Kalimba ili Mbira (poznata i kao marimbula ili pijani klavir) je afrički muzički instrument koji se sastoji iz drvene ploče sa pričvršćenim metalnim “zubima” na njoj. Ovaj instrument se svira tako što se drži u rukama dok se “kalimbini zubi” udaraju palcima, stavrajući čistu i fokusiranu muziku.
U Africi postoje različite vrste instrumenata koje su stare hiljadama godina, među koje spada i kalimba. Sintetički su originalno napravljeni od bambusa, ali su tokom godina razvijeni metalni “zubi”.
Naučnici smatraju da je kalimba dva puta izmišljena u Africi: na zapadnoj obali Afrike pojavio se instrument od drveta ili bambusa pre oko 3000 godina, a kasnije i u dolini reke Zambezi pre oko 1.300 godina.
Ovi metalni instrumenti putovali su širom kontinenta, postali popularni među Šonima iz Zimbabvea (od kojih dolazi reč mbira) i drugih autohonih grupa u Zimbabveu i Mozambiku, zbog čega se u svojoj fizičkoj formi i društvenoj upotrebi razlikuju.
U muzici Šona, kalimba džavadžimu (glas predaka) je nacionalni instrument Zimbabvea, koji se hiljadam godina svirao u šonskim plemenima duž celog Zimbabvea.
Tipična kalimba džavadžimu se sastoji od 22 do 28 zuba, koji su uglavnom napravljeni od vruće kovanog metal, prikačenih za drveni oslonac. Prilikom sviranja, mali prst desne ruke postavlja se kroz rupu u donjem desnom uglu instrumenta, stabilizirajući ga i ostavljajući palac i kažiprst desne ruke otvorene za udaranje zuba. Prsti leve ruke stabilizuju levu stranu instrumenta, pri čemu najviše prstiju stoji iza instrumenta. Zatvarači, kućice ili drugi objekti, često su zakačeni za instrument kako bi stvorili zvuk zijanja tokom njegove reprodukcije.
U tradicionalnom okruženju, ovaj zvuk se smatra vrlo važnim jer se veruje da privlači duhove predaka.
U okviru šonske tradicije, kalimba se može svirati sa uparenim izvođačima. Tokom rituala poznatih kao bira, ljudi pozivaju duhove da odgovore na pitanja. Varijacije tokom ovog rituala pomažu njegovim učesnicima ulazak u trans, što prema šonskoj kulturi pomaže duhovima da preuzmu telo učesnika ovog rituala.
Albert Čimedža je procenio da na svetu postoji oko deset hiljada ljudi koji sviraju kalimbu (od poznatijih vrsta je i njunga njunga koja ima 15 zuba i bez rupa u dasci), od kojih je najčešća vrsta kalimba džavadžimu.
