Krvna osveta je običaj da se konflikt između dve familije, započet ubistvom člana jedne porodice nastavi međusobnim ubijanjem, jednog po jednog muškarca.
Autor feljtona Budo Simonović, kroz nekoliko priča koje slede, nema cilj da vaskrsava ovaj zli običaj koji je vekovima morio ljude, već da podseti na svetle primere, kako su umni i plemeniti ljudi uspevali da mire zavađene i zakrvljene, da među njima podižu svete mostove takozvanih krvnih kumstava – za nauk savremenim i budućim generacijama, da bi se dozvale i naučile kako se gase vatre sukoba i oružje ostavlja da na njemu rđa počiva.
Čim je otkriven zločin u kanjonu Cijevne, pokrenuta je opsežna istraga, za samo osam dana, policiji je pošlo za rukom da potpuno složi kockice, a potom, uz saradnju kolega iz Skadra, pohapsi Paulina Bujaja, Gzima Naćaja i Ćekaja Keljmendija koji su osuđeni i kažnjeni za nečuveno zlodelo. Nažalost, pod ruku pravde nije dospeo organizator zločina, Arben Popaj i glavni naručilac i finansijer osvete Đon Berišaj.
Hodžićeva likvidacija
Pet godina kasnije, 15. septembra 2006. godine, i u Ulcinju se dogodilo slično ubistvo i na sramotan način prekršena zakletva da više neće biti krvne osvete. Albanac Ardijan Šera (29), američki državljanin iz Bruklina, i 12 godina stariji Đoka Pjerin iz okoline Drača, zbog podmuklog ubistva Rifata Hodžića (48) iz Ostrosa kod Ulcinja, osuđeni su u Višem sudu u Podgorici na 20, odnosno 15 godina zatvora.
Kako je utvrđeno, dok je nesrećni Hodžić vraćao stoku sa paše, Šera i Pjerin su mu na uzanom seoskom putu prišli kolima s leđa i iz neposredne blizine ispalili metak u glavu. Utvrđeno je da je kolima upravljao Šera i da je on pištoljem sa prigušivačem pucao iz vozila.
U spektakularnoj jurnjavi koja je potom nastala, policija ih je osujetila da umaknu u Albaniju, a tokom istrage prvi je propevao Pjerin, koji je, pored ostalog, pokazao gde su odbacili oružje i svu krivicu svalio na Šeru, tvrdeći da on nema veze sa zločinom. Šera, međutim, nije ništa priznao ni tokom istrage ni na suđenju – tvrdio je da je u Ulcinj i rodni kraj došao kao turista i da mu je sve napakovala policija. Ta priča, međutim, nije ganula sud.
A zlosrećni Rifat Hodžić je, po svemu sudeći, glavom platio to što je 1979. godine u jednom krvavom komšijskom obračunu, u kom je i sam bio ranjen, ubio svog vršnjaka Rafeta Ramuševića. Hodžić je otišao na robiju, a Ramuševići su se odselili u Ameriku, ali očigledno nisu zaboravili krvavi dug niti se zadovoljili sudskom kaznom. Oni, međutim, nisu, po svoj prilici, imali petlju da sami naplate krvavi dug, kako to nalažu tvrda običajna pravila, već su unajmili one koji to rade za novac, što je i na suđenju istakao zastupnik Hodžićeve porodice, advokat Ljubomir Bjelojević.
Ubio zbog oca
Tu nečasnu ulogu su, kako je utvrđeno na sudu, posle punih 27 godina “odigrali” Šera i Pjerin, a to u tradiciji Albanaca ima posebnu težinu i smatra se velikom sramotom do devetog kolena.
Ubistvo Rifata Hodžića je, inače, drugi, dugo pripremani slučaj krvne osvete u ulcinjskoj opštini u poslednjoj deceniji 20. veka. Naime, i Enver Zečević (29) iz sela Kodre je 2000. godine, sa više hitaca iz lovačke puške, ubio iz zasede Sulejmana Dabecu (53) da bi osvetio oca Jusufa, kog je 27 godina ranije ubio Sulejmanov otac Adem Dabeca.
Enver Zečević, momak koji je imao samo dve godine kada mu je otac poginuo, i njegova porodica, očigledno nisu bili zadovoljni time što je sud utvrdio da je Adem Dabeca ubio Jusufa u prekoračenju nužne odbrane i shodno tome dobio i blažu kaznu. Nisu se zadovoljili ni time što su Dabece posle tog događaja napustili kuću i imanje u rodnim Pistulama i preselili se u selo Kodre, a Ademov sin Sulejman se sklonio i više od 20 godina nije dolazio iz Amerike, jer se pretpostavljalo da bi on možda mogao biti meta osvetnika, čak i uprkos besi i zakletvi Albanaca iz ovih krajeva da osvete više neće biti.
Zanimljivo je da je prvostepeni sud Zečevića, uprkos svemu, osudio na samo 14 godina zatvora, ali mu je drugostepeni sud kaznu povećao na 20 godina, što je potom potvrdio i Vrhovni sud Crne Gore, verovatno u želji da primernom kaznom preventivno deluje i osujeti pokušaj vraćanja atavističkih običaja i vaskrsavanja stravičnih nepisanih zakona o “krvavim košuljama” i svećenju do iskopanja.
Lanci osveta
U Malesiji, pa i u Crnoj Gori uopšte, poznati su brojni lanci krvavih osveta, koje ni vreme nije moglo prekinuti. Poznat je, recimo, jedan takav lanac u Ceklinu kod Cetinja, gde se jedna bezazlena seoska raspra oko toga gde da se gradi crkva izrodila u stravično bratoubilaštvo i krvoproliće u kom je palo više od 15. glava, a pomiru je uspeo da izdejstvuje tek Sveti Petar Cetinjski. Ili, u rovačkom selu Liješnje, gde je zbog čaktara sa ovna predvodnika došlo do krvave svađe između Bukilića i Radonjića u kojoj su potom pale četiri glave. U novije vreme za pamćenje je posebno ostao lanac osveta na Cetinju između Kaluđerovića na jednoj i Popovića i Markovića na drugoj strani u kom je takođe palo nekoliko glava u osvetama koje su ponekad izvršavane i posle bezmalo 30 godina..
Život u strahu
Malesija je pogledu krvnih osveta bila posebno karakteristična. Na tom prostoru je sve do 1970. godine veći broj porodica živeo u zatvoru i muške glave se, u strahu od osvete, decenijama nisu pomaljale iz visokih i debelih avlijskih zidova. U tom pogledu je posebno karakteristična priča o naprasnoj preudaji već isprošene devojke, što su nesuđeni mladoženja i njegova rodbina doživeli kao tešku uvredu, a u osvetama koje su potom zaređale palo je 17 glava! Hroničari posebno naglašavaju jedan do svađe komšija oko međaša na nekoj ledini, koja se izrodila u krvavi obračun pred nadležnim sudom, zastupnicima jedne i druge porodice i veštacima sudsko-geodetske uprave: trojica braće su ubili oca i dva sina!
