Ušuškana na obroncima Velikog Jastrepca i okružena gustim šumama, na idealnoj nadmorskoj visini od 540 metara, prijatne subplaninske klime i svežeg vazduha, nalazi se Ribarska Banja koja s pravom uživa epitet klimatskog i vazdušnog lečilišta.
Jedna je od najstarijih banja na prostoru jugoistočnog Balkana (datira još iz doba Rimljana), a poznata je kao i Kraljevska banja, jer je bila jedno od omiljenih lečili šta gotovo svih pripadnika obe srpske vladarske dinastije.
Stepenice za omiljenog gosta
Po naredbi srpskog kneza Miloša Obrenovića, 1834. je u laboratoriji Medicinskog fakulteta u Beču napravljena prva analiza tamošnje lekovite vode. Upravo ta godina navodi se kao godina početka razvoja Ribarske Banje kao banjskog lečilišta. Međutim, kako je ostalo zabeleženo, najdraži i najčešći gost banje nije bio knez Miloš već kralj Petar Prvi
Karađorđević, koji je tamo nalazio lek za svoju kostobolju.
U znak ljubavi i pažnje, Banjčani su za svog Kralja izgradili posebne stepenice, poznate kao “kraljeve stepenice”, da bi lakše savladao uspon. Kralj Petar se smatra glavnim “krivcem” za naglu izgradnju objekata u Banji i njen potonji razvoj kao lečiliš nog centra.
U sistemu Specijalne bolnice Ribarska Banja nalazi se devet vila zanimljivih naziva: Srbija (kralj Petar je stanovao na prvom spratu), Bosna, Hercegovina, Vojvodina, Dalmacija, Slavonija, Stara Srbija, Crna Gora i Pogled.
Osim vile Pogled i vile Vojvodina, sve su izgrađene krajem 19. i početkom 20. veka i spadaju u zakonom zaštićene objekte. Iako su sve renovirane u skladu za današnjim
zahtevima gostiju, zadržale su svoju originalnu spoljašnost. Korišćenje lekovitih svojstava
Ribarske Banje zadire dublje u prošlost, u 4. vek nove ere i doba Rimljana, o čemu svedoče arheološki ostaci iz okoline Banje.
Nastanak kupatila se, po legendi, vezuje za doba Carice Milice, koja je dolazila u Ribarsku Banju kako bi održavala lepotu. Ni Turci nisu bili ravnodušni na blagotvorna, prirodna dejstva ove banje, pa su u njoj podigli kupatilo – hamam, koji su posećivali radi negovanja tela i duha. Danas Specijalna bolnica Ribarska Banja ima status ustanove za rehabilitaciju sa dijagnostičkim i terapijskim blokom.
Na temeljima starog turskog kupatila izgrađen je moderan Wellness i spa-centar, sa otvoreno-zatvorenim bazenom, saunom, slanom sobom i fitnes salom.
Noćna kupanja
Pre ili posle opuštanja, predlažemo šetnju kroz skoro netaknutu prirodu Jastrepca gde postoji i “adrenalinski” sadržaj – penjanje po steni za trening alpinista ili prelazak zip lajnom iznad jezera. Za vrele letnje dane preporuka je Sportski rekreativni centar Samar u Ribarskoj Banji. Ovaj mini-akvapark, okružen stoletnim jastrebačkim šumama, pružiće gostima osveženje i nezaboravnu adrenalinsku zabavu.
U okviru akvaparka postoje tri bazena sa toboganima, šankom u vodi i kafe poslastičarnicom. Za ljubitelje sporta tu su i teren za tenis, odbojku na pesku i za male sportove kao i renta-bajk. Posebno uživanje su noćna kupanja na otvorenim bazenima u prelepoj termalnoj vodi.
U zavisnosti od volje, interesovanja i vremena mogu se videti bliži ili dalji zanimljivi lokaliteti u okolini Ribarske Banje. Nezaobilazna destinacija nadomak Banje, “s druge strane brda” je etno-selo Srndalje sa restoranom vodenicom.
– Odlikuje ga prelepa, nezagađena priroda, čista reka bogata pastrmkom koju ljubazni domaćini uslužno peku. Selo je malo, ali ima mnogo vrednih ljudi. Skoro sva domaćinstva
proizvode svoju hranu, a sve što proizvedu, a premašuje njihove potrebe, nude posetiocima Ribarske Banje i njihovog sela. Za one koji ne mogu da se prošetaju do Srndalja i uživaju u šetnji netaknutom prirodom, tu je vozić Trucko koji svakog dana vozi goste od Banje do Srndalja, i nazad – navode u Turističkoj organizaciji Kruševca.
Srednjovekovna prestonica
Na samo pola sata vožnje od Banje nalazi se Kruševac, srednjovekovna prestonica, danas moderan grad bogatog sadržaja. Od istorijskih spomenika, koji svedoče o burnoj prošlosti, preko duhovnih hramova do Parka minijatura svetinja na brdu Bagdali (u prevodu božanstven pogled) i Šarengrada, zabavnog parka koji će uskoro biti završen. Grad je specifičan i po tome što ima tri trga, a meštane zovu Čarapani.
