Arhiva TOBL
Među brojnim legendama, koje i danas “žive” u Banjaluci, najpoznatija je ona o nesrećnoj ljubavi banjalučkih Romea i Julije, vojnika Đuzela i lepotice Safikade. Kao i ljubav dvoje zaljubljenih u Veroni, tako i ova banjalučka priča ima tragičan kraj, a o kojoj svedoči spomenik kojem se mladi već vekovima mole za srećnu ljubav.
Legenda počinje obostranom ljubavlju između lepe Safikade i vojnika Đuzela, momka druge vere i kulture. Mladi vojnik sa tvrđave Kasel, tadašnjeg vojnog uporišta, usred velike ljubavi, odlazi u ratne pohode, a uskoro, do nesretne devojke stiže glas o njegovoj pogibiji. Da nesreća za nju bude veća, roditelji su joj našli muža. Safikade je rešila da se suprotstavi tadašnjoj tradiciji te je u venčanici otišla do Tvrđave, ispred koje je bio postavljen top, koji je pucnjem svaki dan označavao podne. Kada se fitilj zapalio, pritrčala je topu i zagrlila cev… Ova tužna ljubavna priča vezuje se za XVI vek. Prethodnog dana smo mahom pisali o neverovatnom prirodnom bogatstvu i lepotama Banjaluke, ali ta tema je u ovom gradu izgleda nepresušna. Najpoznatije izletište Banj brdo, odakle se pruža panoramski pogled na grad, bogato je šumom, stazama za šetnju i planinarenje kao i izvorima vode za piće – idealno mesto za odmor i razonodu u prirodi. U podnožju brda nalaze se prirodna lečilišta odnosno neobična plaža “Vrućica” na kojoj se topla voda izvora meša s hladnom rekom Vrbas. Na Vrućici, koja je proglašena botaničkim vrtom zbog “viline vlasi” (endemična vrsta paprati), nalazi se pet banja – izvora. Banjalučani se ponose i Dečijim pozorištem RS (jedini muzej pozorišnih lutaka u jugoistočnoj Evropi), muzejima Republike Srpske (više od 30.000 eksponata) i savremene umetnosti kao i Kulturnim centrom Banski dvor.
– Šetajući gradom ne možete odoleti da popijete kafu u modernoj bašti starog hotela Palas gde se oseća miris stoletnog kestena i lipe iz obližnjeg parka. Očekujemo vas – opisima mame iz TOBL-a.
I da ne zaboravimo – samo ovde ćete jesti originalni Banjalučki ćevap. Svi ostali su, manje ili više uspešne, kopije, ali su samo to-kopije.
Spomenik ljubavi
Spomen ploča Safikadi svojevrstan je spomenik ljubavi, koji danas služi kao paganski oltar zaljubljenim Banjalučanima. Na Dan zaljubljenih tu pale sveću ili ostavljaju papir s ljubavnom željom.
Najlekovitija na Balkanu
Od spomenutih banja na plaži Vrućici, tri su proglašene nacionalnim spomenicima – Direklija (dobra za srce), Kraljičina banja (za reumu) i ostaci Šugavice (za kožu). Tamo je i najstarija kuća Šeranić (1580.) u kojoj se nalazi izvor najlekovitijih voda na Balkanu.
Spomen-katedrala
Prva katedrala Svetog Bonaventure, sagrađena 1887, u zemljotresu 1969. je toliko teško oštećena da je morala biti srušena. Sadašnja katedrala je u obliku šatora, spomenika koji podseća na period oporavka od zemljotresa jer je na tom mestu bilo šatorsko naselje za sve one koji su ostali bez krova nad glavom. Prepoznatljiva po zvuku orgulja.
Istorija trapista
Jedinstveni (trapistovski) samostan Marija Zvezda postoji 151 godinu, osnovan od strane francuskog katoličkog reda “La Trape”. Ovi zavetnici ćutanja su proizveli nadaleko čuveni sir Trapist kao i prvo pivo koje baštini današnja Banjalučka pivara. U samostanu se čitaju molitve, a mali broj fratara i redovnika više nisu zavetovani na ćutanje.
Muzeji za ponos
Banjalučani se ponose Dečijim pozorištem RS, jer je jedini muzej pozorišnih lutaka u jugoistočnoj Evropi, Muzejom RS sa više od 30.000 eksponata, Muzejom savremene umetnosti i Kulturni centar Banski dvor. Tvrde da je užitak posetiti ih.
Etno uživanje
Etno selo “Ljubačke doline” je stalna muzejska postavka na otvorenom kojom se na slikovit način prikazuje život, tradicionalna arhitektura i pokućstvo s kraja XIX i prve polovine XX veka. Među 40 objekata su škola, apoteka, krčma, crkva, desetak zanatskih radionica…
Džamija Ferhadija
Ferhat-pašina džamija, poznatija kao Ferhadija, jedno je od najvećih dostignuća islamske arhitekture XVI veka u BiH. Arhitektonsko čudo sazidano je od kamena i 100.000 jaja. Spomenik minulom vremenu, od kapije do minareta, svojim izgledom, raskoši i postojanju sama besedi o sebi.
Metak-spomenik
Spomenik palim Krajišnicima u NOB-u (II sv. rat), nalazi se na vrhu Banj brda (431 m.n.v.). Gledan iz daljine, spomenik deluje kao metak ispaljen u pravcu Krajine. Sa strane je ucrtan reljef, koji u nizu slika prikazuje borbu i stradanja Krajišnika, a iznad ulaznih vrata je figura nagog mladića sa zastavom u ruci.
Kako stići
Koordinate: 44°46’00” SGŠ, 17°10’60” IGD
Aerodrom Banjaluka – centar Banjaluke 23 km
Granični prelaz Gradiška (s Hrvatskom) – Banjaluka 48 km
Beograd – Banjaluka 332 km
Banjaluka – Ljubačke doline 20 km, Banj brdo 5 km, Plaža Vrućica 5 km,
