Nema nazad, iza je Srbija! Ta rečenica je zlatnim slovima upisana u srpsku istoriju, a izgovorio ju je general Božidar Delić, komandant 549. motorizovane brigade, nakon što je NATO, 26. maja započeo operaciju “Strela 2”, najveću kopnenu invaziju na Srbiju tokom agresije 1999. godine.
Za razliku od bitke za Košare gde se neprijatelj u pokušaju kopnene invazije fokusirao samo na jednu tačku, udaljenu karaulu na granici Srbije i Albanije, bitka za Paštrik je po svom obimu, ali i strategiji trebalo da u kratkom roku probije kompletnu liniju odbrane tadašnje Vojske Jugoslavije i omogući frontalni, kopneni ulazak snaga NATO.
Zbog iskazane hrabrosti, ali i odlučnosti srpske vojske, ova bitka se s pravom poredi sa onom koja se odigrala 480. godine pre nove ere kada su se brojčano slabiji Grci uspešno oduprli najezdi tada dominantnih osvajača Persijanaca.
U temi broja, “Vesti” istražuju značaj bitke za Paštrik i gde su danas, 24. godine kasnije, srpski heroji, a odgovore pružaju vojni stratezi, ali i direktni akteri tih događaja.
Odbrana slobode
Admiral Boško Antić je zajedno sa generalom Nebojšom Pavkovićem, tadašnjim komandantom Treće armije VJ, kooautor knjige koja opravdava poređenje sa dalekom prošlošću. U kapitalnom izdanju “Košare i Paštrik srpski Termopili”, oni do u detalja iznose pojedinosti ove bitke koja je trajala pet dana nakon što je zvanično potpisano primirje, odnosno Kumanovski vojno-tehnički sporazum.
– U ovoj odbrambenoj operaciji, u dva odbrambena boja, kao i u ostaloj kompletnoj odbrani Kosova i Metohije, zahvaljujući velikom profesionalizmu komandnog kadra na svim nivoima, zavidnoj vojnostručnoj osposobljenosti vojnika, a nadasve nadahnuta najvišim stepenom patriotizma, što je uslovilo neviđenu hrabrost, odlučnost i moralnu čvrstinu, Vojska Jugoslavije časno je izvršila svoj zadatak. Odbranila je slobodu i čast svoje otadžbine i sačuvala sebe. Veštim manevrom, odgovarajućim taktičkim, operativnim i strategijskim postupcima, efikasnim komandovanjem, uz punu inventivnost, kreativnost, kao i izbegavanje svakog šematizma i stalno predviđanje, korišćenjem svih poznatih naučnih metoda, analizom protivnika i karakteristika savremenog rata, maksimalno su sačuvani ljudi, tehnika i ratne materijalne rezerve.
Neuništivi borci
Agresor nije ostvario svoj cilj da za 72 sata uništi Vojsku Jugoslavije, nije to uspeo ni za 78 dana i Vesli Klark je priznao u svojoj knjizi da se NATO vojnički obrukao – ističe admiral Boško Antić.
Akter tih događaja koji je sa generalom Božidarem Delićem stalno bio uz svoje vojnike, general Stojan Konjikovac, kasniji komandant herojske 549. motorizovane brigade, a danas predsednik Udruženja “Car Dušan Silni” ističe da je bitka na Paštriku bila bitka za čast koja je odredila ishod NATO agresije 1999. godine.
– To je priča o herojstvu, slobodi, patriotizmu i važnosti odbrane dostojanstva i slobode. Cilj agresora bio je da se uz podršku taktičkog i strategijskog vazduhoplovstva NATO, što pre razbiju snage našeg prvog ešelona odbrane na granici, uspostavi koridor duž reke Beli Drim i da za šest sati, najduže dva dana uđu u grad Prizren. Time bi uspostavili koridor i otvorili put NATO kopnenim snagama da lakše i brže započnu kopnenu operaciju protiv Srbije. Od Prizrena bi se nastavila borbena dejstva prema Suvoj Reci, prevoju Dulje na Milanovac planini i dalje ka Prištini – ističe general Stojan Konjikovac.
Odnos snaga
General Stojan Konjikovac kaže da je na Paštriku vođena vazdušno-kopnena bitka između pripadnika Herojske 549. motorizovane brigade i združenih snaga terorističke UČK sa NATO instruktorima, kao i kopnenih snaga NATO na teritoriji Albanije u čijem je sastavu bila NATO borbena grupa “Jastreb”iz Nemačke, NATO avijacija, flota od 786 aviona, snage 2. pešadijske divizije redovne albanske vojske sa komandom u Kuksu, strani, islamski plaćenici, Atlanska brigada Albanaca sa prostora SAD.
– Ukupno, protiv nas je bilo 35. 000 neprijateljskih vojnika u albanskom trouglu Kuks-Kruma-Vidždol, dok je u Severnoj Makedoniji NATO imao na raspolaganju još 17.000 vojnika – otkriva general Konjikovac.