Doživite Kruševac dodirom belovodskog peščara – čudesnog kamena ugrađenog u Crkvu Lazaricu i panoramskim razgledanjem miniautobusima “kolibri”. Za poklonike verskog turizma, osim pomenute crkve, u blizini Banje se nalazi nekoliko manastira vrednih pažnje (Pokrov presvete Bogorodice, Sveti Roman, Veluće i Naupara).
– Ako ste hedonista i želite svoj odmor da provedete opuštajući se uz pomoć toplih voda,
masaža i svih ostalih njellness zadovoljstava, Banju možete posetiti bilo kad tokom godine.
Nemojte propustiti priliku da prošetate strmim stazama planine Jastrebac, kao i da posetite istoimeno izletište idealno za sportske aktivnosti i piknik pored jezera dok se vaša deca mogu zabaviti u Avantura parku. Ovo je mali deo onoga što vas čeka u Ribarskoj Banji, a mi čekamo vas. Dobro došli! – pozivaju iz TOGK.
Kako stići
Koordinate: 43°25’31” SGŠ, 21°30’25” IGD
Kruševac – aerodromi: “Nikola Tesla” (Beograd) 196 km/ “Konstantin Veliki” (Niš) 80 km
Kruševac – Ribarska Banja 35 km
Ribarska Banja – Jastrebac 41 km,
Etno-selo Srndalje 2 km.
Organska hrana
Pored restorana-vodenice u etno-selu Srndalje, kojim upravlja SB Ribarska Banja, u selu postoji još nekoliko manjih restorana u kojima domaćini nude svoje organske proizvode gostima, kao i praseće i jagnjeće pečenje, domaći sir (kozji, ovčji, kravlji), kajmak, domaće salate, kuvana jela, pogače ispod sača i još puno raznih domaćih specijaliteta.
Pecaroši “kumovi”
Ribarska Banja je ime dobila po ribarima koji su na njenim izvorima pecali pastrmku izuzetnog kvaliteta za dvor kneza Lazara.
Milićeva galerija
Za formiranje slike o srednjovekovnoj prestonici, meštani preporučuju Galeriju Milića od Mačve. Prostire se na tri nivoa ukupne površine 300 kvadratnih metara. Osim stalne postavke, ovde postoji i novoformirani fond slika prijatelja velikog autora.
Lazarev grad
Ispred arheološkog kompleksa “Lazarev grad” stoji Crkva Lazarica, biser moravske arhitekture. Obavezno treba videti Narodni muzej, spomenike knezu Lazaru i kneginji Milici, ostatke Kneževog dvora i Donžon kulu – najjaču u utvrdi. Izdvaja se po veličini i ulazu, tačnije drvenim stepenicama, napravljene radi brzog sprečavanja prodora u kulu.
Deklaracija o vraćanju KiM
Kralj Petar Prvi Karađorđević je 25. avgusta 1913. godine upravo u Ribarskoj Banji potpisao Deklaraciju o povratku Kosova i Metohije matici Srbiji. Lokacija je obeležena spomen-pločom s ispisanim detaljima prisjedinjenja ispod vrta vile “Slavonija”.
Carstvo “čarapana”
Kruševac se može pohvaliti sa čak tri trga. Na Trgu glumaca ispred pozoriš ta nižu se biste legendarnih kruševačkih glumaca: Miodraga Petrovića Čkalje, Vlastimira – Đuze Stojiljkovića, Taška Načića, Radmile Savićević… Trg Fontana obuhvata Saborni hram Svetog Đorđa i Spomenik ratnicima 1912-1918, a nedaleko je Trg Kosturnica prepoznatljiv po spomeniku despotu Stefanu Lazareviću, sinu kneza Lazara.
Inače, nadimak Kruševljana, “čarapani”, prema prvoj teoriji, potiče iz doba Prvog srpskog ustanka kada su ovdašnji ustanici izuli svoje opanke i u čarapama, nečujno, pošli na Turke. Drugo tumačenje je u vezi sa muškim običajem da nose duge vezene čarape.
Stariji od Hilandara
Počeci i koreni manastira Sveti Roman nalaze se u 14. veku. Međutim, po priči sveštenih lica, ova svetinja datira s početka 9. veka, tako da je starija od Hilandara, Žiče, Sopoćana i Gračanice. U porti ovog manastira nalazi se spomenik ruskom pukovniku Nikolaju Nikolajeviču Rajevskom, Tolstojevoj inspiraciji za lik grofa Vronskog u romanu “Ana Karenjina”.
Bogato živopisan sa sređenim izvorom i portom, manastir Pokrova Presvete Bogorodice s kraja 19. veka spada u najposećenije bogomolje u kraju, dok je Naupara čuvena po rozeti na fasadi, jedinstvenoj po bogatstvu motiva i lepoti izrade.
