Portret jednog kralja – Milan Obrenović IV (1854–1901) Nebojše Jovanovića dvostruki je doprinos našoj istoriografiji – ne samo zato što predstavlja prvu naučnu biografiju prvog srpskog novovekovnog kralja već i zato što donosi nove, do sada nepoznate podatke iz Memoara kralja Milana, objavljenih u Cirihu, na nemačkom jeziku 1902, koji su tek nedavno prevedeni i objavljeni kod nas (priređivač je upravo Nebojša Jovanović).
Autor prati buran privatni život Milana Obrenovića, kao i njegovo političko i vojno delovanje. Koristeći relevantne izvore, postupno i sistematično iznosi i najsitnije pojedinosti iz života ovog vladara, osvetljavajući i njegove odnose sa najbližim članovima porodice i ličnostima iz političkog i javnog života Srbije i Evrope tog vremena. Posebna pažnja posvećuje se političkom delovanju i uspesima ovog „vladarskog meteora“, kome „niko nije bio nalik među savremenim evropskim monarsima ni u privatnom ni u javnom životu“.
Nebojša Jovanović istakao je da je „sud istoričara o našem prvom kralju posle Kosova uglavnom bio nepovoljan. Osuđivali su ga zbog raspusnog i trošadžijskog života, ishitrenih vladarskih poteza, ukidanja i nepoštovanja ustava, rata sa Bugarskom i sa radikalima, Tajne konvencije sa Austrijom, razvoda i mnogo čega drugog“.
“Međutim”, ističe Jovanović, „veliki i stvarni rezultati njegove vladavine ne mogu se poreći. U vreme kada je došao na vlast Srbija je bila vazalna kneževina Osmanskog carstva, sa teritorijom tek nešto većom od nekadašnjeg Beogradskog pašaluka, zemlja bez ustava, političkih stranaka i parlamentarizma, bez stajaće vojske, monete i centralne banke, bez železničkog saobraćaja i još mnogo, mnogo toga što su druge evropske države već (odavno) imale.
Kada je odlazio, ostavio je iza sebe nezavisnu državu, uzdignutu u dostojanstvo kraljevine, proširenu na jugu za četiri okruga (Niški, Pirotski, Toplički i Vranjski), parlamentarnu monarhiju sa jednim od najdemokratskijih ustava u tadašnjoj Evropi (Ustav iz 1888. godine), niz modernih zakona, modernu i dobro naoružanu stajaću vojsku, čvrstu monetu (dinar), Narodnu banku (1884), železničke pruge povezane od Beograda (i Zemuna) na severu sa austrougarskim prugama i na jugu i jugoistoku sa solunskom i carigradskom železnicom (1884), privredni uzlet, prestonicu koja se (kao i sve varoši u Srbiji) – s novim, evropskim zdanjima – oslobađala poslednjih ostataka orijentalnog ruha, ukratko – ostavljao je iza sebe jednu novu, ali već uglednu evropsku državu“.
Posebno je zanimljivo poglavlje Memoari: autorstvo i pseudoautorstvo (biografska rasprava), u kome autor detaljno upoznaje čitaoca sa sadržajem Memoara, pokušavajući da rekonstruiše njihov nastanak i prilaže svojevrsnu istoriografsku raspravu o njihovom (pseudo)autorstvu.
Nebojša Jovanović je istoričar, pisac, leksikograf i urednik. Autor je više stručnih članaka (oko trideset) u vezi sa istorijom beogradskih Jevreja, nacionalnom istorijom XIX i XX veka, istorijom jugoslovenskih ratova devedesetih godina XX veka, vojnom istorijom, Prvim svetskim ratom, srpskim novovekovnim vladarskim dinastijama (Obrenovićima i Karađorđevićima), dvorovima, političkim ustanovama, udžbenicima istorije i metodikom nastave istorije. U koautorstvu objavio je deset monografija, više stručnih članaka i šest leksikografskih dela. Priredio je i uredio više od sto dela memoarske i dnevničke proze, pored ostalih i upravo objavljene Memoare kralja Milana, prevedene sa nemačkog jezika. Poznatija dela su: Leksikon ličnosti u udžbenicima istorije, Enciklopedija Prvog svetskog rata, Dvor kneza Aleksandra Karađorđevića i romani Idemo na Zagreb i Historia vulgata.
Knjiga se za vreme trajanja Sajma po povlašćenoj ceni može nabaviti na štandu izdavača, Hera.edu, Hala 1, štand 1310, ili u knjižari Rekontra u Bulevaru despota Stefana 23, kao i u svim većim knjižarama.
