Specijalni rezervat prirode “Uvac” (SRP Uvac), okružen sa pet planina i poznat kao “Kraljevstvo beloglavog supa”, jedno je od najlepših destinacija u Srbiji. Ne samo za ljubitelje prirode, koja je tamo zaista nestvarno lepa, odličan je izbor za one koji vole aktivan odmor s pešačenjem, planinarenjem ili splavarenjem. Mnogi međutim ne znaju za Ušački pećinski sistem u okviru “Uvca” niti da se na istoj opštini (Sjenica) nalazi još jedan prirodni raj, Peštersko polje, koje odlikuju takvi pejzaži da ga mnogi zovu – Dijamant Balkana.
Prirodno dobro od izuzetnog značaja SRP “Uvac” (zaštićeno 1971.) nalazi se u jugozapadnoj Srbiji između planina Zlatar, Murtenica, Čemernica, Javor i Jadovnik. Gledajući u Uvačko jezero vide se najlepše nijanse zelene i plave boje. Ipak glavna atrakcija tamo su vijugavi meandri reke Uvac, čije fotografije imaju prestiž na internetu. Rezervat na 7.500 hektara obiluje raznolikom florom I faunom (čak 219 biljnih vrsta i 172 vrste ptica), kojoj posebnost daju raskošni beloglavi supovi i mnogi drugi lešinari.
Za one koji vole da pešače, tu su visoke i strme krečnjačke litice, uvale i šume, a poseban ugođaj pružiće Ušački pećinski sistem, najveći poznat u Srbiji. Ko želi doživljaj s reke, na raspolaganju su brodići i katamarani dok se za prave avanturiste organizuje splavarenje.
Na opštini Sjenica, tačnije na Pešterskoj visoravni nalazi se Peštersko polje (koordinate: 43 03 04N 20 03 21 E), koje je 2016. takođe proglašeno Specijalnim rezervatom prirode. Površinom od 50 kvadratnih kilometara predstavlja najveće kraško polje u Srbiji, ali i najviše na celom Balkanskom poluostrvu.
– U SRP “Peštersko polje” obitavaju brojne retke i ugrožene nacionalno i međunarodno značajne vrste biljaka i životinja. Recimo, pešterski puž živi samo tamo. Posebna atrakcija je orao krstaš, koji se može videti iz neposredne blizine kroz staklo i fotografisati. Ovaj lešinar je navikao na ljude, toliko da pozira poput manekena – navode u Turističkoj organizaciji Sjenica, kojoj je povereno upravljanje ovim rezervatom.
U tom kraju, preporučuju, treba posetiti manastir Kumanicu iz XVI i džamiju Valida iz XIX veka. Kumanica se nalazi na 30 minuta vožnje od Sjenice, u selu Vrbnica na granici Srbije i Crne Gore. Jedno je od retkih svetilišta u svetu, gde se na dan Svetog arhangela Mihajla (26. jul) okupljaju brojni pripadnici različitih vera, koji veruju u isceliteljsku moć svetih moštiju svetitelja Gavrila. Džamija Valida nalazi se u gradu Sjenica i ima status “carske”, jer ju je gradila sultanova porodica. Prošle godine je po prvi put urađena restauracija, a korišćeni su autentični materijali. U ovim krajevima ne zaboravite da probate sjenički sir.
Prelepi “ledeni zamkovi”
Ušački pećinski sistem čine: Ušačka, Bezdana, Beždarska, Ledena i Tubića pećina. Kroz Ušačku protiče Duboki potok, ima dva ulaza te tako čini veći deo sistema. Mestimično je ukrašena nakitom (draperijama, stalagmitima, stalaktitima, ponegde i stubovima), ali zato ima puno rečnih terasa, izgrađenih od sedimenata koje je ovaj tok odložio. Bezdana je najmanji ali najraščlanjeniji deo sistema. Sastoji se iz šest celina, što je čini posebno zanimljivom. Tubića pećina i Baždarska su bogate raznovrsnim pećinskim nakitom, ali je Ledena pravi “ledeni zamak”. Najveća (dugačka 2.5 km) i još nedovoljno istražena u pećinskom sistemu, sadrži dvanaest predivnih dvorana ukrašenih stubovima i zavesama koje stvaraju savršen prizor. Bogata visokim stubovima (10m i više) velikog prečnika, koralima, kristalnim ježevima i staklastim iglicama i travertinskim terasama mnogima je najlepša pećina u sistemu. Napomena: ne ulazite u Ledenu pećinu bez jakne, jer je temperatura oko 8 stepeni.
Kako stići do SRP “Uvac”
– Koordinate: 43 24’N 19 56’E
– Beograd – Sjenica 245 km
– Sjenica – SRP “Uvac” 12,8 km
– Može se doći iz pravca severa preko Čačka i Ivanjice, iz pravca zapada preko Priboja i Nove Varoši, a iz pravca istoka preko Kraljeva i Novog Pazara
– Na sedmom kilometru od Sjenice ka Ivanjici (kod žutog mosta), sa leve strane vidi se početak jezera i zemljani put koji vodi uzbrdo. Postoji samo jedna raskrsnica gde je potrebno pratiti put blago ulevo i posle 1,5 km stiže se do kampa
– Ukoliko se ide od Nove Varoši, treba pratiti put za selo Božetice i stiže se do brane, gde postoji kamp koji takođe organizuje krstarenja.
Adrenalinska ljuljaška
Ukoliko se ide ka Ivanjici iz pravca Sjenice, nedaleko posle pomenute raskrsnice nalazi se ljuljaška sa koje puca prelep pogled na meandre Uvca. Tu se valja malo poljuljati i odmoriti oči.
Ljubavni ples prirodnih čistača
Na Uvcu se nalazi najveća gnezdeća kolonija beloglavog supa u Srbiji (oko 450 jedinki) i jedna od najvećih na Balkanu. Neverovatan je sam pogled na ove ptice, čiji raspon krila može da dostigne i do tri metra. Ako spadate u srećnike, uživaćete u njihovom jedinstvenom plesu tokom parenja kada lete do neverovatnih visina, uhvate se kandžama i onda izvode slobodan pad. Hrana su im isključivo uginule životinje, čime sprečavaju širenje zaraza i time čine ”prirodnu reciklažu”.
Ko voli da peca?
Reka Uvac je i mali raj za pecaroše. Ko je dobar s pecaljkom sigurno će zakačiti neku od 24 vrsta riba koje žive u Uvcu. Napomena – rekreativni ribolov jeste dozvoljen na Uvcu, ali samo uz nabavljenu dozvolu.
