“Dubrovnik u planinama”, “Kafa pod platanima”, “Primorski grad bez mora” “Hercegovačka Gračanica”, “Odlična hrana, još bolje vino i loza”… Sve je to Trebinje, prelepi gradić u Hercegovini prepoznatljiv po kućama od kamena i svakako jedna od nezaobilaznih destinacija za ovo leto.
Romantično Trebinje nalazi se na krajnjem jugu Republike Srpske, na tromeđi BiH, Crne Gore i Hrvatske. Iako je podno planine Leotar, sa 260 sunčanih dana u godini spada u najsunčanije gradove na Balkanu. Svojim izgledom, ima sve odlike mediteranskog grada, samo mu fali more. Ali zato ima Trebišnjicu, jednu od najvećih evropskih reka ponornica. U centru Trebinja nalazi se simbol grada – 16 platana starih 119 godina, koji leti prave debelu hladovinu. “Ko nije popio kafu pod platanima kao da nije bio u Trebinju” – kažu lokalci, a gosti dodaju da su u restoranu pod platanima jeli “najbolju riblju čorbu na svetu”.
Ko voli istoriju, imaće puno “posla” u Trebinju, koje ima čak 88 spomenika, brojne tragove srednjovekovnih srpskih država. Stari grad sa odlikama orijentalne arhitekture i Muzejom Hercegovine, posebno je zanimljiv turistima zbog čuvene Anđelkine kapije kroz koju je u seriji “Ranjeni orao” glumica Sloboda Mićalović ulazila u dvorište sasvim druge kuće u Beogradu. Kao dokaz multikulturalnosti na malom prostoru nalaze se tri različite bogomolje, Pravoslavni hram, Katolička katedrala i dve džamije, Osman-pašina i Careva, dok se u blizini grada nalaze brojni srpski manastiri. Za one koji žele da se okvase u moru, južna obala Jadrana je samo 26 km od Trebinja.
– Glavni adut grada je topao, domaćinski odnos prema gostima. Cilj nam je da turisti osete ono što Trebinje jeste, a da im se nakon odlaska javi želja da ponovo dođu – ističu u trebinjskoj Turističkoj organizaciji.
Veliki slikar i pisac Momo Kapor možda je najbolje opisao ovaj grad: “Trebinje nije ni selo ni metropola. Ono je metafora, san!”
Dučićeve mošti u Hercegovačkoj Gračanici
Najpoznatiji Trebinjac, pesnik Jovan Dučić poklonio je svom gradu brojne spomenike (statuu Njegošu, figuru Jelene Anžujske koja je tamo imala dvor, kupidona, figure lavova, spomenik herojima…). U znak zahvalnosti, dobio je spomenik na ulazu u Gradski park. Dučić je želeo da bude sahranjen na brdu Crkvina, a želju mu je, 57 godina nakon njegove smrti, ispunio Branko Tupanjac. Na njegovu inicijativu su pesnikove mošti prenete iz Čikaga u kriptu Hercegovačke Gračanice, velelepne Tupanjčeve zadužbine. U okviru ovog kompleksa, osim manastira, nalaze se brojni objekti: Vladičanski dvor, zvonik, galerija ikona, amfiteatar, knjižara… Panorama na grad odatle ne može se opisati rečima.
Mesto stolovanja Vasilija Ostroškog
Trebinje s okolinom bogato je srednjovekovnim pravoslavnim manastirima, među kojima se posebno ističu Tvrdoš, Dobrićevo, Duži, Petropavlov manastir i Zavala. Više puta razaran pa obnavljan manastir Tvrdoš je posebno zanimljiv, jer je iz njega kao mitropolit sredinom XVII veka upravljao svetitelj i čudotvorac Vasilije Ostroški. U ovom manastiru, na pet kilometara od Trebinja, prave se čuvena visokokvalitetna vina i lozova rakija. Inače, Sveti Vasilije Ostroški rođen je na teritoriji Trebinja, u selu Mrkonjići u Popovom polju, gde je 1998. na temeljima njegove rodne kuće podignut hram. Zbog svega navedenog Trebinje je jedno od najjačih uporišta verskog turizma u širem regionu.
Grad sunca usred krša
Nezaobilazna turistička tačka Trebinja, namenjena isključivo uživanju dece i turista je Grad sunca, otvoren 2017. Osam hektara hercegovačkog krša oplemenjeno je izgradnjom sportsko rekreativnog centra Olimp s raznim sportskim terenima i zatvorenim bazenom, te Akva i “Dino” parkovima s adrenalinskim i zabavnim sadržajima. U okviru kompleksa su spa i welnes centar, dečja igraonica, apartmansko naselje Beli grad sa više od 160 apartmana, veštačkim jezerom i autentičnim hercegovačkim etno-selom.
Kako stići do Trebinja?
– Iz Evrope se u Trebinje (42°42’41″N 18°20’48″S) najlakše stiže auto-putem preko Slovenije. Jedna “trasa” je: Ljubljana- Zagreb-Rijeka-Šibenik-Split-Makarska-Dubrovnik-Trebinje, druga je: Ljubljana-Zagreb-Gradiška-Banjaluka-Mostar-Trebinje.
– Dolazak iz Srbije, prva opcija: Beograd-Čačak-Užice-Višegrad-Foča-Trebinje; druga: Novi Sad – Šabac – Loznica – Zvornik – Vlasenica – Sokolac – Goražde – Foča – Trebinje.
- Trebinje - Herceg Novi 39 km
- Trebinje-Dubrovnik 33.5 km
Raj za hedoniste
Od specijaliteta meštani preporučuju sireve (torotan, škripavac, iz mijeha i mladi), med od žalfije, hercegovačku pršutu i sušenu govedinu, cicvare, priganicu… Uz dobru hranu obavezno ide još bolje vino, po kojem su Trebinje, ali i cela Hercegovina nadaleko poznati (autohtone sorte su vranac i žilavka). Sve najbolje, tačnije – najukusnije, što nudi ovo podneblje može se kupiti u Hercegovačkoj kući, svojevrsnom butiku domaće hrane u centru Trebinja.
Zašto baš 16 platana?
Trebinjski platani posađeni su 1901. ispred perona novosagrađene stanice, a sadnja je obavljena u pravcu sever-jug kako je vodila pruga. Legenda kaže da je sa Austrougarskom u Trebinje stigao baron Babić, komandant grada. On je imao bolešljivu ćerku koja je umrla sa 16 godina te je u njenu čast skrhani otac posadio 16 platana u centru grada.
