Zbog epidemioloških razloga izazvanih korona virusom i mimo dosadašnje prakse, budući arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački i patrijarh srpski biće izabran u grobnoj Crkvi Svetog kneza Lazara – kripti Hrama Svetog Save u Beogradu. Urednik Glasa Crkve, protođakon dr Ljubomir Ranković kaže za “Vesti” da je izbor novog patrijarha veoma važan zato što “rasuto duhovno stado Svetog Save širom planete, mora imati duhovnog vođu i pastira koji poseduje viziju i ima pouzdan kompas pred očima”.
– Uzde narodne sudbine moraju biti u čvrstim i snažnim rukama srpskog patrijarha. Novi patrijarh mora biti novi srpski Mojsije koji će izvesti svoj narod iz narastajućeg ropstva nevolja i iskušenja ovog vremena. Verujem u bolje dane i verujem da će Gospod pomoći da pronađemo izlaz iz ovog istorijskog tesnaca u kome se nalazimo. Verujem u svoj narod i njegovu duhovnu snagu, jer, narod je Crkva. A narod i voda uvek nađu svoj put – poručuje urednik Glasa Crkve, protođakon dr Ljubomir Ranković.
Izbor novog poglavara Srpske crkve detaljno je opisan članovima 43 i 45 Ustava Srpske pravoslavne crkve. Novog patrijarha bira Izborni sabor SPC kojim predsedava episkop šabački Lavrentije kao najstariji episkop, a čast da na apostolski način izabere jednog od tri najdostojnija kandidata pripala je arhimandritu Jovanu Radosavljeviću – veoma bliskom srodniku, ali i učeniku Svetog vladike Nikolaja Velimirovića iz Lelića. Radosavljević je ujedno i jedan od najvećih živih srpskih duhovnika koji je bio blizak prijatelj poslednje dvojice patrijarha Irineja i Pavla.
… Odgovor u Jevanđelju
Apostolski način biranja patrijarha zasniva se na verovanju da članovi Sabora biraju po ljudskim vrlinama, a Božja volja je ko je od trojice izabranih dostojan trona patrijarha srpskog. Prethodno, svaki od trojice dostojnih treba da dobije natpolovičan broj glasova tako što se za svakog glasa tajno, a onda rezultati javno sabiraju.
Po izboru trojice kandidata najmlađi prisutni episkop njihova imena stavlja u tri istovetne koverte koje se pečate i ubacuju u Jevanđelje na Časnoj trpezi. Ustavom SPC nije precizirano, ali je praksa da jedna koverta bude na početku, druga u sredini, a treća na kraju Jevanđelja.
Dostojan
Prvi srpski patrijarh Joanikije je izabran 1346. godine na narodnom zboru u Skoplju.
Preminuo je 1354. godine i sahranjen u Crkvi Svetih apostola Pećke patrijaršije. Srpska pravoslavna crkva proslavlja ga kao svetitelja 16. septembra.
Mobilizacija hrišćanstva
Urednik Glasa Crkve i jedan od najpriznatijih teologa SPC, dr Ljubomir Ranković, ističe da su pred budućim patrijarhom mnogi izazovi prouzrokovani prekomponovanjem sveta.
– Pred našim očima vrši se ubrzano prekomponovanje sveta i antropološke strukture čoveka. Savremena civilizacija koju je kroz dva milenijuma rađalo i gradilo hrišćanstvo je na umoru. Nažalost, hrišćanstvo i njegova Crkva su nemi posmatrači tih velikih radikalnih promena i čudesa. Neophodna je velika mobilizacija vascelog hrišćanstva, kako se ne bi dogodilo da iz utrobe neminovnih promena ne izađe čudovište koje će zapečatiti tragičnu sudbinu čoveka. Srpska pravoslavna crkva mora biti aktivni učesnik u drami sveta – ističe dr Ranković.
Apostolski žreb neprikosnoven
Apostolski izbor novog srpskog patrijarha zasniva se na članu Ustava SPC iz 1967. godine da se budući čuvar srpskog trona ugleda na novozavetni izbor apostola Mateja koji je upravo žrebom izabran posle izdajstva Jude. Ovu odluku, Crkva je donela kako bi onemogućila uticaj tadašnjeg komunističkog režima u Jugoslaviji da utiče na izbor.
Sve do 1947. godine Ustavom SPC, članom 44, bilo je predviđeno da Izborni sabor za novog patrijarha, uz aktivne arhijereje čine i dekan Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta, rektori Bogoslovija, predsednik Glavnog saveza eparhijskih udruženja, arhijerejski namesnici Beograda, Skoplja, Cetinja, Zagreba, Sarajeva, Peći i Sremskih Karlovaca, igumani manastira Žiče, Studenice, Dečana, Pećke patrijaršije, Sv. Nauma, Mileševa, Sv. Vasilija Ostroškog, Krušedola i Krke, upravnik monaške škole i svi članovi Patrijaršijskog upravnog odbora i potpredsednici eparhijskih saveta.
Glasaju 43 vladike
Prema proceduri, izboru novog patrijarha prethodni Sveta arhijerejska liturgija koja će se održati u 9.00. Nakon nje episkopi imaju vremena da se okrepe da bi potom pristupili izboru trojice kandidata.
Izboru mora da prisustvuje najmanje dve trećine od 43 arhijereja sa pravom glasa, odnosno aktivnih eparhijskih i vikarnih arhijereja SPC. Mogućnost da budu izabrani na čelo srpskog trona imaju 34 vladike koje ispunjavaju osnovni uslov – najmanje pet godina episkopske službe. Takođe, Ustav SPC omogućava da svaki prisutni vladika glasa i u ime jednog od odsutnih episkopa.
Dobri svi kandidati
U domaćoj javnosti se već nedeljama unazad kalkuliše ko bi mogao da bude novi čuvar trona Svetog Save.
Najozbiljnije šanse se daju mitropolitu zagrebačko-ljubljanskom Porfiriju, zatim episkopu bačkom Irineju, vladici šumadijskom Jovanu, episkopu banjalučkom Jefremu, mitropolitu dabro-bosanskom Hrizostomu…
Međutim, poslednja dvojica patrijarha, Pavle i Irinej izabrani su, a da prethodno nisu važili za favorite, sve u duhu narodne izreke “čovek snuje, a Bog odlučuje”.
