U tri opštine na jugu Srbije, na području od 4,3 miliona kvadratnih metara još uvek nisu uništene neesklodirale mine zaostale nakon NATO bombardovanja Srbije 1999.
Norveška vlada je izdvojila 3,4 miliona evra za čišćenje ovog terena. Jedna od lokacija je u selu Buštranju kod Preševa i nalazi se pored seoskog puta kojim stalno prolaze putnički automobili, traktori, zaprežna kola, autobusi sa seljanima i decom koja se vraćaju iz škole. Pored puta su razapete crvene trake koje upozoravaju da se radi o minskom polju.
Samo krajem 2011. na šest lokacija u opštini Preševo otkrivena su 62 komada neeksplodirane kasetne municije i 12 komada drugih neeksplodiranih ubojitih sredstava iz vremena NATO bombardovanja.
Tada su na području juga Srbije angažovane 34 osobe, od čega 31 na direktnim poslovima razminiranja. Na lokaciji u selu Buštranju otkriveno je devet kasetnih bombi. Pored puta sa desne strane su obeležene dve lokacije gde su otkrivene “žute ubice”. Reč je bombama američke proizvodnje koje su napravljene za uništavanje žive sile.
Zabeleženi su slučajevi ranjavanja i pogibije odraslih i dece baš na području Buštranja i Reljana gde se sada odvijaju operacije čišćenja terena.
– Biće neophodno još vremena za čišćenje lokacije u selu Reljan, kao i na drugim lokacijama, gde su bili jaki vazdušni udari avijacije NATO-a. Na to nam ukazuje i činjenica da smo već po površini otkrili ostatke od kasetne i druge municije, kao i metaka. Ovde su padale i klasične avio-bombe, ima dosta gelera – izjavio je Slavko Gosarić, rukovodilac razminiranja na području sela Reljan.
U poseti lokacijama na jugu Srbije gde se odvijalo deminiranje bili su i Hans Erik Haug, zamenik direktora Norveške narodne pomoći, odeljenja za deminiranje, i Aksel Sten Nilsen, savetnik u ovom odeljenju.
– Nama je jako važno da građani mogu bezbedno da obrađuju poljoprivredno zemljište i da se bave stočarstvom. A to će se desiti nakon završetka naše misije na jugu Srbije. Ovo je ozbiljan i težak posao. Naša iskustva od Kambodže do prostora bivše SFRJ govore da smo u pravu kada se zalažemo za zabranu upotrebe kasetne municije u svim oblicima sukoba – naveo je Hans Erik Haug.
ant
Pentagon podvukao crtu
Pentagon je 22. juna 1999. obelodanio da je na teritoriji tadašnje SR Jugoslavije ostalo oko 11.000 neeksplodiranih kasetnih bombi koje je tokom 79 dana bombardovanja izbacila NATO avijacija. Uprkos brojnim inicijativama i apelima, Srbija ni posle 14 godina nije potpisala sporazum o zabrani ovih ubitačnih naprava.
ant
Opasan i vetar
Jedna kasetna bomba tipa CBU-87 u sebi sadrži 202 komadića bombi tipa BLU 97. One pak u sebi sadrže po oko 400 grama eksploziva. Tu bombu može da detonira i malo jači udar vetra i vrlo je opasna. Na ovom području mi pretražujemo do dubine od pedeset centimetara – objašnjava Branislav Objedović koji je godinama radio na razminiranju lokacija na jugu Srbije.
