Šetajući velelepnom tvrđavom u Smederevu, poslednjoj prestonici srednjovekovne Srbije, pored brojnih, zanimljivih priča, saznaćete da je sada 7528. godina (a ne 2020, kako mislimo) dok obilazak letnjikovca dinastije Obrenović razotkriva mnoge njihove tajne, ali i zanimljivosti poput toga da su raskošni balovi počinjali “Srbijankom”, nastavljani valcerom, pa kolom kraljice Natalije.
U Smederevu, jednom od najvećih svedoka srpske istorije, najupečatljiviji lokalitet svakako je tvrđava iz XV veka. S prozora nekadašnjeg dvora despota Đurđa Brankovića posetioci vide Dunav, a pruža im se i jedinstvena prilika da se upoznaju sa starim kalendarom na kuli. Po izlasku iz tvrđave nailazi se na Spomenik žrtvama tamošnje eksplozije i Muzej u kojem su fotografije tog stravičnog događaja. Muzej čuva i interesantne predmete iz istorije Smedereva koje treba pogledati i čuti izlaganje kustosa. U blizini je glavni gradski trg kojim dominira prelepa Crkva Svetog Georgija (Đorđa), ali i Karađorđev dud. Korzo od Trga ka Dunavu, osim za šetnju, idealan je za kratak predah u nekom od 20-ak kafea.
– Naše vinogorje ima tradiciju dugu 1700 godina, pa poseta Smederevu ne bi bila potpuna bez obilaska neke od vinarija. Neizostavan je i ručak u nekom od ribljih restorana na obali Dunava ili u brojnim restoranima sa etno-specijalitetima. Dobro došli u Smederevo – pozivaju iz JP Smederevska tvrđava. Smederevo je poznato i po manifestacijama: Smederevsko kulturno leto (jul i avgust), ambijentalni muzički festival “Tvrđava muzike” (8.-10. avgust), Međunarodni filmski festival “Dunav film fest” (19.-25. avgust), Jesenji sajam cveća (oktobar), ali je svakako najpoznatiji po Festivalu viteških borbi i tradicije “Vitezovi i legende”, koji se održava više puta u toku godine.
Inspiracija Italija
Na pitanje “kako bi naša Srbija izgledala da nije potpala pod vlast Otomanske imperije”, Smederevska tvrđava daje odgovor: bila bi kao Firenca, Verona, Padova. To dokazuju izgled prozora Dvora despota Đurđa ranije zastakljenih čuvenim venecijanskim staklom sa ostrva Murano.
Zlatni breg
Knez Miloš Obrenović je 1829. na brdu u naselju Plavinac kupio imanje sa vinogradom i tamo napravio Zlatni breg, letnjikovac u kojem su članovi dinastije odmarali, uživali i nalazili utočište. Tokom obilaska vile čućete interesantne priče poput one da je u hladovini parka knez Mihailo napisao ljubavnu pesmu “Što se bore misli moje”, plod nedozvoljene ljubavi prema rođaci, da je kraljica Natalija tamo nalazila utehu nakon razvoda s Milanom…
Junska tragedija
Nakon kapitulacije Jugoslavije, Nemci su odredili Smederevo za skladištenje zarobljenog oružja, municije i benzina odakle će se prebacivati u Nemačku za napad na SSSR. Do eksplozije u Tvrđavi došlo je 5. juna 1941. Nepoznati su razlozi, ali i broj žrtava (između nekoliko stotina do 2.500 osoba) o čemu svedoče Muzej i Spomenik.
Prelepi hram
Crkva Svetog velikomučenika Đorđa, podignuta u periodu od 1850. do 1854, oslikao je čuveni ruski slikar Andrej Bicenko. Fasada crkve rezultat je spoja srpske srednjovekovne tradicije, baroka i islamskog uticaja.
Vinogorje od Proba
Prve vinograde u ovom delu Srbije zasadio je rimski car Gaj Aurelije Prob u III veku n.e. Ponos grada danas su Podrum Dionis u selu Dobri Do, koji proizvodi nekoliko vrsta rakija i vina kao i Vinarija Jeremić s filozofijom da vino ima neraskidivu vezu sa umetnošću, jer su uz njega nastale najlepše melodije, pesme, portreti, knjige.
Sada je 7528. godina
Na “krstu” na Despotovoj Kuli, jednog od najstarijih srednjovekovnih zapisa piše: “Hristu Bogu blagoverni despot Đurađ gospodar Srblja i pomorja zetskog po naredbi (volji) njegovoj sagradi se ovaj grad u leto 6938”, po čemu se vidi koji je kalendar tada korišćen. Po njemu, sada je 7528. godina, jer je razlika 5508 godina, a smederevski dvor je završen 6938. po starom odnosno 1430. po novom (šta stoji na grbu grada). U kvadratima oko krsta (kao na svakom srpskom slavskom kolaču) stoji: IS, HS, NI, KE što znači – Isus Hrist pobeđuje.
Karađorđev dud
Ispod Karađorđevog duda 8. novembra 1805. tadašnji turski zapovednik grada Dizdar Muharem Guša je predao ključeve grada Voždu Karađorđu Petroviću. Tako je Smederevo po drugi put postao srpska prestonica. Ovaj dud je i botanički raritet, jer je star više od 300 godina.
