Srbija se nalazi na prostoru nekadašnjeg Rimskog carstva, na njegovoj istočnoj granici, što verovatno svi znaju. Mnogi su čuli za Viminacijum, Singidunum i Trajanovu tablu, međutim, malo ko zna da u našoj zemlji postoji još četiri lokaliteta na kojima su pronađeni ostaci države starih Rimljana.
Putevi imperatora i obilazak zaostavštine Rimskog carstva može biti više nego zanimljiva ruta na ovogodišnjem odmoru. Rimsko carstvo je, prema knjigama, palo 476. godine. Međutim, mnogi istoričari osporavaju ovaj datum uz opasku da je Istočno rimsko carstvo (Vizantija) postojalo sve do 29. maja 1453. Kako god, imperijalna sila je srušena pre mnogo vekova, ali interesovanje za njim ne prestaje, i dalje je predmet fascinacije naučnika, ali i svih ljudi koji vole istoriju i antičku kulturu.
Teritorija Srbije im je posebno zanimljiva jer predstavlja prostor na kojem su stari Rimljani vodili najžešće bitke protiv spoljnih neprijatelja, ali i za prevlast u okviru carstva. U Srbiji postoji čak sedam arheoloških nalazišta od kojih svaka priča svoju priču o najmoćnijoj državi svog vremena i rimskim carevima.
Singidunum
Grad na ušću Save u Dunav, Singidunum je pretvoren u vojni logor po dolasku Rimljana na prostor koji su do tada naseljavali Kelti. Vrhunac svoje moći Singidunum je dostigao 86. godine dolaskom Flavijeve IV legije, koja je izgradila kvadratno utvrđenje. Isprva opasano zemljanim nasipima, uskoro je utvrđeno kamenim zidovima. Singidunum je bio jedno od glavnih naselja pokrajine Mezije, a danas je tu prestonica Srbije, Beograd, čija mistična Kalemegdanska tvrđava čuva ostatke rimskog grada.
Sirmijum
Nekada moćni rimski grad i trgovački centar Sirmijum, današnja Sremska Mitrovica, rodni je grad čak pet rimskih careva Decije Trajana, Aurelijana, Proba, Maksimijana Herkulija i Gracijana. Ostaci carske palate, akvadukta (mosta koji služi za prenos vode), gradskih vila i tvrđava, posetiocima pružaju mogućnost da osete atmosferu jedne od četiri prestonice Rimskog carstva, koja je cvetala od 1. do 4. veka.
Viminacijum
U Viminacijumu, nekadašnjem vojnom logoru, pronađeni su ostaci više od 14.000 grobova, ostaci amfiteatra, raskošnih zgrada i rimskih termi, akvadukta i delova kanalizacije. Bogat antički grad je u 3. veku dobio najviši status u okviru carstva – status kolonije, što je omogućilo gradu da izdaje sopstveni novac tako da će turisti koji posete ostatke Viminacijuma (blizu današnjeg Kostolca) imati uvid u jedinstvenu rimsku tehniku kovanja novca.
Trajanova tabla
Kako bi se pripremio za rat protiv Dačana, rimski car Trajan je početkom 2. veka isklesao strmovit, obalski put duž reke Dunav. Kako bi označio završetak radova, car je duž puta postavio kamenu tablu s natpisom na latinskom jeziku, danas poznatu kao Trajanova table, koja se nalazi iznad Đerdapske klisure kod Kladova. Duž tog puta su ostaci tvrđava Diana i Pontes, podignutih radi odbrane od varvara, i Trajanovog mosta koji je povezivao levu i desnu obalu Dunava.
Feliks Romulijana
Raskošnu palatu Feliks Romulijanu izgradio je imperator Galerije Valerije Maksimilijan u 3. i 4. veku u Gamzigradu (kod Zaječara) i posvetio je majci Romuli, po kojoj je carska rezidencija dobila ime. Visoki antički stubovi, ostaci velelepne palate uvršteni su u Uneskovu Listu svetske kulturne baštine. U Narodnom muzeju u Zaječaru čuvaju se najlepše freske i mozaici iz Feliks Romulijane.
Naisus
Medijana, luksuzno predgrađe antičkog grada Naisusa, izgrađena je početkom 4. veka za vreme vladavine Konstantina Velikog, u kojoj su odsedali rimski carevi prilikom posete ovom gradu i uživali u prostranim termama i dobrim vinima. Danas ostaci hodnika, mozaika, termi i žitnica nemo svedoče o životu najbogatijeg sloja stanovništva toga doba.
Justinijana Prima
Rođen na jugu Srbije, rimski car Justinijan I je poželeo da u rodnom kraju podigne grad koji će nositi njegovo ime. Tako je u 6. veku nastao Justinijana Prima, poznat i kao Caričin grad, prestonica pokrajine Ilirik i jedan od najznačajnijih vizantijskih gradova na Balkanu. Ostaci bazilika i akvadukta kao i ulica s kolonadama, čine ga jednim od najzanimljivijih antičkih lokaliteta podeljenih na tri celine: Akropolj, Gornji i Donji grad. Poseta ovog najjužnijeg arheološkog nalazišta kod Lebana i najkasnije izgrađene znamenitost iz perioda kad su Rimljani vladali ovim prostorima idealan je način da se završi priča o rimskim carevima.
Rođeni na srpskoj zemlji
Na tlu današnje Srbije rođeno je čak 17 rimskih imperatora između 201. i 421. godine: Trajan Decije, Hostilijan, Klaudije Gotski, Kvintil, Aurelijan, Prob, Maksimijan, Galerije, Sever II, Konstantin I Veliki, Maksimin Daja, Licinije I, Konstancije II, Vetranio, Jovijan, Gracijan i Konstancije III.
Kako stići:
Horgoš- Singidunum (Beograd) 202 km; Sirmijum (Sremska Mitrovica) 171 km; Viminacijum (Stari Kostolac kod Požarevca) 288 km; Trajanova tabla (Kladovo) – oko 460 km; Feliks Romulijana (Gamzigrad) oko 440 km; Naisus (Niš) 436 km; Justinijana Prima (Leskovac) oko 500 km.
