Tako su mladi slovenski kneževi i kneginje slati u hrišćanske zemlje, gde su odrastali i obrazovali se. Kada bi se vratili u otadžbinu, postajali su rasadnici Isusove vere. Novosti u načinu života neminovno su dolazile i sa trgovcima, doseljenicima i diplomatama.
Mlada srpska država koju je u 12. veku tek podigao na noge veliki župan Stefan Nemanja morala je neprestano da se održava između Carigrada i Rima u svemu, pa i u veri. A kao najveće iskušenje pokazala su se već poslovična trvenja unutar iste vladarske kuće. Venac, kraljevsku krunu koju je Stefan Nemanjić na svoj zahtev dobio 1217. od rimskog pape, i kojom ga je brat Sava ovenčao u manastiru Žiča, on nije dobio iz prvog pokušaja. Krunu je tražio još 13 godina ranije, ali mu je na put stao rođeni brat Vukan, koji je, vladajući Zetom, današnjom Crnom Gorom, želeo da bude jedini srpski kralj. Odatle je nastao čuveni sukob Nemanjinih sinova.
Završen je Vukanovim porazom i Stefanovom titulom Prvovenčanog, prvog srpskog kralja. Pad vizantijske prestonice Carigrada pod vlast Latina 1204. godine, za vreme Četvrtog krstaškog pohoda, razbio je ovo središte pravoslavlja na nekoliko državica. Najjače među njima postalo je Nikejsko carstvo u Maloj Aziji. U to doba, država Nemanjića bila je jedina stabilna u jugoistočnoj Evropi, pored Epirske despotovine, koja je opstala nakon što su se krstaši utvrdili na Bosforu. Epirci su držali Ohridsku arhiepiskopiju. Na njeno čelo je stao Dimitrije Homantijan.
