TOO Kuršumlija
Ko ne veruje u čuda, treba da ode u Kuršumliju i uveri se u suprotno – u toj opštini čuda se zaista dešavaju. Njena mistična Radan planina čuva Đavolju varoš i legendu o skamenjenim svatovima i “vražjim poslovima”, ali i gravitacionu anomaliju zbog koje voda teče uzbrdo dok u porti crkve Lazarice rastu uvijene šljive. Da li smo vam zagolicali maštu?
Na obroncima Radana nalazi se jedinstvena Đavolja varoš, inače kandidat Srbije za svetska čuda prirode. Čine ga dva retka prirodna fenomena: zemljane figure sa teškim kamenim kapama i dva izvora jako kisele vode (“Đavolja voda” i “Crveno vrelo”) sa visokom mineralizacijom. Na neobjašnjiv način Radan spaja surovo i pitomo okruženje, pakao i raj. Još kad vidite malu crkvu Svete Petke u sred Đavolje varoši, shvatite da na ovom mestu “žive” i đavo i bog.
Legenda kaže da su meštani hteli da ožene brata i sestru, nakon što su popili vodu koju je đavo pomutio i tako zaboravili na rodbinske odnose (otud Đavolja varoš). Pojavila se tada vila koja je više od 200 svatova okamenila i tako sprečila greh. Po drugoj priči, zemljane figure su okamenjeni đavoli koje su neki ljudi dugo nosili na svojim leđima, donoseći im zlo i nevolje, a kojih su se otarasili prenoćivši pored crkve Svete Petke. Nauka kaže da su figure nastale usled dugotrajnog uticaja vetra, kiše i bujica na zemljište, zbog čega se i dalje “rađaju” novi “svatovi”. Svakako ostaje nejasno kako krhke glinene figure na svojim “glavama” drže granitne “kape” od nekoliko tona…
Osim ove atrakcije, Kuršumlija je bogata netaknutom prirodom, duhovnim nasleđem (srednjovekovni manastiri Sveti Nikola i Presveta Bogorodica iz XII veka, crkve sveti Đorđe i svetog Mine…) i termomineralnim vodama na kojima su nastale Lukovska i Prolom banja.
Osim mistične Đavolje varoši, u kraju treba videti još jedno čudo prirode – Delivode u selu Ivanje. Tamo se usred šume potoci neobjašnjivo dele na dva toka, sastaju se, pa opet dele u potočiće, a put dalje vodi do tajanstvene Uzbrdne nizbrdice gde postoji antigravitacioni fenomen.
– Кuršumlija sa okolinom je bila prostor odakle je Stefan Nemanja krenuo u stvaranje srpske srednjovekovne države. Кao njegova prva prestonica, opština organizuje manifestaciju “Nemanjini dani” 12. i 13. septembra. Festival srednjovekovne kulture ima za cilj da predstavi život i svečane događaje na dvorovima Nemanjića. Dobro došli – pozivaju iz TOO Kuršumlija.
Vulkanska planina
Radan planina pripada opštinama Kuršumlija, Lebane, Bojnik, Medveđa i Prokuplje. Na njoj se nalazi najveći i najviši vulkanski kompleks u Srbiji, Lecki andezitski masiv, zbog kojeg je 2017. dobila status zaštićenog područja od izuzetnog značaja. Na planini preovladava bukova čuma, a livade su bogate lekovitim biljem i šumskim plodovima.
Uzbrdna nizbrdica
Mesto koje prkosi gravitaciji, Uzbrdna nizbrdica nalazi se u selu Ivanje. Tamo voda teče uzbrdo ako se prolije na put, a otkočeno vozilo samo počinje da se kreće uzbrdicom. Obrnuti smer delovanja sila zemljine teže nauka još nije objasnila.
Zadužbine Stefana Nemanje
Manastir Sv. Nikola i Manastir Presveta Bogorodica prve su zadužbine velikog župana Stefana Nemanje, koje je podigao između 1159. i 1166. Manastir sv. Nikola je bio prvi prepisivački centar Nemanjićke Srbije. Bogorodičin manastir je podignut na temeljima hrama iz V ili VI veka, ali je zapušten posle Velike seobe Srba 1690. i danas je ruševina.
Voda od 65 stepeni
Mlado banjsko naselje i lečilište Lukovska banja, najviša u Srbiji, poznata je po najvećem broju termomineralnih izvora (37) čija temperatura vode dostiže do 65 stepeni. Zatvoreni i otvoreni bazeni, wellnes centar i blizina planine Kopaonik stvaraju odlične uslove za odmor i rekreaciju.
Krčma ispod crkve
Od Prolom banje, najpoznatije po lekovitoj Prolom vodi, pešačkim mostom stiže se do vidikovca na kojem se nalazi Crkva Preobraženja Gospodnjeg. Stepenice ispod crkve vode do Etno krčme u kojoj možete probati specijalitete kraja: kao što su jela ispod sača, čuveni “đavolji ražnjić” i jedinstveno prolom pivo.
Uvijene šljive
Crkva-brvnara Lazarica u blizini Prolom Banje, podignuta 1890. i posvećena knezu Lazaru, krije jedan fenomen. U porti raste šest šljiva, čija stabla se uvijaju uvek u istom smeru, po legendi, ka Kosovu prateći vojnike koji su se ovde pričestili pred Boj 1389. Po drugoj priči šljive se uvijaju od žalosti za knezom Lazarom i srpskim vojnicima te simbolizuju slogu i jedinstvo.
Ripivode
Da bi se u ovom kraju videli vodopadi treba zaći duboko u Radan planinu, a nedaleko od puta, skriven u jaruzi, vodopad Ripivode privlači pažnju velikom bukom. Do njega vodi strma staza, a veoma je atraktivan zbog brojnih slapova koji se prepliću i stropoštavaju sa skoro 20 metara.
Pločnik
U Pločniku se nalaze ostaci neolitskog naselja koje je pre 7500 godina bilo pravi megalopolis. Otkrića ukazuju da je Pločnik najstariji metalurški centar na svetu.
Kako stići?
Aerodrom “Konstantin Veliki” (Niš) – Kuršumlija 65 km
Aerodrom “Nikola Tesla” (Beograd) – Kuršumlija 277 km
Beograd – Kuršumlija 261 km
Kuršumlija- Đavolja varoš 27 km/Lukovska banja 36 km/Prolom banja 23 km/Pločnik 12 km
Lukovska banja – Crkva sv. Đorđe 0.9 km/Crkva sv. Mine 5.5 km
