godine. Tada Skupština opštine Loznica od Radničkog univerziteta i Vukovog doma kulture osniva Kulturno-prosvetni centar “Vuk Karadžić”, a ustanovi je prisajedinjen i kompleks Tršić sa Vukovom spomen-kućom i osnovana Stalna postavka slika Miće Popovića i Vere Božičković Popović u Loznici. Tako je bilo do 1998. godine kada je ustanovi pripojen i Muzej Jadra, osnovan 1987, pa je promenila naziv u Centar za kulturu ”Vuk Karadžić”, kako je i ostalo do danas.
Kao i ostale škole
Radnički univerzitet finansirao se iz sredstava Društvenog fonda za školstvo, samostalne delatnosti i dotacija. Prilikom raspodele sredstava iz Društvenog fonda za školstvo Univerzitet se tretirao potpuno ravnopravno sa drugim školama. Radnički univerzitet u Loznici pripadao je mreži vaspitno-obrazovnih organizacija na području Podrinjsko-kolubarskog okruga. Na području ovoga regiona od 1960. godine svi formirani obrazovni centri realizovali su verifikovane oblike obrazovanja za sve struke i zanimanja za koje je privreda izražavala potrebe, piše na jednom od izložbenih panoa.
