Nisu najveće države na svetu ujedno i najmoćnije i najbogatije, u nekima od 10 najmanjih država na svetu krije se velika moć i veliko bogatstvo, iako bi stanovništvo svih 10 moglo da stane u jedan njujorški kvart. Patuljaste zemlje Evrope su Vatikan, Monako, Luksemburg, San Marino, Andora i Malta i sve zajedno imaju manje od milion stanovnika. Neke od njih nemaju ni pisane zakone, kao Andora, nego se prava i dužnosti građana zasnivaju na srednjovekovnim narodnim običajima, a državljanstvo se može steći samo brakom. U drugima, pak, veće starešina odlučuje o državljanstvu u zavisnosti od toga da li će profesija kandidata biti korisna za državu ili ne.
1. VATIKAN
Zemlja bez dece
Najmanja država na svetu je Vatikan koji se proteže na 0,44 kvadratna kilometra. Granice prema Italiji u potpunosti slede gradske zidine, osim na trgu Sv. Petra gde granica sledi Berninijeve kolonade. U Vatikanu živi oko 900 žitelja, uglavnom sveštenika, službenika, kaluđerica, kao i švajcarska garda. Ima oko 3.000 stranih radnika, koji su radna snaga države, ali u njoj ne žive. Natalitet Vatikana je nepoznat usled monaškog života. Papa je faktički jedini apsolutistički monarh u Evropi koji se bira na doživotnu dužnost. I pre hrišćanstva mesto gde je danas Vatikan smatrano je svetim i nije bilo naseljeno. U 1. veku nove ere ovde je car Kaligula počeo da gradi cirkus, koji je završio Neron. Po legendi, u cirkusu je naglavačke razapet Sveti Petar.
2. MONAKO
Kockarnice i banke
Kneževina Monako, kojom vlada porodica Grimaldi, leži na Azurnoj obali i graniči sa Francuskom. Ima 1,95 kvadratnih kilometara, a dužina granice je 4,4 kilometra. Uprkos maloj teritoriji, Monako je jedna od najnaseljenijih država na svetu sa brojem stanovnika od 35.986. Minijaturnu državu čine tri grada – Monako, Monte Karlo i Kondamin, ali su oni danas spojeni i predstavljaju jednu celinu. Monako živi od turizma i kocke. Građanima država ne ubira porez, pa su se mnogi bogataši sjatili ovde po državljanstvo. Istu taktiku za privlačenje doseljenika koristili su vladari još u 13. veku. Bankarstvo u Monaku takođe cveta pa ovde postoji čak 45 banaka. Stanovnici Monaka ne mogu da prisustvuju međunarodnim takmičenjima, ali uprkos tome redovno se bave sportom.
3. GIBRALTAR
Na kraju sveta
Gibraltar je prekomorska teritorija Ujedinjenog Kraljevstva i nalazi se na jugu Pirinejskog poluostrva. Teritorija Gibraltara se prostire na 6,5 kvadratnih kilometara i ima oko 29.431stanovnika. U antici se verovalo da je tu kraj sveta i taj prostor se zvao Heraklovi stubovi. Današnje ime je dobio po arapskom vojskovođi koji se na njega iskrcao i odatle godine 711. započeo osvajanje Španije. Država je britanski pomorski protektorat još od 1704. godine kada je Velika Britanija od Gibraltara učinila jednu najbolje utvrđenih baza kraljevske mornarice iz koje se mogao kontrolisati Mediteran. Danas Gibraltar ima parlament sa 15 zastupnika, a cela država ima samo jednu izbornu jedinicu. Gibraltar je jedino mesto u Evropi gde žive poludivlji majmuni, kojih je po poslednjem popisu bilo 160.
4. TOKELAU
Ribari i internet
Tokelau je arhipelag tri ostrva u Pacifiku – Atafu, Nukunonu i Fakaofo, pod suverenitetom Novog Zelanda. Zauzima površinu od 10 kvadratnih kilometara gde živi oko 1.400 stanovnika. Tokelau je do 1889. bila britanska kolonija a 1925. potpao je pod administraciju Novog Zelanda. Privreda je ograničena na ribarenje i uzgajanje kokosovih oraha i banana, pa Tokelau živi od pomoći Novog Zelanda i prodaje internet domena velikim TV kompanijama. Ipak stanovništvo se postepeno iseljava na Novi Zeland, gde sad živi već oko 1.700 ljudi sa Tokelau arhipelaga. Geografska budućnost zemlje zavisi od visine okeana, jer najveća uzvišica dostiže samo dva metra.
