Miroljub Radivojević
Leskovac je odavno svetska prestonica roštilja s tradicijom dugom skoro tri veka I mesto na kojem se godinama susreću majstori kulinarstva na čuvenoj Roštiljijadi. Malo je poznat “Leskovači voz”, da ovaj grad zovu “Srpski Mančester” i da tamo nikog ne tražite po imenu već samo po nadimku.
Ćevapčići u Leskovcu su kao izvanredan gurmanluk pominjani u putopisima još u XVIII veku. Najbolje ih je spremao Mita Gligorijević, deda kralja roštilja Miodraga Gligorijevića Bureta. Na svetskim kulinarskim izložbama, za Buretove specijalitete se čekalo u redu, a novine su pisale o “velikom šampionu iz Jugoslavije”. Da bi se afirmisala priprema roštilj-mesa po tradicionalnoj recepturi, nastao je jedan od najvećih gastronomskih festivala u ovom delu Evrope, čuvena “Leskovačka roštiljijada”. Leskovac ima dugu i karnevalsku tradiciju (prvi održan 1929.), a 2009. je postao član Federacije evropskih karnevalskih gradova. U gradu duge i bogate istorije videćete ostatke Caričinog grada, koji je u VI veku podigao rimski car Justinijan Prima. U centru Leskovca nalaze se Crkva Odžaklija i Crkva sv. Trojice, na čijem je osvećenju 1931. bio kralj Aleksandar I Karađorđević, a nedaleko su i Jašunjski manastiri i divna priroda. U selu Strojkovcu nalazi se muzej tekstilne industrije, na mestu gde su trgovci 1884. digli fabriku gajtana te postavili temelje industrije zbog koje je Leskovac dugo bio poznat kao “Srpski Mančester”.
– Smatra se da nisi Leskovčanin ako nemaš originalan nadimak. Po njemu te znaju, ne po imenu. A Leskovčanina ćete odmah prepoznati – “frljav se s padeži” – duhovito kažu u TO Leskovac i dodaju da je leskovački dijalekat specifičan i da je moguće da nešto nećete razumeti “pa vam možda zatreba `prevodilac`”.
Roštiljijada:
– traje sedam dana
– poseti je oko 500.000 zemljaka i stranaca
– ima brojna takmičenja majstora roštilja
– i bogat muzički program
– najatraktivnije – takmičenje u pripremi velike pljeskavice
Leskovački voz
Prvo valja popiti domaću: komovicu, da zaleči dušu; viljamovku, da duša zamiriše; kajsijevaču da duši blagne. Da se rakija “ne bi u’vatila za svest”, preporučuju propeć (gibanicu). E tad valja poručiti “Leskovački voz”: pet ćevapa, koji skaču po tanjiru kad su gotovi, i po parče bele i dimljene vešalice, tek da se uporede. Uz to i džigericu u skrami, žicu ražnjića i uštipke. Ako vam se sve ovo čini obilnim, naručite leskovačku mućkalicu ili se zadovoljite `pljeskavicom od pet` u lepinji sa gruvanom paprikom. Prijatno.
Šarenilo na ulicama
Posetioci petodnevnog Leskovačkog karnevala svake godine uživaju u performansima više od 1.000 učesnika, odnosno 50 grupa iz zemlje i inostranstva.
Živopisni kanjon
Obavezna je šetnja živopisnim kanjonom reke Vučjanke, koji vodopadima i lepotama izaziva divljenje. Usred kanjona je jedna od najstarijih hidrocentrala na Balkanu, izgrađena 1903.
Crkva Odžaklija
Crkva Odžaklija je jedinstvena u svetu po tome što su, u vreme gradnje početkom XIX veka, da bi zavarali Turke u gradu, njeni neimari ozidali odžak, da liči na kuću, a ne na hram. Otud i njen naziv, a posvećena je rođenju Presvete Bogorodice.
Čuvari tradicije
U Gradskoj kući Bore Dimitrijevića – Piksle, sagrađene 1850, nalazi se etno postavka leskovačkog narodnog muzeja. Skoro dva veka stara, Šop-Đokićeva kuća je građena u balkanskom stilu. U njoj se još nalazi tavanica rađena u duborezu, kakvih kod nas nema puno sačuvanih.
Duhovni Dragulji
Kompleks Jašunjski manastiri oduševljava mirom i prirodom koji ga okružuju. Poseban kuriozitet su freske, leskovački dragulji sa početka XV veka.
Skobaljić grad
Na padinama planine Kukavice nalazi se Skobaljić grad, iskopina iz vremena vojvode Nikole Skobaljića. On je u XV veku sagradio tvrđavu s koje je s vojskom branio od Turaka područje Dubočice.
Češljanje mlade
Jedan od mnogih običaja koji datira od davnina a karakterističan je isključivo za ove prostore je – “češljanje” mlade. Poslednji četvrtak pre svadbe ženske zvanice dolaze kod mlade i češljaju je pevajući pesmu “Praštavaj, majko, praštavaj”.
Kako stići
Koordinate: 42°59’53” SGŠ, 21°56’46” IGD
Aerodrom “Nikola Tesla” – Leskovac 291 km
Leskovac – granični prelazi: Horgoš (Mađarska) 474 km, Batrovci (Hrvatska) 393 km, Gradina (Bugarska) 154 km, Preševo (Severna Makedonija) 115 km
Leskovac – Janjuški manastiri 13 km, Strojkovac 11 km, Caričin grad 29 km, Kanjon Vučjanke 18 km, planina Kukavica 16 km.