5. KOKOSOVA OSTRVA
Zemlja seljacima
Kokosova ostrva ili Kilingova ostrva su grupa od 27 malih koralnih ostrva u istočnom delu Indijskog okeana, a u sastavu su Australije. Zauzimaju površinu od 14 kvadratnih kilometara i jedna su od najnenaseljenijih na svetu sa brojem stanovnika od oko 600. Ostrva je pronašao kapetan Vilijam Kiling 1609, po kome su dobili i ime. Bila su nenastanjena sve do početka 19. veka kada je nekoliko britanskih porodica na njima osnovalo plantaže i dovelo robove iz Indonezije i Afrike. Porodica Kluni-Ros je bila jedini zemljoposednik na ostrvima od 1886. do 1978. godine, kada je australijska vlada kupila njihovu zemlju i dala je tamošnjim seljacima.
6. NAURU
Kamp za azilante
Republika Nauru je ostrvska država u Mikroneziji i najmanja nezavisna ostrvska država na svetu. Prostire se na 21 kvadratni kilometar i ima oko 14.000 stanovnika. Ona je jedinstvena i po tome što nema zvanični glavni grad. Nauru je nezavisnost od Australije stekao 1968. godine. Ostrvo je bilo bogato fosfatima, pa je tada bio druga najbogatija zemlja na svetu. Rezerve su potrošene 80-ih godina prošlog veka, pa je 90-ih ostrvo postalo sedište za pranje novca. Od 2001. godine, kad je dospela na crnu listu svih zemalja sveta, živi od pomoći Australije, a zauzvrat je ovde otvoren prijemni kamp za azilante. Nauru danas ima 90 odsto nezaposlenih i svi žive od ribolova.
7. TUVALU
Veće staraca
Tuvalu ili Ostrva Elis se nalazi na pola puta između Havaja i Australije. Država se sastoji od devet koralnih ostrva koja zauzimaju površinu od 26 kvadratnih kilometara. Član je Komonvelta i priznaje vlast kraljice Elizabete Druge. Ostrva naseljava oko 12.000 stanovnika iako na njima nema izvora niti reka. Vegetacija je skromna, rastu samo kokosove palme. Država nema vojsku, samo policiju i carinu, a sve sporove rešava veće starešina svakog ostrva. Ovde samo Tajvan ima svoju ambasadu i jedan je od najvećih donatora.
8. MAKAO
Tržište sreće
Makao je, pored Hongkonga, druga specijalna administrativna regija Narodne Republike Kine. Bio je portugalska kolonija do 1999. godine, a prostire se na teritoriji od 28,2 kvadratnih kilometara. Na ovako malom prostoru živi oko pola miliona stanovnika te je jedna od najgušće naseljenih teritorija na svetu. Makao je carstvo kocke, pa kockari iz Hongkonga ovde dolaze na jednodnevne izlete. Stoga zemlja ima rekordnu godišnju zaradu od 45 milijardi dolara, čime se učvrstio na prvom mestu na tržištu igara na sreću na svetu.
9. OSTRVO NORFOLK
Raj za milionere
Ostrvo Norfolk se nalazi između Australije, Novog Zelanda i Nove Kaledonije. Danas pripada Australiji. Ima površinu od 34,6 kvadratnih kilometara, a dužina obale iznosi 32 kilometra. Naseljava ga oko 2.140 stanovnika. Prvi Evropljanin koji je stupio na ostrvo bio je kapetan Džejms Kuk 1774, a uskoro je postalo britanska kažnjenička kolonija, kratko vreme i vojna baza. Ostrvo ima od 1979. autonomiju od Australijskog saveza. Na ostrvu živi više milionera nego u celoj Australiji jer nema plaćanja poreza.
10. OSTRVA PITKERN
Oaza za pobunjenike
Ostrva Pitkern su grupa od četiri ostrva (Pitkern, Henderson, Duci i Oino) od kojih je samo ostrvo Pitkern naseljeno, a na njemu živi tek 47 stanovnika. Nalaze se u južnom delu Tihog okeana i obuhvataju površinu od 47 kvadratnih kilometara. Prosečan životni vek je 90 godina, a jedini problem im predstavlja to što kada im zatreba bolnica, moraju da putuju na Novi Zeland ili na Tahiti. Nakon pobune na brodu Baunti 1789. godine, pobunjenici su se naselili na ostrvima Pitkern, a sa sobom su poveli grupu domorodaca sa Tahitija. Njihovi potomci i danas žive tu.
